YAŞAM HAKKI: AİHM KARARLARI VE İDARİ YARGI UYGULAMASI

Yaşam hakkı, Avrup a İnsan Hakları Sözleşmesinde düzenlenen en temelhaktır. Bu hakkın yeterince korunamaması halinde, Sözleşmede yer alan diğer hak veözgürlükler anlamsız hale gelecektir. Yaşam hakkının korunması konusunda devletlereyüklenen negatif ve p ozitif yükümlülükler bulunmaktadır. Bu yükümlülüklerin yerinegetirilmesinin denetlenmesi konusunda ise idari yargıya önemli bir sorumlulukdüşmektedir. İdari yargıda bu denetim genelde tam yargı davaları yoluylayapılmaktadır. Ancak ip tal davalarında da yaşam hakkı gündeme gelebilmektedir. İdariyargının denetim sorumluluğunu yeterince yerine getirmemesi halinde Avrup a İnsanHakları Mahkemesi bu hakkın ihlal edildiğine karar verebilmektedir. Bu bakımdan,idari yargının Mahkemenin bu hakkı korurken kullandığı tüm temel p arametrelerikabul etmesi ve etkin bir şekilde uygulaması gerekmektedir.

RIGHT TO LIFE: ECTHR S CASE LAW AND THE PRACTICE OF THE ADMINISTRATI VE JUDICIARY

The right to lif e is the most f undamental right regulated in the Europ eanConvention on Human Rights. In case of insufﬁ cient p rotection of this right, otherrights and f reedoms enshrined in the Convention become meaningless. Thereare negative and p ositive obligations loaded on states to p rotect the right to lif e.Sup ervising the f ulﬁ lment of these obligations is a signiﬁ cant resp onsibility f or theadministrative j urisdiction. This control is generally carried out through f ull remedyactions in administrative j udiciary. However, the right to lif e also may arise over thecourse of annulment actions. Whereas the administrative j udiciary f ails to f ulﬁ l theresp onsibility of sup ervision eff ectively, the Europ ean Court of Human Rights coulddecide that the right has been violated. In this regard, administrative j udiciary shouldaccep t and eff ectively imp lement all f undamental p arameters of the Court that areapp lied over the course of the p rotection of the right.

PDF

___

BAŞAK, Cengiz, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Gözaltında İnsan Hakları İhlali”, AÜHFD, cilt 51, sayı 4, 2002, s. 41-72.
BESİRİ, Arzu, “Ötenazi ve Yaşam Hakkı”, TBB Dergisi, sayı 86, 2009, s. 188-203.
CENGİZ, Serkan, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Yaşam Hakkı”, TBB Dergisi, sayı 93, 2011, s. 383-404.
CHEVALİER-WATTS, Juliet, “Effective İnvestigations Under Article 2 of the European Convention on Human Rights: Securing the Right to Life or an Onerous Burden on a State?”, European Journal of International Law, cilt 21, sayı 3, 2010, s. 701-721.
ÇİFTÇİOĞLU, Cengiz Topel, “Yaşam Hakkı”, TBB Dergisi, sayı 103, 2012, s. 137-168.
ÇÜÇEN, A. Kadir, İnsan Hakları, Bursa, MKM Yayıncılık, 2011.
FREEMAN, Katherine, “The Unborn Child and the European Convention on Human Rights: To Whom Does “Everyone’s Right To Life” Belong?”, Emory International Law Journal, cilt 8, 1994, s. 615-665.
GÜRCAN, Ertuğrul Cenk, “Ötenazi: Yaşam Hakkı Açısından Bir Değerlendirme”, AÜHFD, cilt 60, sayı 2, 2011, s. 255-280.
GÖZLER, Kemal, KAPLAN, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, 11. baskı, Bursa, Ekin Basım, 2011.
HARIS, David J. v.d., Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, çev. Mehveş Bingöllü Kılcı, Ankara, Avrupa Konseyi Yayınları, 2013.
KARAKAŞ, Işıl, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Yaşam Hakkı: ‘Mc Cann’den ‘Kaya’ ve Ötesine”, GÜHFD, sayı 1, 2002, s. 58-70.
KRAVCHENKO, Svitlana, BONINE, John E., “Interpretation of Human Rights for The Protection of the Environment in the European Court of Human Rıghts”, Pacific McGeorge Global Business & Development Law Journal, cilt 25, 2012, s. 245-287.
KORFF, Douwe, Yaşam Hakkı: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz Kitap, 4. baskı, İstanbul, Beta Basım, 2003.
REİSOĞLU, Safa, Uluslararası Boyutlarıyla İnsan Hakları, İstanbul, Beta Basım, 2001.
SAVCI, Bahri, Yaşam Hakkı ve Boyutları, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1980.
TANRIKULU, M. Sezgin, “İHAM Kararlarında ve Türk Hukukunda Yaşam Hakkı”, TBB Dergisi, sayı 66, 2006, s. 51-93.
TAQI, Irum, “Adjudicating Disappearance Cases In Turkey: An Argument For Adopting the Inter-American Court Of Human Rights’ Approach”, Fordham International Law Journal, cilt 24, 2001, s. 940-987.
WARREN, Rachel, “Pro [Whose?] Choice: How the Growing Recognition of a Fetus’ Right to Life Takes the Constitutionality Out of Roe”, Chapman Law Review, cilt 13, 2009, s. 221-247.
WHITE, Robin CA, OVEY, Clare, The European Convention on Human Rights, 5. baskı, Oxford, Oxford University Press, 2010.
YILMAZ, Halil, “Cenini Öldürme (Çocuk Düşürtme/Düşürme) Suçu”, Ankara Barosu Dergisi, sayı 2, 2001, s. 69-88.
YOKUŞ SEVÜK, Handan, “Kolluk Görevlilerinin Silah Kullanma Yetkisi ve Yaşam Hakkı”, YÜHFD, cilt 9, sayı 2, 2012, s. 239-286.