Türkiye’de Tasarruf, Finansal Gelişmişlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Asimetrik Nedensellik Yaklaşımından Yeni Kanıtlar

Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisi için tasarruf, finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki dinamik nedensellik ilişkilerini analiz etmektir. Bunun için 1980:Q1–2015:Q4 dönemine ait veriler kullanılarak zaman serisi nedensellik testlerinden yararlanılmıştır. Granger nedensellik analizi sonuçları finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik olduğunu gösterirken, Toda ve Yamamoto nedensellik analizi finansal gelişmeden ekonomik büyümete tek yönlü nedensellik olduğunu ortaya koymaktadır. Asimetrik nedensellik analizi bulgularına göre, finansal gelişmeden tasarruflar ve ekonomik büyümeye ve ayrıca tasarruflardan da ekonomik büyümeye doğru nedensellik olduğuna işaret etmektedir. Bu bulgu, Türkiye üzerine olan literatüre yeni bir bilgi sunmakta ve literatürü böylece genişletmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Tasarruf, Finansal Gelişme, Büyüme, Türkiye, Ekonometrik Analiz

Saving, Financial Development and Economic Growth Nexus in Turkey: New Evidence from Asymmetric Causality Analysis

The purpose of this study is to analyze dynamic causal linkages among savings, financial development, and economic growth for Turkey’s economy. To this end, I benefit from the causality tests for time series analysis for the period 1980:q1-2015:q4. On the one hand, the results from the standard Granger causality analysis shows bidirectional causal linkages between financial development and economic growth. The results from the Toda and Yamamoto causality test, on the other hand, provides an evidence for unidirectional causality from financial development to economic growth. The asymmetric causality analysis supports that there is a causality flow from financial development to economic growth and to savings and that savings causes to economic growth. This finding hence extends the literature on Turkey by providing a fresh evidence.

Keywords:

Savings, Financial Development, Growth, Turkey, Causality Analysis,

PDF

___

Aydın, M. K., Ak, M. Z. ve Altıntaş, N. (2014). “Finansal Gelişmenin Büyümeye Etkisi: Türkiye Özelinde Nedensellik Analizi, Maliye Dergisi, Sayı: 167, 150-160.
Boratav, K. (2012). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009 (17.Baskı). Ankara: İmge Kitabevi, 117-211.
Boratav, K. Ed. Köse, A.H., Şenses, F ve Yeldan, E. (2006). İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar (Üçüncü Basım). İstanbul: İletişim Yayınları, 17-30.
Dünya Bankası. (2013). “Yüksek Büyümenin Sürdürülebilirliği: Yurtiçi Tasarrufların Rolü”, Dünya Bankası Türkiye Ülke Ekonomik Raporu, No. 66301-TR, Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı Yayını, Resmi Olmayan Çeviri, 1-71.
Fischer, S. (2003). “The Importance of Financial Markets in Economic Growth”, International Derivatives and Financial Market Conference of the Brazilian, 1-10.
Hacker, R. S. and Hatemi-J, A. (2006), "Tests for Causality between Integrated Variables Using Asymptotic and Bootstrap Distributions: Theory and Application", Applied Economics, 38, 1489-1500.
Hatemi-J, A. (2012), "Asymmetric Causality Tests with an Application", Empirical Economics, 43, 447-456.
Jones, C. I. (2015). “The Facts of Economic Growth”, Stanford University GSB and NBER, 1-70.
Kalkınma Bakanlığı. (2014). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Yurtiçi Tasarruflar, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 1-53.
Kar, M. (2001). “Finansal Kalkınma ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İliskisi: Türkiye Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi İsletme Fakültesi Dergisi, 2 (2), 151-152.
Kar, M. ve Ağır H. (2005). “Finansal Derinleşme Göstergeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Finans-Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 42 (496), 64.
Kazgan, G. (2002), Tanzimattan 21.Yüzyıla Türkiye Ekonomisi (İkinci Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınlar, 102-204.
Kepenek, Y. (2016), Türkiye Ekonomisi (29.Basım), İstanbul: Remzi Kitabevi, 212-235.
Keynes, J. M. (1936). The General Theory of Employment, Interest, and Money. Macmillian;Cambridge University.
King, G.K. ve Levine, R. (1993). “Finance and Growth: Schumpeter Might be Right”, The Quarterly Journal of Economics, 108 (3), 717-735.
Levine, R. (1997). “Financial Development and Economic Growth: Views and Agenda”, Journal of Economic Literature, 35, 690-702.
Levine, R. (2004). “Finance and Growth: Theory and Evidence”, NBER WorkingPaper, No: 10766, 1-88.
Loayza, N., Schmidt-Hebbel, K. and Servén, L. (2000). Saving in Developing Countries: An Overview, The World Bank Economic Review, 14(3), 393-409.
Lucas, R. E. (1988). “On The Mechanics Of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
Lynch, D. (1996) “Measuring Financial Sector Development”, Journal of Monetory Economics, 22, 3-42.
Mankiw, N.G. (2009). Macroecenomics (Yedinci Baskı). New York:Worth Publishers, 496-498.
Mankiw, N.G. (2011). Principles of Macroecenomics (Altıncı Baskı). USA: South-Western Cengage Learning, 10-11, 25-26, 260.
Mankiw, N.G., Romer, D. and Weil, D.N. (1992). “A Contribution To The Empirics Of Economic Growth”, The Quarterly Journal of Economics, 409-412.
Matur, E. P., Sabuncu A. and Bahceci S. (2012), “Determinants of Private Savings and Interaction Between Public & Private Savings in Turkey”, Topics in Middle Eastern and African Economies, 14, 102-125.
McKinnon, R. I. (1973). Money and Capital in Economic Development, (Birinci Baskı).Washington: Brookings Institution, 5-22.
Mercan, M. ve Peker, O. (2013). “Finansal Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1).
Mishkin, F. S. (2004). The Economics of Money, Banking and Financial Markets (Yedinci Baskı). Boston: Pearson Education, 23-24.
Mishkin, F. S. (2012). Macroeconomics: Policy and Practise (Birinci Baskı). Boston: Pearson Education, 68-71, 457-476, 345-348.
Özlale, Ü. Ve Karakurt, A. (2012). “Türkiye’de Tasarruf Açığının Nedenleri ve Kapatılması İçin Politika Önerileri”, Bankacılar Dergisi, Sayı: 83, 1-33.
Pala, O. ve Teker, D. (2014). “AB-27 Ülkeleri ve Türkiye’de Ekonomik Büyümeyi Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Statik Panel Veri Modeli Uygulaması”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 151-162.
Patrick, H.T., “Financial Development and Economic Growth in Underdeveloped Countries”, Economic Development and Cultural Change, 14 (2), 174-189.
Parasız, İ. (2005). Kalkınma Ekonomisi (Birinci Baskı). Bursa:Ezgi Kitabevi, 219.
Ramsey, F.P. (1928), “A Mathematical Theory of Saving”, The Economic Journal, 38 (152), 543-559..
Robinson, J. (1952), The Generalization of the General Theory. In: the Rate of Interest and Other Essays, London:MacMillan, 67–142.
Rodrik, D. (2013). “The Past, Present, and Future of Economic Growth”, Global Citizen Foundation Working Paper, 1-55.
Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, N. (2010). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi (Üçüncü Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 365-366.
Shaw, E. S. (1973) Financial Deepening in Economic Development (Birinci Baskı). New York: Oxford University Pres.
Snowdon, B. and Vane, H. R. (2005). Modern Macroeconomics: Its Origins, Development and Current State (Birinci Baskı). UK: Edward Elgar Publishing Limited, 47, 600-601.
Sturm, P. H. (1983). “Determinants of Saving: Theory and Evidence.” OECD Economic Studies 1: 147–196.
Şahin, H. (2012), Türkiye Ekonomisi, Bursa: Ezgi Kitabevi, (Ondörtüncü Baskı), 175-510.
Sümer, A. L. (2014). “Yurtiçi Tasarrufların Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(13), 281-302.
Szotstak, R. (2009). The Causes of Economic Growth: Interdisciplinary Perspectives (Birinci Baskı), Berlin:Springer, 65-66.
Taban, S. ve Kar, M. (2016). Kalkınma Ekonomisi (Üçüncü Baskı), Bursa:Ekin Basın Yayın Dağıtım.
Tokgöz, E. (2001). Türkiye'nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2001) (Birinci Baskı). Ankara: İmaj, 208.
Türel, O. (2010). “Türkiye’de 1994, 2001 Ve 2008-9 Ekonomik Krizlerinin Karşılaştırmalı Analizi” Ekonomik Yaklaşım, 21(75), 42-45.
Türel, O. ve Voyvoda, E. (2009). Türkiye’de ve Dünyada Ekonomik Bunalım 2008-2009 (İkinci Baskı), İstanbul:Yordam Kitap, 103-113.
Yılmaz, Ö ve Akıncı, M. (2012). İktisadi Büyüme ve Makroekonomik Belirleyicileri (Birinci Baskı). Ankara: Nobel Yayın.
Zivot, E. and Andrews, W.K. (1992). “Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis”, Journal of Business & Economic Statistics, 10 (3), 251-270.
Internet: International Monetary Fund (IMF), (2010). “United States: Selected Issues Paper”, IMF Country Report, No: 10/248, 4-16. Web: https://www.imf.org /external /pubs /ft /scr /2010 /cr10248.pdf adresinden 15 Ekim 2016’da alınmıştır.
Internet: International Monetary Fund (IMF), (2016). “Turkey Selected Issues”, IMF Country Report, No: 16/105, 3-54. Web: https://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2016/cr16105.pdf adresinden 15 Ekim 2016’da alınmıştır.
Internet: Kalkınma Bakanlığı, Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/EkonomikSosyalGostergeler.aspx, tarihinde 15 Mayıs 2016’da alınmıştır.
Internet: Organisation for Economic Co-operation and Development OECD (2015). Household net saving rate, National Accounts at a Glance 2015, http://www.oecd-ilibrary.org/economics/national-accounts-at-a-glance_22200444 adresinden 10 Ekim 2016’da alınmıştır.
Internet: Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), GrossSavings (% of GDP),http://data.worldbank.org/indicator/NY.GNS.ICTR.ZS /countries/1W?display adresinden 10 Ekim 2016’da alınmıştır.
Internet: World Bank (2013). “Global Development Horizons : Capital for the Future - Saving and Investment in an Interdependent World”, The World Bank, 61-109. Web: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/13431 adresinden 15 Ekim 2016’da alınmıştır.