Mehmet GÜNEŞ

2712

Etkin bir kamu yönetimi için artan savunma harcamalarının denetimi ve hesap verebilirliğin rolü

Kamu hizmetlerindeki sürekli artışa paralel olarak kamu harcamaları da gün geçtikçe artmaktadır. Kamu gelirlerinin, kamunun hizmet kapasitesindeki artışa paralel olarak artırılmasının mümkün olmayışı, aynı zamanda kıt olan kaynakların hangi hizmetlere öncelikle tahsis edileceği ve zorunlu hizmetler arasında hangi ölçütlere göre dağıtılacağına ilişkin sorunları da öne çıkarmaktadır.En çok artış yaşanan kamu harcamalarının başında savunma harcamaları yer almaktadır. Çeşitlenen kamu hizmetleri karşısında kaynakların etkin kullanılması için özellikle artış gösteren savunma harcamalarının denetlenmesi daha çok önem kazanmıştır. Daha demokratik, daha katılımcı ve daha etkin bir kamu yönetiminin oluşturulması, kamu kurumlarının ve yöneticilerinin kullandıkları yetki ve kaynakların hesabını verebilmesinden geçmektedir. Savunma harcamaları alanında hesap veren kamu yönetiminin diğer alanlarda da hesap vermeye daha yatkın olabileceği kabul edilebilir. Bu sebeple savunma harcamalarının dış kurumlarca denetlenmesi ve sonuçlarının kamuoyuna açıklanması çağdaş kamu yönetiminde aranan hesap verebilirlik açısından büyük önem taşımaktadır.Savunma harcamaları her geçen gün artan birçok devlet, bu tür harcamalarının denetimine ayrı bir önem göstermekte ve denetlenmesi için özel kurumlar görevlendirmektedir. Bu makalede Türkiye örneği gözetilerek etkin bir kamu yönetimine ulaşmak için savunma harcamalarının denetlenmesi ile hesap verebilirliğin ne şekilde geliştirilebileceği, savunma harcamalarında artış belirtilerek Sayıştay türü kurumlar üzerinden tartışılmaktadır.

The role of audit and accountability of increased defense expenditures for an effective public administra tion

There has been a gradual increase in public expenditure in parallel to constant rise in the number of public services. The defense expenditure is the primary public expenditure with the highest growth. For effective use of public resources and in view of the wide range of public services, the audit of defense expenditure has gained particular importance. However, by virtue of the sensitivity of the area, the audit has either not been performed, or has been performed incompetently. It is now commonly agreed that audit of defense sector expenditures will contribute to a more accountable public management. Nevertheless, there are various approaches, particularly a resistance from the military bureaucracy towards this sort of audit. That is why there have been delays in the establishment of sufficient audit mechanisms and this, in turn, has increased the likelihood of loss of public confidence in public management. This article addresses the issue of how the audit and accountability of defence expenditure can be enhanced to achieve an effective public management, in view of the Turkish precedent.
PDF

___

  • AKÇA, İsmet (2010), Türkiye'de Askeri-İktisadi Yapı: Durum-Sorunlar-Çözümler, TESEV Yayınları, İstanbul.
  • AKTAR, Cengiz (2010), "Askeriyenin Mali ve Hukuki Özerkliği", Vatan Gazetesi (12.12.2010)
  • AKTİF MEDYA (2011), http://www.aktifmedya.com/ordu-harcamalarina-kizan-meclis-komisyonu-askeri-yetkilileri-azarladi-2, (Erişim: 17.01.2012)
  • AKYÜREK, Salih (2010), Zorunlu Askerlik ve Profesyonel Ordu, Bilgesam Yayınları, Rapor No.24, İstanbul.
  • ALTINDAL, Hasan (2010), "TSK'nın TBMM adına Sayıştay Tarafından Denetimi: Değişen Anayasa ve Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Bir Değerlendirme", Sayıştay Dergisi, Sayı: 79, ss.3-30.
  • ANAO (2011), "Better Practice Prenciples for Performance Information", Australian National Audit Office http://www.anao.gov.au/Publications/Audit-Reports (Erişim: 14.01.2012).
  • BALCI, Asım (2003), "Kamu Yöneliminde Hesap Verebilirlik Anlayışı", Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Editörler: Asım Balcı vd., Seçkin Yayınevi, Ankara, s. 115-133.
  • BALCI, Asım (2011), "Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar ve Kamu Hizmet Sunumuna Etkileri", http://www.sobiadacademy.net/sobem/e-kamuyonetim/ kamuda-kalite /balci.pdf (Erişim Tarihi: 12.01.2012).
  • BİNİCİ, Şahin (2010), Savunma Harcamalarının Sayıştay Denetiminde Karşılaştırmalı Bir Analiz: Türkiye, ABD, Fransa ve Almanya, Harp Akademileri Komutanlığı SAREN, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • BİRİCİKOĞLU, Hale ve Serdar Gülener (2008), "Hesap Verebilirlik Anlayışındaki Değişim ve Türk Kamu Yönetimi", Türk İdare Dergisi, Sayı: 459, Haziran, ss. 203-224.
  • CAIDEN, Gerold E. (1987), "Devlet Denetiminin Yeni Yönleri", Devlet Denetimi (Makaleler), (Çev. Fethi Heper), T.C. Sayıştay Başkanlığı 125. Yılı Kuruluş Yıldönümü Yayınları, Ankara.
  • CELEP, Hatice (2005), Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Ölçümü, Mesleki Yeterliklik Tezi, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.sgb.gov.tr/Destek Hizmetleri/Raporlar, (Erişim: 10.01.2012).
  • COUR DE COMPTES (2006), Rapport Observations Definitives Syndicat Mixte De Chauffage Urbain De La Region De La Defense (SICUDEF), http://www.ccomptes.fr/CRC 13/documents/ROD/IFR200609.pdf, (Erişim: 15.01.2012)
  • COUR DE COMPTES (2010), Rapport public thematique Medecins et hopitaux desarmees, http://www.ccomptes.fr/.. ./Rapport_thematique_Medecins_et_ Hopitaux_militaires_071010.pdf, (Erişim: 15.01.2012).
  • ÇIKINLAR, Servet (2006), Savunma Harcamaları ve Türkiye'nin Durumu, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İsparta.
  • DAĞ, Halil (2011), "Savunmaya Kim Ne Kadar Para Yatırıyor?" http://www.stratejikboyut.com/haber/savunmaya-kim-ne-kadar-para-yatiriyor--39687.html (Erişim: 16.01.2012).
  • DEĞER, Saadet ve SEN, Somnath (1995), "Military Expenditure and Developing Countries", Handbook of Defense Economics, Volume 1, pp.275-307.
  • DEMİREL, Hakan Uğur (2011) "Askeri Harcamaları Kim Denetliyor?", http://www.stratejikboyut.com/haber/askeri-harcamalari-kim-denetliyor--28304.html (Erişim Tarihi: 14.01.2012).
  • ERYILMAZ, Bilal ve BİRİCİKOĞLU, Hale (2011), "Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik", İş Ahlakı Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 7,ss. 19-45.
  • FORSTER, Anthony, COTTEY, Andrew, EDMUNDS, Timothy (2002), "The Second Generation Problematic: Rethinking Democracy and Civil-Military Relations", Armed Forces & Society, Fall 2002, Vol. 29, pp.31-56.
  • GAO (2011), "Governmet Accountability Office", http://www.gao.gov. (Erişim: 14.01.2012).
  • GENÇ, Nurullah (2004), Zirveye Götüren Yol Yönetim, Timaş Yayınları, İstanbul.
  • GÖKSU, Hasan Tuna (2010), "Savunma Harcamalarının Denetimi: Teorik Gerekçe ve Türk Sayıştay'ının Normatif Konumu", Sayıştay Dergisi, Sayı. 76, ss.47-60.
  • GÜL, Serdar Kenan (2008), "Kamu Yönetiminde ve Güvenlik Hizmetlerinde Hesap Verebilirlik", Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 10(4), ss.71-94.
  • GÜRAN, Mehmet Cahit (2005), Kamu Hizmetlerinde Performans Ölçümü, Türkiye'deki Kamu Üniversiteleri İçin Bir Performans Ölçümü Uygulaması, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • GÜRKAN, Nazmi Zarifi (2009), Türk Kamu Mali Yönetiminde İç Denetim ve İç Denetim Algısı, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İsparta.
  • HEPER, Metin (2010), "Ordu Demokratik Açılımı Destekliyor", Star Gazetesi (07.03.2010)
  • HUNTINGTON, Samuel P. (2006), Asker ve Devlet: Sivil-Asker İlişkilerinin Kuram ve Siyasası, (Çev. K. Uğur Kızılaslan), Salyangoz Yayınları, İstanbul.
  • INTOSAI (2005), "The Lima Declaration of on Auditing Precepts", (Çev. Gonca İstanbulluoğlu), Sayıştay Dergisi, Ankara, Kasım 2005, pp. 1-13.
  • KARAÇAY, Hatice (1995), Askeri Harcamaların Ekonomik Etkileri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • KÖSE, H. Ömer (2000), "Parlamenter Sistemde Sayıştayların Yeri ve İşlevleri", Sayıştay Dergisi, Sayı: 39 (Ekim-Aralık), ss.32-66.
  • KUNT, Ahmet (2004), Savunma Harcamaları ve Savunma Bütçesinde Etkinlik Algılamaları: Kara Kuvvetleri Komutanlığında Uygulama, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • LAWLOR, Alan (1985), Productivity Improvement Manual, Cambridge University Pres. Cambridge.
  • MULGAN, Richard (2000) "Accountability: An Ever - Expanding Concept?", Public Administration Review, Vol. 78, No.3, pp.555-573.
  • NOHUTÇU, Ahmet ve Asım Balcı (2003), "Kamu Yönetiminin Yeni Perspektif ve Dinamizmi: 'Kamu'nun Yönetilmesinden 'Kamu'nun Yönetmesi Anlayışına Doğru", Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar Sorunlar, Tartışmalar, Çözüm Önerileri, Modeller, Dünya ve Türkiye Yansımaları (Ed. Balcı, Asım v.d.), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
  • NURAL, Ali (2005). "Kamu Yönetimi ve Denetiminde Etkinlik (Ya da Veri-Analiz-Etkinlik)", Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı 40, ss.4-7.
  • ÖMÜRGÖNÜLŞEN, Uğur (2003), "Achieving Three E's in the Public Sector: Value for Money (VFM) Auding", Prof. Dr. Yüksel Koç Yalkm'a Armağan, A.Ü. SBF-TÜRMOB, ss.313-353.
  • ÖZEN, Ahmet (2008), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye'de Uygulanabilirliği, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınları, Ankara.
  • PROKOPENKO, Joseph (1992), Verimlilik Yönetimi Uygulamalı El Kitabı, (Çev. Olcay Baykal v.d.), MPM Yayınları, Ankara.
  • RIDLEY, Frederick F. (1996), "Competition for Quality, Performance Indicators and Reinventing Government." Quality, Innovation and Measurement in Public Sector, H.Hilla, H. Klages, ve E. Löffler (eds.), Franfurt am Main: Peter Lang, pp.25-36.
  • ROMZEK, Barbara and DUBNICK, Melvin (1987), "Accountabiliiy in the Public Sector: Lessons from the Challenger Tragedy", Public Administration Review, Vol. 47, May-June 1987, pp.227-238.
  • SCHACTER, Mark (2005), "A Frame Work for Evaluating Instutions of Accountability", Fiscal Management, Ed.. Shah, Anwar, World Bank Publications, Washington.
  • SELİM, Georges and WOODWARD, Sally (1992), "The Manager Monitored", Wilcocks, Leslie ve Harrow, Jenny (Eds), Rediscovering Public Services Management, London: Mc-Graw Hill Book Company, pp.141-169.
  • SEZGİN, Selami (2003), "Savunma Harcamaları, Terörizm ve Ekonomi, Stradigma Aylık Strateji ve Analiz Dergisi, Sayı: 4 (Mayıs).
  • SIPRI (Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü) Yearbooks, (Erişim: 01.12.2011). http://www.sipri.org/yearbook/2008; http://www.sipri.org/ yearbook/2009; http://www.sipri.org/yearbook/2010
  • ŞENESEN, Gülay Günlük (2002), 1980-2001 Türkiye'de Savunma Harcamaları ve Ekonomik Etkileri, TESEV Yayınları, İstanbul.
  • TOMPKINS, Jonathan (2002), "Strategic Human Sources Managemenet in Government: Unresolved Issues", Public Personel Management, Vol. 31, No.l, pp.95-110.
  • TÜĞEN, Kamil (1988), "Dünyada ve Türkiye'de Savunma Harcamalarındaki Gelişmeler ve Ekonomik Etkileri", Dokuz Eylül Üniversitesi ÎÎBF Dergisi, Cilt:3, Sayı: 2, ss.3-17.
  • ULAŞ, Mehmet (2010), Savunma Harcamalarının Ekonomik Etkisi, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bişkek.
  • UNDP (2002), 'Glossary of Key Terms', Governance for Sustainable Human Development, United Nations Development Programme http://mirror.undp.org/magnet/policy/glossary.htm (Erişim: 11.02.2012).
  • UZUN, Ali Kamil (2009), "Kamu Yönetiminde İç Kontrol ve İç Denetim Yaklaşımı", Denetişim Dergisi, Sayı: 3, ss.1-6.
  • WALTHER, Ted (2002), Dünya Ekonomisi, (Çev.Ünal Çağlar), Alfa Yayınları, İstanbul.
  • WATT, Peter, RICHARDS, Sue, SKELCHER, Chris (2002), "Accountability", Review of Public Administration in Northern Ireland Briefing Paper, The University of Birmingham. Birmingham.
  • WELCH, Eric ve WONG, Wilson (1998), "Public Administration in a Global Context: Bridging the Gaps of Theory and Practice between Western and Non-Western Nations", Public Administration Review, Vol. 58 (1), pp.40-49.
  • YENİCE, Ebru (2006), "Kamu Kesiminde Performans Ölçümü ve Bütçe İlişkisi", Sayıştay Dergisi, Sayı: 61, ss.57-68.
  • ZEKEY, Ahmet Hamdi (2011) "Türkiye'de Savunma Harcamalarının Finansman Kaynakları ve Savunma Sanayimde Off Set Uygulamaları", http://www.geocities.com/cnytsvm/ makale/zekeyyb.doc, (Erişim: 12.02.2012).
Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Toplam kalite yönetimi uygulamalarının firma performansı üzerine etkisi: Türkiye'nin 500 büyük firmasına yönelik bir araştırma

Talha USTASÜLEYMAN

Nurettin Topçu ve medeniyete milli bir alan açma çabası olarak anadolucu medeniyet perspektifi

Muhittin BİLGE

Türkiye'de mali kural

Mahmut İNAN, Murat DEMİR

Etkin bir kamu yönetimi için artan savunma harcamalarının denetimi ve hesap verebilirliğin rolü

Mehmet GÜNEŞ

Disiplinler arası bir disiplin olarak kamu yönetimi

Ali Rıza SAKLI

Diyarbakır ilinde özel sektör bünyesindeki kadın istihdamının analizi

BURTAN Bahar DOĞAN, M. Yusuf ÇELİK, M. Refik KORKUSUZ