ÜMRAN ÇEVİK GÜNER, Sevgi KELEŞ, Melike KESER, İsmail REİSLİ

Astımlı çocuğu olan ebeveynlere verilen hemşirelik eğitiminin kaygı düzeylerine etkisi

Amaç: Bu araştırma astımlı çocuğu olan ebeveynlere poliklinik hizmetleri içerisinde hemşire tarafından ayrıca verilen astım ve tedavisi hakkındaki eğitimin, ebeveynlerin kaygı düzeyleri üzerine etkisini araştırmak amacıyla yapıldı. Yöntem: Çalışma grubuna ilk defa astım tanısı alan 40 çocuğun ailesi, kontrol grubuna ise yine ilk kez astım tanısı konulan 28 çocuğun ailesi alındı. Veri toplama aracı olarak ebeveynlere sosyodemografik özellikleri hakkında sorular içeren bir anket formu uygulandı. Ayrıca ebeveynlerin tedavi öncesi kaygı düzeylerini belirlemede Spielberger durumluluk ve süreklilik kaygı ölçeği kullanıldı. Çalışma grubuna tedavi öncesi astım hakkında rutin poliklinik hizmetlerine ilaveten araştırmacı hemşire tarafından bir bilgilendirme kitapçığı kullanılarak astım ve tedavisi hakkında eğitim verildi. Birinci ayın sonunda çalışma ve kontrol grubundaki ebeveynlerin kaygı düzeyleri tekrar ölçüldü. Bulgular: Tedaviye ek olarak verilen astım eğitimi ile atak geçirme sayısının azaldığı, ilk görüşmeden sonraki görüşmeye tam zamanında gelen ve eğitim sonunda tedaviden memnun olan ebeveynlerin sayısının artmış olduğu bulundu. Bir ayın sonunda çalışma grubundaki ebeveynlerin kontrol grubuna göre durumluluk kaygı düzeyi yüzde değişiminin kontrol grubuna göre anlamlı olarak azaldığı saptandı. Süreklilik kaygı düzeyi değişim yüzdesinde ise gruplar arasında anlamlı bir fark bulunamadı. Sonuç: Astımlı çocuğu olan ebeveynlerin anksiyetesini azaltmak, sağlık personeline güven duymalarını sağlamak ve olumlu ilişkiler kurabilmek için ebeveynlerin eğitimlerine katkıda bulunan eğitim programları yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Anketler, Kaygı, Astım, Eğitim, Hemşirelik, Ebeveynler, Test kaygı ölçeği

The effect of family education by a special nurse at the anxiety levels of the parents of asthmatic children

Objective: The purpose of this study was to research the influence of family education by special nurse on the anxiety levels of the parents of children who have asthma. Method: The study group consisted of 40 parents of newly diagnosed asthmatic children and twenty-eight parents of children with asthma were taken into the control group. A questionnaire which include sociodemographic features of family were applied to the parents. Further, Spielberger state and permanent anxiety scala was used for determining the anxiety level of parents before treatment. The study group was informed by a special nurse with an asthma education book including information about astma and its therapy. The anxiety levels of parents in both the study and control group were determined after a month. Results: The rate of asthma attacs was found to be decreased in the study group. It was also found that the number of parents coming on time to the next control and being pleased were increased. At the end of the month the state anxiety level of the study group was found to be significantly decreased when compared with the control group. There was not any significant difference at the permanent anxiety level between two groups. Conclusion: The asthma education program would be effective to decrease the anxiety of the parents of children who have asthma and provide confidence and good relationship with the medical personel.

Keywords:

Questionnaires, Anxiety, Asthma, Education, Nursing, Parents, Test Anxiety Scale,

PDF

___

1. Kurnat EL, Moore CM. The impact of a chronic condition on the families of children with asthma. Pediatric Nursing 1999;25:288-92. 2. McCarthy MJ, Herbert R, Brimacombe M. Empowering parents through asthma education. Pediatric Nursing 2002;28:465-73. 3. Aydoğan M. Astımda psikososyal faktörlerin rolü. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlık Tezi. İstanbul 1997. 4. Gebert N, Hümmelink R, Könning J, Staab D, Schmidt S, Szczepanski R et al. Efficacy of self-management program for chilhood asthma: A prospective controlled study. Patient Education Counsel 1998;35:213-20. 5. Ekşi A. Astım hastalığının psikososyal yönü: Araştırma bulguları. İçinde: Ekşi A, editör. Ben hasta değilim. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 1999. p. 454-8. 6. Bender BG, Annett RD, Ikle D, Dultamel TR, Rand C, Strunk RC. Relationship between disease and psychological adaptation in children in the chilhood asthma management program and their families. Arch Pediatr Adolesc Med 2000;154:706-13. 7. Kieckhefer G, Ratcliffe M. Asthma. In: Jackson LP, Wessey JA, editors. Primary care of the child with a chronic condition. Mosby; 2000. p.164-89. 8. Englund ACD, Rydstrom I, Norberg A. Being the parent of a child with asthma. Pediatric Nursing 2001; 27: 365-73. 9. Stadtler AC, Tronick EZ, Brazelton TB. The touchpoints pediatric asthma program. Pediatric Nursing 2001;27:459-61. 10. Ekici B. Çocuklarda astım yönetimi. Çocuk forumu 2003; 6: 25-8. 11. Kuğuoğlu S. Çocuklarda astım yönetimi: Gelişimsel bir yaklaşım. Çocuk Forumu Derg 2003;6:17-21. 12. Melnyk BM, Feinstein NF, Moldenhouer Z, Small L. Coping in parents of children who are chronically Ill: Strategies for assessment and intervention. Pediatric Nursing 2001;27:548-58. 13. Öneş Ü. Astımlı çocuklarda eğitimin rolü. İçinde: Ekşi A, editör. Ben hasta değilim. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 1999. p. 450-3. 14. Uzun Ö. Astımlı hastaların sağlık bakım gereksinimlerinin saptanması. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi. Ankara 1999. 15. Brown DC, South M. Çocukluk çağı astımında hastanede kalış süresini azaltıcı önlemler. Literatür 2000;31:58-60. 16. McKinney ES, Ashwill JW, Murray SS, James SR, Gornie TM, Droske SC. The child with a respiratory alteration, maternal–child nursing. Philadelphia: WB Saunders Company, 2000:1226-35. 17. LeCompte AW, Öner N. Development of the Turkish edition of STAI. In: Spielberger CD and Guerrero RD, editor. Crass-cultural anxiety. 1976. p. 1-68. 18. Mengükan H. Astım eğitim programlarının astımlı çocukların tedavisi ve izlenmesi üzerine olan etkileri, İstanbul Üniversitesi, Çocuk Sağlığı Enstitüsü, Ana Çocuk Sağlığı,Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 1992. 19. Arıkan D, Çelebioğlu A. Kanserli çocuğu olan anne babaların durumluluk ve süreklilik anksiyete düzeyinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Derg 1999;2: 95-103. 20. Er D. Hastanede yatan çocuklar ve ailelerinin kaygı düzeyini etkileyen faktörlerin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Ankara, 1998. 21. Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Dördüncü Basım. Cilt:1. Bizim büro basımevi tesisleri. Ankara, 2000. 22. Güneş P. Açık Kalp ameliyatı olan hastaları taburculuk öncesi bilgilendirmenin anksiyete düzeyine etkisi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi. Sivas, 2001 23. Hung CC, Chen YC, Mao HC, Chiang BL. Effects of systematic nursing instruction of mothers on using medication and on health status of asthmatic children. J Nurs Res 2002;10:22-32. 24. Wilson Pessano SR, McMabb WL. The role of patient education in management of chilhood asthma. preventive medicine 1985;14:670-87. 25. Clark NM, Evans D, Zimmerman BJ, Levison MJ, Mellins RB. Patient and family management of asthma: Theroy-based techniques for the clinician. J Asthma 1994;31:427-35. 26. Direlli DL, Higgins JC. Case management of asthma for family practice patients: A pilot study. Millitary Med 2002;1677:231-4.