Konaklama Öğretmenlerinin Özel Eğitim Alanında Zorlandığı Konular, MEB’e ve Eğitim Fakültelerine Öneriler

Bu çalışma iki amaca hizmet etmektedir. Çalışmanın ilk amacı zihinsel engelli bireylerle (ZEB) çalışan konaklama hizmetleri öğretmenlerinin özel eğitim alanında yaşadıkları zorlukların tespitini yapmaktır. Çalışmanın ikinci ve asıl amacı ise tespit edilen zorluklar çerçevesinde Millî Eğitim Bakanlığına (MEB) ve üniversitelerin eğitim fakültelerine özel eğitim alanında içeriğe ve sürece dair öneriler sunmaktır. Çalışmanın evreni Türkiye genelinde özel eğitim meslek okullarında (ÖEMO) kat hizmetleri alanında mesleki eğitim veren 48 konaklama öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklem grubunu ise bu öğretmenlerin 27’si oluşturmaktadır. Nitel araştırma desenine göre şekillenen bu araştırmada derinlemesine görüşme tekniğinden faydalanılmış olup altı açık uçlu sorudan oluşan tam yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada toplanan veriler, betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Katılımcıların genel olarak özel eğitim alanında: Beceri öğretimi yöntem ve teknikleri, ölçme ve değerlendirme, materyal tasarımı ve kullanımı, sınıf yönetimi ve bireye özgü eğitim-öğretim planı hazırlama konularında zorluklar yaşadıkları tespit edilmiştir. Katılımcıların bu konulara ilişkin sunduğu görüş ve çözüm önerilerinin hem MEB’in hizmet içi eğitim (HİE) faaliyetleri planlamalarına hem de üniversitelerin eğitim bilimleri müfredatı güncellemeleri konularına ışık tutacağı düşünülmektedir.

Problems for Tourism Vocational Teachers in Special Education, Proposals to the Ministry of National Education and Education Faculties

This study has two purposes. The first aim of the study is to determine the difficulties experienced by accommodation service teachers working with mentally disabled individuals (MDI) in the field of special education. The second and main purpose of the study is to provide suggestions to the Ministry of National Education (MNE) and the education faculties of universities regarding the content and process in the field of special education within the framework of the identified difficulties. The population of the study consists of 48 vocational education teachers who provide training for in the field of housekeeping in special education vocational schools (SEVS) countrywide (Turkey). The sample group of the study consists of 27 of these teachers. In this study, which was shaped according to the qualitative research design, in-depth interview technique was used and a fully structured interview form consisting of six open-ended questions was used. The data collected in the study were analyzed by the descriptive analysis method. It has been determined that the participants generally have difficulties in the field of special education: skills teaching methods and techniques, assessment and evaluation, material design and use, classroom management, and preparing an individual education plan. The opinions and solutions offered by the participants on these issues will shed light on both the MoNE's planning of inservice training (IST) activities and the educational sciences curriculum updates of universities.

PDF

___

Akçamete, G. (1998). Türkiye’de özel eğitim. Eripek, S. (Ed.), (s. 197-207) içinde. Özel Eğitim, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1018, https://www.researchgate.net/publication/315602540_Ozel_gereksinimli_birey ler_ve_ozel_egitim adresinden erişilmiştir.
Aksoy, V. (2018). Özel eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Baran, N., & Cavkaytar, A. (2007). Opinions and suggestions of employers on employment of individuals with mental retardation. Elementary Education Online, 6(2), 213-225. http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/download/1922/1758 adresinden erişim sağlanmıştır.
Brantlinger, E., Jimenez, R., Klingner, J., Pugach, M., & Richardson, V. (2005). Qualitative studies in special education. Exceptional children, 71(2), 195-207. doi: 10.1177/001440290507100205
Bümen, N. T., Alev, A., Çakar, E., Gonca, U., & Veli, A. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 31-50. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36174/406732 adresinden erişim sağlanmıştır.
Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım, E. (2019). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı (10. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
Çetin, Ç. (2004). Özel eğitim alanında çalışmakta olan farklı meslek grubundaki eğitimcilerin yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(01), 35-46. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/159209 adresinden erişim sağlanmıştır.
Karasu, N., Aykut, Ç., & Yılmaz, B. (2014). Zihin engelliler öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 15(1). 41-56. doi: 10.1501/Ozlegt_0000000191
Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/kokdener/123091/13f.pdf adresinden erişilmiştir.
Könez, N. A. (2015). Özel eğitim ve iş uygulama merkezlerinde görev yapan branş öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tezler. (Tez numarası: 419442).
Leech, N. L. & Onwuegbuzie, A. J. (2007). An array of qualitative data analysis tools: A call for data analysis triangulation. School Psychology Quarterly, 22(4), 557. doi: 10.1037/1045-3830.22.4.557
Marshall, C. & Rossman, G. (2014). Designing Qualitative Research, (6th Ed.) U.S.A: Sage Publications.
Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber, S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayın.
Millî Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2020) Özel eğitim meslek okulu meslek programları (yeni). https://orgm.meb.gov.tr/www/ozel-egitim-mesleki-egitim-merkezi-meslekprogramlari-yeni/icerik/576 adresinden erişim sağlanmıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2019). İş eğitimi ve meslek ahlakı dersi öğretim programı. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_10/03153236_HAFYF_ZYH YN_OTYZM_YY_VE_MESLEK.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı (2020). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2019-20. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri _orgun_egitim_2019_2020.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
Özbey, F. (2018) Engelli bireylerin destekli istihdamı. Arıkan, S. ve Ayyıldız, E. (Ed.), Türkiye’de engellilerin eğitimi (genel-mesleki). (s.39-55) içinde. İstanbul: Akademik Kitaplar.
Özbey, F., & Diken, İ. H. (2010). Zihinsel yetersizliği olan bireylerin iş-meslek eğitimi ve istihdamlarına yönelik Türkiye’de yapılan araştırmaların gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,11(2), 19-42. doi: 10.1501/Ozlegt_0000000150
Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği 2020. 6.madde. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_06/24163215_ozel_eYitim_yo netmeliYi_son_hali.pdf
Özen, Y., & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 394-422. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/2776/37227 adresinden erişim sağlanmıştır.
Özkan, Ş. Y., & Gürsel, O. (2006). The effectiveness of simultaneous prompting on teaching photo copy skills to students with mental disabilities. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, (7), 29-45. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/39/62/579.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
Özsoy, Y., Özyürek, M., & Eripek, S. (2002). Özel eğitime muhtaç çocuklar:" Özel Eğitime Giriş". Ankara: Karatepe Yayınları
Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26112/275107 adresinden erişim sağlanmıştır.
Patton, L. D. (2014). Preserving respectability or blatant disrespect? A critical discourse analysis of the Morehouse Appropriate Attire Policy and implications for intersectional approaches to examining campus policies. International Journal of Qualitative Studies in Education, 27(6), 724-746. doi: 0.1080/09518398.2014.901576
Resmi Gazete. (11/06/2020) Sayı: 31152. Milli Eğitim Bakanlığı Mevzuat Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Madde 6.
Resmi Gazete. (7/7/2018) Sayı: 30471. Milli Eğitim Bakanlığı Mevzuat Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Madde 32.
Seyyar, A. (2004). Davranış bilimleri terimleri ansiklopedik sözlüğü. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Sivrikaya, T., & Yıkmış, A. (2016). Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim mezunu olan ve olmayan öğretmenlerin öğretim süreciyle ilgili gereksinimleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4). 1984-2001. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aibuefd/issue/28550/304607 adresinden erişim sağlanmıştır.
Şener, B., & Tanrısever, C. (2017). Lise düzeyinde turizm eğitimi alan hafif düzeyde zihin engelli öğrencilerin staj süreçlerine ilişkin işveren tutumları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 380-403. https://www.researchgate.net/publication/333848787_Lise_Duzeyinde_Turizm _Egitimi_Alan_Hafif_Duzeyde_Zihin_Engelli_Ogrencilerin_Staj_Sureclerine_ Iliskin_Isveren_Tutumlari adresinden erişim sağlanmıştır.
Şimşek, H. (2009). Methodical problem in the researches of educational history. Journal of Faculty of Educational Sciences, 42(1), 33-51. doi: 10.1501/Egifak_0000001136
Yaldız, B. Ş. (2018) Konaklama öğretmenlerinin özel eğitim alanı ile ilgili yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi ve kat hizmetleri eğitim modülü önerisi. (Yüksek Lisans Tezi) YÖK Ulusal Tezler. (Tez Numarası: 570257)
Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112). 7-17. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5326 adresinden erişim sağlanmıştır.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yüksek Öğretim Kurulu, Eğitim Öğretim Dairesi Başkanlığı. (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idaribirimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari adresinden erişim sağlanmıştır.