Abdullah SÖNMEZ, Hüseyin PEKER, Musa ATAR

Çeşitli maddelerle emprenye edilmiş melez kavak (Populus euramericana Cv.) odununun yanma özellikleri

Bu çalışmada, melez kavak odunun iç ve dış ortamda zararlı etkenlere karşı korunması amacıyla (biotik etkenler, dış ortam etkileri, yangın vb.) kullanılan çeşitli emprenye maddelerinin yanma özelliklerine etkileri araştırılmıştır. Bu maksatla, melez kavak (Populus euramericana ev.) odunundan hazırlanan deney örnekleri, ASTM-D 1413-76 esaslarına göre emprenye edilmiştir. Emprenye maddesi olarak; tanalith-CBC (T-CBC), boraks (Bo), borik asit (Ba), borik asit+boraks karışımı, vacsol-WR (V-WR), imersol-WR (İ-WR), polietilenglikol-400 (PEG-400) ve stiren (St) kullanılmıştır. Sonuç olarak, ülkemizde yetişen melez kavak türünün vakum metodu ile emprenyesinde borlu maddeler odunun yanma direncini arttırdığı Ba ve Bo karışımının birlikte kullanılması durumunda yanmayı önleyici etkinin daha da artacağı gözlenmiştir. Vinil monamerlerden P-400 ve İ-WR yanmayı önleyici etki gösterirken, St ve V-WR etkisiz çıkmıştır.

Combustion properties of poplar (Populus euramericana Cv) wood impregnated with different chemicals

In this study, the combustion properties of impregnation chemicals used to protect the poplar wood at interior and exterior condition against harmful effects (abiotic and biotic effects, exterior condition effects, fire ect.) were investigated. For this purpose, the experimental samples prepared from poplar wood were impregnated according to prenciples of the ASTM-D-1413-76. As impregnation chemicals; Tanalith-CBC (T-CBC), boric acid (Ba), borax (Bo), mixture of boric acid + borax, vascol-WR (V-WR), imersol-WR (İ-WR), polyethlynglycole-400 (PEG-400) and styrène (St) were used. As a result, the compounds contained boron used with vacuum process increased the fire resistance of the poplar wood species growing in Turkey. It was observed that the effect of fire resistance increased when boricacid and borax used as a mixture. While vinil monomers and imersol-WR have fire resisitance effects styrène and vascol-WR have been determined effectless against fire.

___

1.Tunçtaner, K., Tulukçu, M., Toplu, F., Kuzey Amerika Kavaklarının Marmara ve Ege Bölgelerine En Uygun Orijinlerinin Seçimi Üzerine Araştırmalar, Teknik Bülten No: 21, Kavak ve Hızlı Gel. Ağaç. Araş. Enst, îzmit, 1985.
2.Birler, A.S., Yüksel, Y., Diner, A., 1-214 Melez Kavak Ağaçlandırma Ekonmisi, Teknik Bülten No:145, Kavak ve Hızlı Gelişen Ağaç. Araştırma Enst., İzmit, 1982.
3.Rowell, R.M., Konkol, P., Treatments That Enhance Physical Properties of Wood, USDA Forest Service Forest Product Laboratory, General Tech. Report FPL-GTR-55,Madison 12,1987.
4.Le Van, S.L., Winandy, J.E., Effects of Fire Retardant Treatments on Wood Strentgh: A Rewiew, Wood and Fiber Science, 22 (1) 113-131, 1990.
5.Williams, L.H., Potential Benefits of Diffusible Preservatives for Wood Protection : an Analysis with Emphasis on Building Protection, in: First International Conferance on Wood Protection, with Diffusible Preservatives, M.HameL Ed., Forest Products Research Society, 29-35,1990.
6.Yalınkılıç, M.K., Ağaç Malzemenin Yanma, Higroskopisite ve Boyutsal Stabilite Özelliklerinde Çeşitli Emprenye Maddelerinin Neden Olduğu Değişiklikler ve Bu Maddelerin Odundan Yıkanabildikleri, Doçentlik Tezi, K.T.Ü. Orm. Fak., 312 sh, Trabzon, 1993.
7.Hafors, B., The Role of The Wasa in The Development of PEG Preservation Method In: Archaelogical Wood Properties, Chemistry and Preservation Series: 225, 195-217,1990.
8.Maclean, J.D., Role of Disintegration of Wood Under Different Heating Conditions, Proc. Am. Wood-Preserves, Assoc, 47 (1951) 155-168.
9.Kolmann, F., Occurrance of Exothermic Reaction in Wood, Holz Als Roh-und Werkstoff, 18 (1960)193-200.
10.Goldstein, LS., Degradation And Protection of Wood From Thermal Attcak, inrWood Deterioration And its Prevention By Preservative Treatments (D.D. Nicholas,Ed.) Syracuse Univ., New York, Press, Vol:I, (1973) 307-339.
11.Baysal, E., Çeşitli Borlu ve WR Bileşiklerin Kızılcam Odununun Bazı Fiziksel Özelliklerine Etkisi, K.T.Ü. Fen Bil. Enst. Yük. Lis. Tezi, Trabzon,1994.
12.Yalınkılıç, M.K., Örs, Y., Et Ali., Duglas Göknarı (Pseudotsuga Menziesii (Mirb) Franco) Odununun Anatomik ve Çeşitli Kimyasal Maddelerle Emprenye Edilebilme Özellikleri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Ankara, 1996.
13.Örs, Y., Sönmez, A,Uysal, B., Çeşitli Kimyasal Maddelerin Ağaç Malzemenin Yanmaya Dayanıklılığı Üzerine Etkileri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 1999.
14.Örs, Y., Et Ali., Çeşitli Emprenye ve Üstyüzey İşlem Maddelerinin Odunun Yanma Özelliklerine Etkileri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Cilt 23,541-549 1999.
15.Örs, Y., Et All., Okaliptüs (Eucalyptus camaldulensis Dehn.) Odunun Yanma Özellikleri, Pamukkale Üni. Müh. Bil. Dergisi, (Baskıda) 1999.
16.Örs, Y., Et Ali., Sarıçam Odunun Yanma Özeliklerine Bazı Borlu Bileşiklerin ve Su İtici Maddelerin etkileri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Cilt 23, 501-509,1999.
17.TS 345, Ahşap Emprenye Maddelerinin Etkilerinin Muayene Metodlari, 1974.
18.TS 4176, Odunun Fiziksel ve Mekaniksel Özelliklerinin Tayini İçin Homojen Meşcerelerden Numune Ağacı ve Laboratuvar Numunesi Alınması, 1984.
19.Astm D 1413-76 Standartd Methods of Testing Wood Preservatives By Laboratory Soilblock Cultures, Annual Book of Astm Standarts, 452-460,1976.
20.Astm 160-50, Standart Test Method for Combustible Properties of Terated Wood By The Crib Test, 1975.
21.Yalınkılıç, M.K., Et All., Bazı Borlu Bileşiklerin ve Su İtici Maddelerin Kızılcam Odunun Yanma Özelliklerine Etkileri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 21, 423-431, Ankara, 1997.
22.Yalınkılıç, M.K., Daldırma ve Vakum Yöntemiyle Sarıçam ve Doğu Kayını Odunlarının Kreozot, WR, Tanalith-CBC ve Tanalith-CS Kullanılarak Emprenyesi ve Emprenyede Elde Edilen Örneklerin Yanma Özellikleri, I. Ulusal Orman Ürünleri Endüstrisi Kongresi, Bildiri Metinleri, I,Cilt. Trabzon, 1992.
23.Yalınkılıç, M.K., Et All., Çeşitli Emprenye Maddelerinin Duglas Göknarı (Pseudotsuga Menziesii (Mirb) Franco) Odununun Yanma Özellikleri Üzerine Etkisi, Pamukkale Ünl, Müh. Bilm. Dergisi, Cilt 4, Sayı 1-2, 613-624,1998.
24.Yalınkılıç, M.K., Et All., Bazı Borlu Bileşiklerin ve Su İtici Maddelerin Kızılcam Odununun Higroskopitisi Üzerine Etkileri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Ankara, 1997.
25.Yalınkılıç, M.K., Et AH., Sarıçam, Doğu kayını, Ladin ve Kızılağaç Odunlarının Çeşitli Kimyasal Maddelerle Emprenye Edilebilme Özellikleri, Pamukkale Üni., Müh. Bilm. Dergisi, Cilt 2, sayı 2,147-156,1996.
26.Richarson, B.A., Wood Preservation the construction Press Ltd., Loncoster, England, 238 pp, 1987.