RÜBÂB-I ŞİKESTE’DE MELÂL

Edebiyat, insanın duygu ve düşüncelerini kelimeler aracılığıyla ifade ettiği güzel sanat dallarından biridir. Sanatçı kendi üslup ve mizaç süzgecinden geçirdiği duygu ve düşüncelerini kelimelere döktüğünde edebî eser ortaya çıkar. Edebî eserde günlük dilin farklılaşarak estetik bir yapıya büründüğü, edebî bir form kazandığı görülür. Bilhassa şiirde kullanılan dil; kelimelerin imge, imaj, metafor ve mazmun gibi sanatsal söyleyişlerle okuyana başka âlemlerin kapılarını aralarken hem okurun hem de şairinin his ve duygu dünyasının tercümanı olur. Şairin his ve hayal dünyasının ortaya çıkarılabilmesi için onun şiirlerindeki sanatsal söyleyiş ve ifadelerin incelenmesi gerekir. Böylece şiir ve şair daha iyi anlaşılmış olur. Bu bağlamda Türk şiirinde önemli bir yeri olan Tevfik Fikret'in şiirleri melalin ifade edilişi açısından incelenmiştir. Edebiyât- ı Cedîde duyarlılığı ile yazdığı şiirlerindeki melâl duygusu; mizaç, sanat anlayışı ve üslup üçgeninde şekillenerek ifadesini bulur. Şair bu duyguyu sadece melâl kelimesi ile değil; yakın anlamlı benzer kelime ve kelime gruplarıyla dile getirmiştir. Bugün bunlar arasındaki nüansların çoğunun unutulması sebebiyle anlamsal bir kısırlaşmaya gidildiği fark edilen dilimizde bir duygunun bu kadar farklı kelime ve kelime grubuyla ifadesi şairin o duyguyu ne kadar derin yaşadığını, bunu eserlerine ne kadar yoğun bir şekilde yansıttığını göstermesi ve Tevfik Fikret'in kelime, anlam ve imaj dünyasının zenginliğini ortaya çıkarması açısından önem arz eder. Bu çalışmada Tevfik Fikret'in duygu dünyası melâl, hüsran, iktirab, matem, meyus, nevmid, teessür ve yeis gibi kelime, kelime grupları çerçevesinde sınırlandırılarak ele alınmıştır. Böylece şairin duygu dünyası ve bu duyguyu şiirlerine nasıl yansıttığı tespit edilmek istenmiştir. Tevfik Fikret'in anlam, imge ve çağrışım dünyası bu duygu üzerinden ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Tedium in Rübâb-ı Şikeste

Literature is one of the branches of the fine arts in which people express their feelings and thoughts through words. A literary work emerges when the artist puts his feelings through the filter of his own style. In a literary work, it is seen that the daily language differentiates and takes on an aesthetic structure and acquires a literary form. Especially the language used in poetry; while opening the doors of other worlds to the reader with artistic expressions such as images, metaphors, and mazmun, he becomes the translator of both the reader's and the poet's world of feelings. In this context, the poems of Tevfik Fikret were examined in terms of the expression of melal. The sense of tedium written with the sensitivity of Edebiyât-ı Cedîde; temperament finds its expression by being shaped in the triangle of artistic understanding and style. Expressing an emotion with so many different words and phrases, which has been noticed to have undergone semantic sterilization due to forgetting most of the nuances between these, shows how deeply the poet lived that emotion and how intensely he reflected it in his works. It is important in terms of revealing the richness of the image world. In this study, Tevfik Fikret's emotional world has been discussed within the framework of words and phrases like frustration, tedium, mourning, desolation and sadness. Thus, the poet's world of emotion were tried to be determined. Tevfik Fikret's world of meaning, image and association has been tried to be revealed through this feeling.

___

  • AKAY, H. (1998). Servet-i Fünun Şiir Estetiği. İstanbul: Kitabevi.
  • KAPLAN, M. (1998). Tevfik Fikret. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • KARAKUŞ, A. (2009). Modern Türk Şiirinde Hüzün ve Melâl. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • KARAOSMANOĞLU, Y. K. ( 2016). Ahmet Haşim. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Kubbealti Lugati (lugatim.com) (05.05.2022)
  • OKAY, O. (1990). Sanat ve Edebiyat Yazıları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • POLAT, N. H. (2021). Tevfik Fikret Bütün Eserleri Eleştirel Basım. Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
  • SAYAR, K. (2012). Hüzün Hastalığı. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • TANPINAR, A. H. (2000): Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • TARLAN, A. N. (2017). Edebiyat Meseleleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • FİKRET, T. (2009). Rübâb-ı Şikeste. Erzurum: Salkım Söğüt Yayınları.
  • UÇAN, H. (2018). Batı Şiiri ve Tevfik Fikret. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • YAVUZ, H. (2013). Hüzün ve Ben. İstanbul: Timaş Yayınları.