İsahocalı (Kırşehir) ve Feke (Adana) fluoritlerinde nadir toprak elementi (NTE) jeokimyası

İsahocalı (Kırşehir) fluorit cevherleşmeleri siyenit ve alkali siyenit gibi kayaçların kırık ve çatlaklarında, çeşitli kalınlıkta damarlar şeklinde gözlenmektedir. Feke (Adana) fluoritleri açık gri renkli, orta tabakalı yer yer yumrulu kireçtaşları içinde damar şeklinde yer almaktadır. Fluoritler yeşil, beyaz, mor ve sarı renklerdedir. İsahocalı (Kırşehir) fluoritleri nadir toprak element içerikleri 0,2-174,1 ppm arasında değişirken Feke (Adana) fluoritlerinin 0,01-2,8 ppm arasında değişmektedir. İsahocalı (Kırşehir) fluoritlerinin NTE içeriği Feke (Adana) fluoritlerine göre daha yüksek bir orana sahip olduğu saptanmıştır. Tb/La-Tb/Ca diyagramında İsahocalı (Kırşehir) fluoritleri hidrotermal, Feke (Adana) fluoritleri de sedimanter alana düşmektedir. Elde edilen bu bulgular arazi gözlemleri ile de büyük uyumluluk göstermektedir.

Geochemistry of rare earth element (RRE) in İsahocalı (Kırşehir) and Feke (Adana) fluorites

Isahocalı (Kırşehir) fluorite mineralization observed in crack and fissure in syenite and alchaline syenite rock as vein with various thickness. Feke (Adana) fluorites are placed in pale grey coloured, medium bedded locally nodular limestone as a vein. The fluorites are green, white, purple and yellow colored: While rare earth element contents in Isahocalı (Kırşehir) fluorites changes between 0.2-174.1 ppm and it changes between 0.01-2.8 ppm in Feke (Adana) fluorites. It is determined that NTE contents of Isahocalı (Kırşehir) fluorites are higher than Feke (Adana) fluorites. Feke (Adana) fluorites is placed in sedimentary section and Isahocalı (Kırşehir) fluorites is placed in hydrothermal section in Tb/La-Tb/Ca diagram. Obtaining inventions are largely concordant with field observations.

___

Constantopoulos,J., 1998. Fluid inclusion and rare earth element geochemistry of fluorite from south-central idaho. Economic Geology, vol.83,pp.626-636
Demirtaşlı, E. 1967, Pınarbaşı-Sarız-Mağara ilçeleri arasındaki sahanın litostratigrafi birimleri ve petrol imkanları M.T.A. Enst. Derleme Rap. No. 4389, Ankara.
Demirtaşlı, E. 1973, Bolkar Dağlarının Jeolojisi. Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi Tebliğleri Sayfa 42-58
Doğan, R., AyaZ, E., Önenç, İ., Uçar, K., Zimitoğlu, O., Kırşehir kuzeyindeki mağmatik kayaçlar ve maden yatakları. 55.Türkiye Jeoloji Kurultayı s:72, MTA Ankara
Evensen, N.M., Hamilton, P.J. and O'nions, R. K., 1978, Rare earth abundances in chondritic meteorite. Geochim. Cosmochim. Acta, 42,1199-1212.
Fluorit 1979. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Araştırma Müdürlüğü Kimya Sektör Araştırma Yayınları, no:4, İstanbul, 100 s.
Koç, Ş.,Özmen, 1998 Alişar (Kaman-Kırşehir) Fluoritlerinin Nadir Toprak Elementi (NTE) Jeokimyası Fırat Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Eğitimin 20. yılı Sempozyumu sf. 461-471
Metin, S., Demiraşlı, E., ve Ayhan., 1983 Autocthouns, paratocthons and ophiolites of the eastern Taurus and Armanos mountains: International symposium on the geology of the Taurus Belt, field guide book,pp 7-12
Möller, P., Parekh, P.P and Schneider, H.-J., 1976 The application of Tb/Ca-Tb/La abudance ratios to fluorspar genesis. Mineralium Deposita, vol. .11, pp.111-116
Möller, P. and Morteani, G., 1983. On the chemical fractionation of rare earth elements durumg the formation of Ca-minerals and its application to problems of the genesis of ore deposits. In: August-itthis SS (ed) source, transport and deposition of metals. Balkema, Roterdam, pp: 91-94.
Özgül, N., Metin, S., Göğer, E., Bingöl, Erdoğan, B., 1973: Tufanbeyli dolayının Kambriyen ve Tersiyer kayaları T.J.K. bülteni cilt 1611 82-100 s.
Özgül, N., Kozlu, H., 2002, Kozan-Feke (Doğu Toroslar) yöresinin stratigrafisi ve yapısal konumu ile ilgili bulgular, TPJD Bülteni, Cilt 14, Sayı 1, si-36, Ankara
Özüş, A.S.1985. Akkaya köyü (Feke-Adana) Florit-Barit Mineraileşme sinin Metalojenik İncelenmesi: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Master Tezi, 70s, Adana
Özüş, A S. ve Yaman, S.,1986 Akkaya (Feke-Adana) Florit-Barit mineralleşmesi ve köken sorunları: Türkiye Jeol. Kur. Bült., 29,2,35-42
Schneider, H.-J., Möller, P. and Parekh, P.P., 1975. Rare earth elements distribution in fluorites and carbonate sediments of the East-Alpine mid-Triassic sequences in the Nordliche Kalkalpen. Mineralium Deposita, vol. 10pp. 330-344.
Seymen, İ.,1981 a, Kaman (Kırşehir) dolayında Kırşehir Masifinin Stratigrafisi, Türkiye Jeol. Kur. Bült., 24, 101-108,1981.
Seymen, İ., 1981b, Kaman (Kırşehir) dolayında Kırşehir masifinin metamorfizması T.J.k.35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı " İç Anadolunun Jeolojisi sempozyumu" 12-15.
Seymen, İ., 1982, Kaman dolayında Kırşehir masifinin jeolojisi: Doçentlik Tezi, İ.T.Ü. Maden Fak., İstanbul 164 s.
Tutkun, S.Z.,1984 Saimbeyli (Adana) yöresinin stratigrafisi C.Ü. Müh. Mim. Fak. Dergisi Cilt 1, Sayı: 1, 31-41 S.Sivas.
Yaman, S.,(1984) Bayındır (Kaman) Florit filonlarının termo optik analizi. Yerbilimleri -11, 23 -30.
Yaman, S., (1985a); Akçakent (Çiçekdağı-Kırşehir) yöresi Fluorit yataklarının jeolojisi ve sıvı kapanım çalışmaları. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni c.22, s.73-78.
Yaman, S., (1985b) Bayındır (Kaman) Florid filonlarında nadir toprak elementleri Jeokimyası. jeoloji mühendisliği, 25,39-44.