Selim COŞKUN, Samet GÜNEŞ, Fatih ORTAKAYA

Asgari gelir desteği ve Türkiye'de uygulanabiliriği: Bir model denemesi

Asgari gelir desteği, geliri belli bir seviyenin altındaki vatandaşlara kamu kaynaklarından düzenli olarak aktarılan nakit transferlerdir. Son yıllarda, sosyoekonomik değişimler sonucu genel olarak sosyal yardımlar, özel olarak asgari gelir desteği yeniden önem kazanmaya başlamıştır. Gelişmiş ülkelerin büyük çoğunluğunda asgari gelir desteği uygulamaları mevcuttur. Ülkemizde son yıllarda sosyal yardımlar alanında kurumsal kapasite açısından önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu kapsamda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının kurulması ile birlikte sosyal yardım alanında kurumsal birliktelik sağlanmıştır. Soysal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS) tamamlanmış, sosyal yardım- istihdam ilişkisi önemli ölçüde kurulmuştur. Sosyal yardım yararlanıcılarının objektif olarak tespitine yönelik puanlama sisteminin yakın zamanda tamamlanması öngörülmektedir. Diğer taraftan sosyal yardım ve sosyal hizmetlere ayrılan kaynakların Gayri Safi Milli Hasılaya oranında son on yılda önemli bir artış olmasına karşın bu oran AB ve OECD ülkelerine göre oldukça düşük kalmaktadır. Bu çalışma, ülkemiz için mevcut sosyal yardım kaynaklarını temel alarak asgari gelir desteği modeli önerisi sunmaktadır. Bu model Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sistemi veritabanından çekilen 50.260 hane üzerinde sınanmıştır. Bu kapsamda, sosyal yardımların mevcut kaynaklar kullanılarak hak temelli, insan onuruna uygun ve daha etkin bir şekilde uygulanabileceği düşünülmektedir.

Minimum income support schems and its applicbilty in Turkey: A model proposal

Minimum Income Support Scheme is described as regular cash transfers that are financed by public resources for the citizens whose incomes are below the specific cutting point. Recently these supports have re-gained a specific importance as a result of socio-economic challenges. Most of developed countries conduct similar support schemes. In the last years, a significant improvement was observed in the institutional capacity building within social assistance sector in Turkey. In this context, institutional harmonisation has been reached through the creation of a new Ministry of Family and Social Policies. Social Assistance Information System (SOYBIS) has been activated. On the other hand, the ratio of resources allocated for social assistance and service programmes to Gross National Product is still lower than EU and OECD average despite the significant increase in this ratio in Turkey. This paper attempts to present a model for minimum income support scheme depending upon current sources of social assistance in Turkey. The model is tested based on the data taken from Project of Integrated Social Assistance Services data base. The sample size consists of 50.260 households. In this context, social assistance programmes are considered to be more effective, right based and fit to human dignity.

PDF

___

AKTAN, Coşkun Can (2002), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Hak İş Sendikası Yayınları, Ankara.
ANGEL-URDINOLA, D., HAIMOVICH, F. ve ROBAYO, M. (2009), "Is Social Assistance Contributing to Higher Informality in Turkey", http://siteresources.worldbank.org/TURKEYEXTN/Resources/361711-1277211666558/bpg_SocialAssistance.pdf (09.08.2011).
ATKINSON, A.B., CANTILLON, B., MARLIER, E. ve NOLAN, B. (2002), Social Indicators, the EU and Social Inclusion, Oxford University Press, Oxford.
BUĞRA A.,ve KEYDER, K. (2006), "The Turkish Welfare Regime in Transformation", Journal of European Social Policy, 16 (3), pp. 211-228.
BUĞRA A. VE SINMAZDEMIR N. T. (2006) "Yoksullukla Mücadelede İnsani ve Etkin Bir Yöntem: Nakit Gelir Desteği." Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu Araştırma Raporu Bebek- İstanbul. http://www.spf.boun.edu.tr/docs/discussionpaperl.pdf. (05.04.2010)
COŞKUN, Selim ve TİRELİ, M. (2008), Avrupa Birliğinde Yoksullukla Mücadele Stratejileri ve Türkiye, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
EARDLEY, T., BRADSHAW, J., Ditch, J. ve WHITEFORD, P. (1996), Social Assistance in OECD countries: Volume I Synthesis Reports. Department of Social Security Research Report no: 46, HMSO, Landon.
ERDEM, Ilgın (2006), "Avrupa'da Asgari Gelir Uygulamaları", Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu, Araştırma Raporu,İstanbul.
KUIVALAINEN. S. (2004), "A Comparative Study on Last Resort Social Assistance Schemes in Six European Countries", Research Report 145, Helsinki, STAKES.
KUIVALAINEN, S. ve HEIKKILÂ, M. (2006), "Existence and Nature of Poverty Policy Programmes", Heikkilâ, M. et al. (Eds.), Poverty Policies, Structures and Outcomes in the EU 25, Report for the Fifth European Round Table on Poverty and Social Exclusion 16-17 October 2006, Ministry of Social Affairs and Health, Tempera, Finland.
L0MEDEL, I. ve TRICKEY, H. (2000), An Offer You Can't Refuse: Workfare in International Perspective, Polity Press, Bristol.
Saraceno, C. (2002), Social Assistance Dynamics in Europe: National and Local Poverty Regimes, The Polity Press, Bristol.
TUİK (2011), 2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçlan, haber bülteni Sayı:3,06 Ocak 2011 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=6365 (10.11.2011).
TUİK (2012), 2010 Yoksulluk Çalışması Sonuçları, haber bülteni Sayı:58 16 Mart 2012 http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?tb_id=23&ust_id=7 (25.04.2012)
WEIGAND, Christine ve GROSH, M. (2008), "Spending on Social Safety Nets: Comparative Data compiled from World Bank Analytic Work", http://siteresources.worldbank.org/SAFETYNETSANDTRANSFERS/Resourc es/SN_Expenditures_6-30-08.xls (15.01.2012)
WILLIAMS, Penny, LARRISON, J., STROKOVA, V, ve LINDERT, K. (2012), " Social Safety Nets in Europe and Central Asia: Preparing for Crisis, Adapting to Demographic Change, and Promoting Employability", World Bank Knowledge Brief, Volume 48 (April), http://siteresources.worldbank.org/INTECALEA/Resources/1040211 1251905880790/KB4 8_SSN_ECASP_FINAL.pdf (03.05.2012)