Şevki FİLİZ, Ünsal GEMİCİ, A.Melis SOMAY

Investigation of the Şaşal village and Bozdoğan springs by environmental isotopes

Neojen tüf ve riyolit dokanağınddn çıkan Şaşal köyü kaynağı ve Paleozoyik gnayslardaki tektonik hatlardan çıkan Bozdoğan kaynağı çevresel izotoplar ($d^{18}O$, $d^2H$,ve $H^3$) yardımıyla kökenlerinin saptanmasına çalışılmıştır. Bu her iki kaynağın suyu Türkiye'de şişelenip satılmaktadır. Bozdoğan, Şaşal köyü kaynağına göre daha yüksek kotlu yağışlardan beslendiği için; Bozdoğan'in $d^{18}O$ değeri -8.04 ortalama gösterirken Şaşal köyü kaynağının $d^{18}O$ değeri -6.55 tir. Şaşal köyü kaynağının Trityum değeri sıfır, Bozdoğan kaynağının ise ortalama 5TU dur. Bunun yanı sıra $d^{18}O$ değerlerindeki mevsimsel değişimler de göz önüne alınırsa; Şaşal köyü kaynağının Bozdoğan kaynağına göre daha yaşlı sular olduğu açıkça görülmektedir. Bozdoğan kaynağında 7-8 TU trityum değeri saptanması; hem akiferdeki kirliliğe karşı hassasiyetin olmasını hem de bu suların 40 yıldan genç sularla beslendiğinin göstergesidir.

Şaşal köyü ve Bozdoğan kaynaklarının çevresel izotopla ile incelenmesi

Şaşal villages and Bozdoğan springs were investigated by environmental isotopes $d^{18}O$, $d^2H$, and $H^3$) to evaluate their origin and vulnerability theme. These springs issues from Neogene tuff-riolite contact and Bozdoğan spring, yields from the tectonic lines in Paleozoic gneiss, respectively. These waters have been bottled and sold in Turkey. Due to the recharging from high elevation rainfall in Bozdoğan the $d^{18}O$ value shows -8.04 medium,whereas Şaşal village springs' $d^{18}O$ value is -6.55 medium. Tritium (H ) data that are near zero in Şaşal village spring and 5 TU medium in Bozdoğan spring and variation of seasonal $d^{18}O$ values show that Şaşal village spring recharges from older rainfall than Bozdoğan spring. The tritium values of 7-8 TU in Bozdoğan spring is an evidence of vulnerability at the aquifers and recharging with the modern precipitation less than 40 years.

___

Acheampong, S.Y., Hess, J.W., 2000; Origin of the shallow groundwater system in the southern Voltaian Sedimentary Basin of Ghana: an isotopic approach, Jour Hydrol, V: 233, pp: 37-53.
Afşin, M., 2000; Determination of the origin of the Helvadere drinking springs by means of hydrochemical and isotopic techniques, Aksaray, Central Anatolia, Turkey, Environ Geo, V:30(10),pp: 1190-1196.
Candan, O., Dora, Ö., 1998; Menderes' masifinde granulit, eklojit ve mavi şist kalıntıları: pan-afrikan ve tersiyer metamoıfik evrimine bir yaklaşım; Türkiye Jeoloji Bülteni, V: 41(1), pp: 1-35.
Craig, H., 1961; Isotopic variations in meteoric waters, Science, V: 133, pp:1833-1834.
Dansgaard, W., 1964; Stable isotopes in precipitation, Tellus V:16, pp: 436-468.
Freeze, A., Cherry, J., 1979; Groundwater, Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ:
Gonfiantini, R., 1978; Standards for stable isotope measurements in natural compounds, Nature V: 271, pp: 534.
IAEA, 2004; Global Network for Isotopes in Precipitation, the GNIP Database, Accessible at http://isohis.iaea.org.
Kıral, S., 1996, Şaşal kaynağının hidrojeolojisi: Bitirme Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, İzmir (Unpublished).
Kırıkkaya, H.,1990; Bozdoğan (Aydın) çevresinin jeolojisi: Bitirme Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, İzmir (Unpublished).
Mook W, 2001; Environmental Isotopes in the hydrologic cycle principles: V: I, Ch:7,pp:120.
Vandenschricka, G., Van Wesemaela, B., Frot, E., Pulido-Bosch, A., Molina, L., Stie' venardc, M., Souchez, R., 2002; Using stable isotope analysis ( _D- _18O) to characterize the regional hydrology of the Sierra de Gador, south east Spain, Jour Hydrol, V:265, pp: 43-55.