DEVLET DESTEKLİ İHRACATI GELİŞTİRME PROGRAMLARININ KOBİ'LERE ETKİSİ: ULUSLARARASI REKABETİ GELİŞTİRME PROJELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İhracata yönelik devlet yardımlarının işletmelerin ihracat performansına olan etkilerinin incelenmesi, uygulanmakta olan yardım mekanizmalarının değerlendirilmesi ve sisteme yönelik somut önerilerin sunulması çalışma kapsamında amaçlanmaktadır. Ülkemizde uygulanan ve kümelenmeyi temel alan bir yaklaşımla Ekonomi Bakanlığı tarafından yürütülen bir destek mekanizması olan Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (UR-GE) desteğinin, destekten faydalanan işletmelerin ihracat performansları üzerine oluşturduğu etkilerin incelendiği anket çalışmasının sonuçları açıklanmaktadır. Anket sorularıyla, URGE projelerindeki faaliyetlerin etkinliği, projenin katılımcıların ihracat düzeylerine ve rekabet güçlerine olan katkısı ölçülmeye çalışılmıştır. Ayrıca, destekten faydalanan kitlenin genel özellikleri ve bu özelliklerin desteğe ilişkin memnuniyet düzeyine olan yansımaları incelenmiştir. Yapılan anket çalışması sonuçları göz önünde bulundurularak, işletmelere sunulan ihracata yönelik devlet yardımlarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılmakta ve sistemin daha etkin bir hale getirilmesi için önerilerde bulunulmaktadır.

THE EFFECT OF GOVERNMENT-DESIGNED EXPORT PROMOTION PROGRAMMES ON SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISES: AN EVALUATION OF ENHANCING INTERNATIONAL COMPETITIVENESS PROJECTS

In this research, the concept of export oriented state aids, how these aids are implemented in a constantly changing environment and their effects on the export performance of Turkish companies are emphasized. In this context, the results of a survey study carried out for evaluating Ministry of Economy's export support mechanism that is designed as a cluster based approach and called Enhancing International Competitiveness (UR-GE) on export performance of the beneficiary companies are explained. Within the framework of the results of the research, the effects of activities of the projects and the effects of support on the export performances of the companies are investigated. Also, the effects of the characteristics of the companies are taken into consideration. At the end of the study, within the framework of the results of the research and analysis of the export oriented support mechanisms, recommendations are made for enhancing the effects of supports on export performance.

PDF

___

Aaby, N. E. and Slater, S. F. (1989). Management influences on export performance: A review of the empirical literature 1978-88. International Marketing Review, 6(4), 7-26.
Akal, Z. (2000). İşletmelerde performans ölçümü ve denetimi. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No.473, 1-2.
Akın H. (2013). Yeni işimiz dış ticaret. Ankara: Elma Yayınevi, 5.
Atayeter, C. ve Erol, A. (2011). Türkiye'de uygulanmakta olan ihracat teşvikleri. KSÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-26.
Barney, Jay B. (1994). Trustworthiness as a Source of Competitive Advantage. Strategic Management Journal, 15 (S1), 175-190.
Bedestenci, H.C. ve Canıtez, M. (2010). Dış ticaret işlemler ve uygulamalar. Ankara: Gazi Kitapevi, 1-3.
Beamish, P. W., Karavis, L., Goerzen, A. and Lane, C. (1999). The relationship between organizational structure and export performance. Management International Review, 39(1), 37-54.
Coviello, N. E. and Martin, K. A. M. (1999). Internationalization of service SMEs: An integreted perspective from the engineering consultion sector. Journal of International Marketing, 7(4), 42-66.
Çavuşgil, T. and Zou, S. (1994). Marketing strategy-performance relationship: An investigation of the empirical link in export market venture. Journal Of Marketing, (58), 1-21.
Çavuşgil, S. T. and Nevin, J. (1981, February). R. Internal determinants of export marketing behavior: An empirical investigation. Journal of Marketing Research, (18), 114-119.
Çiçek, R. ve Demirer, Ö. (2009). Geleneksel uluslararasılaşma teorisine karşı çıkan yeni bir uluslararasılaşma modeli: Global doğan işletmeler. Akademik Bakış, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (16), 1-12.
Diamantopoulos, A., Schlegelmilch, B. B. and Tse, K. Y. (1993). Understanding the role of export marketing assistance: Empirical evidence and research needs. European Journal of Marketing, 27(4), 5-18
Dominguez, L. and Sequeira, C. (1992). Determinants of LCD exporter's performance: A cross- national study. Journal of International Business Studies, 21(1), 19-40.
Durmuşoğlu, S., Apfelthaler, G., Nayır , D., Alvarez, R. and Mughan , T. (2011). The effect of government-designed export promotion service use on small and medium-sized enterprise goal achievement: A multidimensional view of export performance. Industrial Marketing Management, IMM-06671.
Ekonomi Bakanlığı (2014), Küme geliştirme sürecinde UR-GE projesi hazırlama ve uygulama kılavuzu. Ankara: Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü, 5-14.
Ersungur, Ş. ve Yalman, İ. (2009). Bölgesel kalkınmada ihracat teşviklerinin etkinliği: Sivas ilinde bir uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(1), 81-98.
İnternet: Eximbank. Web: https://www.eximbank.gov.tr/ adresinden 08 kasım 2014'te alınmıştır. Esas Sözleşme http://www.eximbank.gov.tr/TR/belge/1-34/ana-sozlesme.html adresinden 08 kasım 2014'te alınmıştır.
İnternet: KOSGEB Destekleri. Web: http://www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/Default.aspx adresinden 29 kasım 2014'te alınmıştır.
İnternet: Ekonomi Bakanlığı Destek Programları. Web: http://www.ekonomi.gov.tr/index.cfm?sayfa=78D45D5F-19DB-2C7D-3DEB92A25 DCCD64F adresinden 29 kasım 2014'te alınmıştır.
İşleker, A. (2010). İhracatı Teşvik Politikalarının Adana İli Üzerinde Etkinliği, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Adana, 2- 35.
Kahveci, E. (2012, Haziran). İşletme stratejileri ve ihracat performansı ilişkileri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(6), 2-34.
Katsikeas, C. S., Piercy, N. F., Ioannidis, C. (1996). Determinants of export performance in a European context. European Journal of Marketing, 30(6), 6-35.
Knight, G. A. and Çavusgil, T. (1996). The born global firm: A challenge to traditional ınternalization theory. Advences in International Marketing, (8), 11-26.
Köksal, T. (2001, Temmuz-Ağustos-Eylül). Avrupa Birliği'ne tam üyelik sürecinde Türkiye'de devlet yardımlarının hukuki çerçevesi. Rekabet Dergisi, (7), 3-24.
Kutlu , E. ve Hacıköylü, C. (2007). Avrupa Birliği'ne tam üyelik sürecinde Türkiye ve Avrupa Birliği ülkelerinde devlet yardımları. Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 367-390.
Leonidou, L. C., Katsikeas, C. S. and Samiee, S. (2002). Marketing strategy determinants of export performance: A metaanalysis. Journal of Business Research, 55(1), 51-67.
Özalp, İ. (1998). Çokuluslu işletmeler: Uluslararası yaklaşım. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, 31-36.
Porter, M. E. (1998, November-December). Clusters and the new economics of competition. Harvard Business Review.
Schendel, D. (1994). Strategy: Search for new paradigms. Strategic Management Journal, 15 (S2), 1-5.
Scheer, G. and Zallinger, L. (2007). Küme yönetimi: Uygulama kılavuzu. Ankara: KOSGEB, 56- 75.
Shoham, A. (1997). Export performance: A conceptualization and empirical assessment, Journal of International Marketing, 6(3), 59-81.
Styles, C. (1998). Export performance measures in Australia and the United Kingdom. Journal of International Marketing, 6(3), 12-36.
Wolf, J. A. ,Pett, T. L. (2000). Internationalization of small firms: An examination of export competitive patterns, firm size and export performance. Journal of Small Business Management, April, 34-46.
WTO. (2013). International Trade Statistics.
Zou, S. and Stan, S. (1998). The determinants of export performance: A review of the empirical literature between 1987 and 1997. International Marketing Review, 15(5), 333-356.
27.12.1994 tarih ve 94/6401 sayılı İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı, 11.01.1995 tarih ve 22168 sayılı Resmi Gazete.
2005/8391 sayılı Dâhilde İşleme Rejimi Kararı, 27/01/2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi Gazete.
2008/6 sayılı İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış Ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ, 05.12.2008 tarih ve 27075 sayılı Resmi Gazete.
2010/8 sayılı Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ, 23.09.2010 tarih ve 27708 sayılı Resmi Gazete.
2012/1 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ, İlgili Karar Sayısı: 2012 / 3305, 20.06.2012 tarih ve 28329 sayılı Resmi Gazete.