RUSYA, ZENDLER VE KAFKASYA SORUNU

İran’ın Zend Hanedanlığı döneminde Avrupa hükümetleriyle olan ilişkileri uzun yıllar boyunca yüzeysel tutulmuş ve açıklanmamıştır. Kerim Han Zend’in karşı karşıya kaldığı iç sorunlar ve haleflerinin iç işlerini yürütmedeki yetersizliği, Rusya’nın Kafkasya ve Hazar Denizi’nin güney kıyıları üzerindeki etkisinin göz ardı edilmesine neden oldu. Safevi döneminden farklı olarak, Zendler tarafından İran’ın Kafkasya üzerindeki egemenliğinin yeniden tesis edilmesi için herhangi bir girişimde bulunulmadı ve İran hükümeti Afşar döneminden farklı olarak bu bölgeler üzerinde güçlü bir hegemonya iddiasında bulunmadı. Bu araştırma, 1747-1785 yılları arasındaki İran-Rusya ilişkilerini tanımlayıcı-analitik bir yaklaşımla aydınlatmayı ve içişlerinde kalıcı işgalin ve otoritenin sağlamlaştırılmasına yönelik kapsamlı politikaların eksikliğinin nasıl Kafkasya üzerinde egemenlik kaybına yol açtığını ortaya koymaktadır. Söz konusu bölgedeki özerklik, bu bölge üzerinde yabancı egemenliği mümkün kılıyordu.

RUSSIA, ZANDS AND THE ISSUE OF CAUCASUS

The history of Iran's affairs with European governments during the Zand dynasty has been kept brief and undisclosed for many years. Domestic issues faced by Karim Khan Zand and the inefficiency of his successors in handling internal affairs, resulted in the neglection of Russia’s influence over Caucasus and Caspian shores. Unlike the Safavid period, no attempts were made by the Zands towards the restoration of Iran’s sovereignty over Caucasus, and unlike the Afsharid period, the Iranian government made no strong declarations of hegemony over these regions. This research aims to clarify Iranian-Russian affairs between the years of 1747 and 1785 through a descriptive-analytical approach, and elucidate how permanent occupation in internal affairs and lack of comprehensive policies towards the consolidation of authority, resulted in the loss of sovereignty over Caucasus and autonomy in the region, which in turn enabled foreign rule over the area

___

  • ABDOLAYOV, Fath-allah,(1957), A part of Iran-Russia Relations, Translated by Gh.Matin, Tehran: Aftab Publication
  • ATKIN, Moriel,(2004), Iran And Russia Relations, Translated by M. Khadem, Tehran: The Centre of University Publication
  • Bahman Mirza,(2006), Shekar Name-i Shahanshay, Edited by H.Ahmadi, Theran: Foreign Affair Office Press
  • BAKIKHANOV, Abbas Ali,(1970), Golestan-i Eram, Edited by A.Alizadeh & Ethers. Baku. Elm
  • Bouroue of Documents,(1994), Asnadi Az Ravabet Iran Ba Mantaqe-I Qafqaz, Tehran: Foreign Affair Office
  • ESHGHI, Khanak,(1975), Syasat-I Nizami Russia Dar Iran, Tehran: Anonymous GHAFARY KASHANI, Aboalhasan,(1991), Golshan Murad, Edited by Gh.Tabatabee Majd, Tehran: Zarin Press
  • GOGHCHE, Jamal,(1995), Caucasia and the Policy of the Ottoman Empire, Translated by V, Vali, Tehran: Foreign Affair Office
  • GVOSDEV, Nikolas. K,(2000), Imperial Policies and Perspectives Towards Georgia, 1760-1819, London: MacMillan Press Ltd
  • Hedayati, Hadi,(1955),Tarih-i Zandiye, Tehran: Tehran University press
  • KOSTIKYAN, K, P, (2008). Documents of Matenadaran Decrees, Vol 4. Yerevan: Nairi
  • MOSALMANIAN GHOBADIANI, Rahim & Behruz,(2009), Asnady Az Ravabet Iran Va Russia Az Safaviye Ta Qajariye.Tehran: Foreign Affair Office
  • PERRY, Jhon,(2005), Karim Khan Zand, translated A.M.Saki, Second Edition, Tehran: Faraz
  • Rostam al-H21okama, Mohammad Hashem Asef,(1978), Rostam al-Tavarikh, edited M.Moshiri, Tehran: Jibi Books Press, third edition
  • SARAVI, Mohammad Fath-Allah,(1993), Tarih-i Mohammadi, edited by Gh.Tabatabaee Majd, Tehran: Amirkabir press
  • VARAHRAM,Gholam Reza, ,(1987), Tarih-i Siyasi ve Ictimai-yi İran der Asr-ı Zend, Tehran: Moeen press