Efes Gümrük Yazıtında Gümrük Vergileri

Eskiçağlardan günümüze kadar belirli bir medeniyet düzeyine erişen tüm toplumlarda gümrük vergilerinin uygulandığına dair tarihi kayıtlar bulunmaktadır. Bu vergilerin ne kadar eskiye götürülebileceği kesin olarak bilinmemekle birlikte en azından yazılı hale getirilerek kayıt altına alınmış ve günümüze de bir bütün halinde gelebilmiş olanlar bu verginin ne zaman ve nasıl uygulandığı konusunda fikir verebilmektedir. Bu çalışmada, Eskiçağ'ın önemli bir evresinde Küçük Asya (Anadolu)'da uygulanmış olan gümrük vergileri hakkında günümüze önemli bilgiler aktaran Efes Gümrük Yasası Yazıtı 'ndaki bilgiler değerlendirilecektir. Bugün original metni Efes Müzesi'nde muhafaza edilen bu yazıt, en azından MÖ 1. yüzyıldan itibaren, gümrük vergisi hakkında Küçük Asya 'da uygulanan ilk vergi kanunlarını ortaya koyması bakımından önemlidir. Bu yasa, vergilendirmeye tabi olan bölgelerin sınırları, gümrük vergisi bürolarının nerelerde bulunabileceği, vergi toplayıcıların hak ve görevleri ile gümrüklerde alınması gereken vergi miktarları hakkında bilgi vermektedir. Bu yasadan anlaşıldığına göre, Küçük Asya 'daki ilk gümrük vergi istasyonları Marmara Denizi kıyısından başlayarak Küçük Asya'nın bütün Ege kıyısı boyunca devam etmekte ve güneyde Side 'de son bulmaktaydı.

Customs Duties in the Ephesos Custom Inscription

There are a number of documents about the existence of taxes and custom duties imposed in the very early stages ofhistory in every society who has the certain level of civilizations from ancient period onwards. However it is not quite certain when and how the veryfirst tax and cııstom dııties imposed to the earlier societies, the written sources wich incilide documentary evidence to our studies can give us an idea about the tax gathering in ancient periods in this study the cııstom dııties which were applied in Asia Minör (Anadolu) in ancient period will be analised in the light of Ephesos Custom Inscription. The original text of this inscription is nowadays preserved in the Efes Museum in Türkiye which includes highly important infornıation about port dues in Asia in ancient period at least in the fırst century B. C. The rules and regulations about the port taxes (portorio), the limitations of ports and taxes, dııties and responsibilities oftax collectors are explained in the original text of the Ephesos Inscriptions. it can also be deduced that the fırst porttaxes were only imposed in the ports not within the landscape.

PDF

___

AKDOĞAN, Abdurrahman. (2005), Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
ATAN, Turhan. (1990), Türk Gümrük Tarihi (l.C.ilt), TTK Yayınları VIl.Dizi-S:109.
Badian, E. (1983), Publicans and Sinners, London.
BULUTOĞLU, Kenan. (1971), Türk Vergi Sistemi, Fakülteler Matbaası, İstanbul.
CrCERO, ad fam. (1978), Cicero's Leıters to His Friends (Translated by D. R. Shackleton Bailey), Pengııin Classics, Cambridge.
CICERO, ad Att. (1978), Cicero 's Letters to Atticus (Translated by D. R. Shackleton Bailey), Penguin Classics, Cambridge.
CİCERO, Q. Fr. (1972), The Letters to His Brother Ouinlus (Translated by W. Glynn VVilliams), The Loeb Classical Library, London.
CRAVVFORD, Michael. Efes Gümrük Yasası'nm Yayımlanmamış İngilizce Tercümesi.
ENGELMANN, Helmut ve KNIBBE, Dieter. (1989), Zollgesetz der Provinz Asia (Eine neue Inschrift aus Ephesos), EA 14, Munster.
GORDON, Richard; BEARD, Mary; REYNOLDS, Joyce ve ROUECHE Charlotte. (1993), "Roman Inscriptions", JRS, 83, pp. 131-158.
GORDON, Richard; BEARD, Mary; REYNOLDS, Joyce ve ROUECHE Charlotte. (1997), "Roman Inscriptions", JRS, 87, pp. 203-240.
HARRIS, B. F. (1980), "Bithynia: Roman Sovereignty and The Survival of Hellenism", ANRW, II. 7. 2, pp. 857-901.
JONES, A. H. M. (1937), The Cities of The Easıern Provinces, Second Edition Oxford.
JONES, A. H. M. (1974), The Roman Economy (Edited by P.A. Brunt), Oxford.
LİNTOTT, Andrevv. (1994), "The Roman Empire and İts Problems in The Second Century", GAH, vol. IX (The Last Age of the Roman Republic 146-43 BC), Second Edition, pp. 16-36.
MEİJER, Fik ve van NIJF TRADE, Onno. (1992), Transport in the Ancient World, London.
MUTER, Naci. (1997), Maliye Tarihi, İİBF Yayın No : 1997-1998/1, Manisa.
PALAZ ERDEMİR, Hatice. (1998), The Administration of Roman Asia (From the First Century BC to the Third Centuty AD and a Comparison with Osmanlı Government), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Department of Classics and Ancient History, University of Wales Svvansea.
PALAZ ERDEMİR, Hatice. (2001), Anadolu'da Kuralları Tespit edilen İlk Gümrük Yasası", Birinci Uluslararası Aşağı Büyük Menderes Havzası Tarih, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Sempozyumu. (15-16 Kasım 2001), Söke. REYNOLDS, Joyce. (1982), Aphrodisias and Rome, Societyfor the Promotion of Roman Studies, London.
SHERK, Robert K. (1984), Rome and the Greek East to the Death ofAugustus (Edited and Translated by Robert K. Sherk), Cambridge.
STEVENSON, Steveııson. (1939), Roman Provincial Administration, Oxford.