Johann Friedrich Herbart’ın Eğitimde Özgürlük Düşüncesi

Fransız Devrimi’nden sonra Alman Aydınlanması’nın (Aufklärung) yeniden yorumlanması sürecinde Bildung kavramını anlamlandırma çabaları, öğretim ve eğitimi birbirini tamamlayacak biçimde ele alıp aralarındaki ilişkiyi gündeme getiren düşünürlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu düşünürler içerisinde Königsberg Üniversitesinden Immanuel Kant’ın kürsüsünün ardılı olan Johann Friedrich Herbart, eğitimdeki açılımını bilimsel temeller üzerine kurma yolunda ilerlemiştir. Herbart, eğitimde özgürlük problemine, çocuğun ne ölçüde sınırlandırılacağı, kendi seçimlerini nasıl yapabileceği ve nasıl bir sosyal etkileşim içinde olması gerektiği sorularına getirdiği yaklaşımlarla bir arada çözüm geliştirmeye çalışmıştır. Bu makalede, Herbart’ın yaşam öyküsü düşünsel ikliminin gelişimi bağlamında ele alınmış, belirtilen sorunlar kapsamında görüşlerinin bazı kritik noktalarına işaret edilmiş ve eğitim tarihindeki yerinden söz edilmiştir. Fikirsel etkileşimde bulunduğu bazı düşünürlerle ve liberal eğitim anlayışıyla görüşleri kıyaslanarak eğitimdeki özgürlük alanında düşünceleri ortaya çıkarılmıştır. Bu çerçevede yapılan değerlendirmelerle Herbart pedagojisinin eşitlikçi ve çocuğun özgür bir birey olarak yetiştirilmesini hedefleyen eğitim oluşumlarına kaynaklık ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada doküman analizi yöntemine başvurulmuştur.

Johann Friedrich Herbart’s Idea of Freedom in Education

In the process of reinterpreting the German Enlightenment (Aufklärung) after the French Revolution, efforts to make sense of the concept of Bildung handled education and training in a way that they complement each other and led to the emergence of thinkers who brought up the relationship between them. Among these thinkers, Johann Friedrich Herbart, the successor of Immanuel Kant from Königsberg University, has made progress towards establishing Bildung concept expansion in education on scientific foundations. Herbart tried to find a solution to the problem of freedom in education, to what extent the child should be restricted, how she/he can make her/his own choices, and what kind of social interaction she/he should be in. In this article, Herbart's life story was discussed in the context of his intellectual climate development, some critical points of his opinions were pointed out within the scope of the mentioned problems and his position in the history of education was mentioned. By comparing his views with liberal education and with some thinkers that he interacted intellectually, his ideas in the field of freedom in education were revealed. With the evaluations made in this context, it can be concluded that Herbart’s pedagogy is a source of egalitarian educational formations aiming to raise the child as a free individual. The document analysis method was used in this qualitative study.

PDF

___

Aristoteles (1975). Politika (Çev. Tuncay, M.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Asmus, V. W. (1961). Der Junge Herbart I. Paedagogica Historica, 1(1), 9-38.
Asmus, V. W. (1961). Der Junge Herbart II. Paedagogica Historica, 1(2), 348-387. Ata, B. (2015). Fichte'nin Eğitim Üzerine Düşünceleri ve Türkiye'deki Yansımaları. Ankara: Pegem Akademi.
Aytaç, H. K. (1971). Die Schulreformen und die Demokratisierung des Schulafbaus in England, Schweden, Frankreich und Bundesrepublik Deutschland. Retrieved from https://dspace.ankara.edu.tr/
Benner, D. (1993). Die Pädagogik Herbarts. Eine problemgeschichtliche Einführung in die Systematik neuzeitlicher Pädagogik. München: Juventa Verlag.
Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27.
Bökeoğlu, Ö. Ç. (2018). Nitel Araştırma ve Veri Analizi. [PowerPoint slides] https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=3114 adresinden erişilmiştir.
Chambliss, J. J. (1996). Herbart, Johann Friedrich. In J. J. Chambliss (Ed.), Philosophy of education: An encyclopedia (ss. 258-260). New York & London: Garland Publishing.
Degenhardt, M.A.B. (2019). Liberal Gelenekçi. Bailey, R., Barrow, R., Carr, D. & McCarthy, C. (Ed.). Eğitim felsefesi kılavuzu (s.121-135) içinde. (Çev. Muharremov, G.). Ankara: Pegem Akademi. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 2010).
Dewey, J. (1916). Democracy and education. New York: The Macmillan Company.
Fichte, J. G. (1938). Fichte’nin Hitabeleri (Çev. Balaban, M.R.). İzmir: Dereli Matbaası. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 1808).
Gary, K. (2006). Leisure, freedom, and liberal education. Educational Theory, 56(2), 121-136.
Graves, F. P. (1912). Great educators of three centuries: Their work and its influence on modern education. New York: The Macmillan Company.
Herbart, J. F. (1887a). Sämtliche Werke in chronologischer Reihenfolge. Hrsg. von Kehrbach, O. Flügel und T. Fritsch Band 1. Langensalza: Beyer & Mann.
Herbart, J. F. (1887b). Sämtliche Werke in chronologischer Reihenfolge. Hrsg. von Kehrbach, O. Flügel und T. Fritsch Band 2. Langensalza: Beyer & Mann.
Herbart, J. F. (1902). The science of education and the asthetic revelation of the world (Çev. Felkin, H.E.). Boston: DC Heath & Company. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 1806).,
Herbart, J. F. (1904). Outlines of educational doctrine. (Çev. Lange, A.F.). New York: Macmillan. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 1835).
Herbart, J. F. (1912). Sämtliche Werke in chronologischer Reihenfolge. Hrsg. von Kehrbach, O. Flügel und T. Fritsch Band 16. Briefe von und an J.F.Herbart. Langensalza: Beyer & Mann.
Herbart, J. F. (1959). Allgemeine Pädagogik: Aus dem Zweck der Erziehung abgeleitet. Mit Vorwort von Herman Nohl. Weinheim: Beltz.
Herbart, J. F. (1984). Umriß pädagogischer Vorlesungen. Padeborn: Ferdinand Schöningh.
Jaspers K. (1965). The Origin and Goal of History (Çev. Bullock, M.). Macssachusetts: Yale University Press. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 1949).
Kant, I. (2013). Eğitim üzerine (Çev. Aydoğan, A.). İstanbul: Say Yayınları. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 1803).
Kimball, B. A. (1996). Liberal Education. In J. J. Chambliss (Ed.), Philosophy of education: An encyclopedia (s.351-355). New York & London: Garland Publishing.
Lietz, H. (1910). Die deutschen Landerziehungs-Heime: Gedanken und Bilder. Leipzig: R. Voigtländers Verlag.
Marrou, H. I. (1956). A history of education in antiquity (Çev. Lamb, G.). Wisconsin: The University of Wisconsin Press.
Nightingale, A. W. (2001). Liberal education in Plato’s Republic and Aristotle’s Politics. In Y. L. Too (Ed.), Education in Greek and Roman Antiquity (s. 133- 173). Brill.
Nohl, H. (1958). Der lebendige Herbart. In Erziehergestalten (ss. 51-59). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Prior, L.F. (2008). Document Analysis. In L.M.Given (Ed.), The Sage encyclopedia of qualitative research methods (s. 230-231) California: SAGE Publications.
Reddie, C. (1900). Abbotsholme. London: George Allen. Rousseau, J. J. (1979). Emile or on Education (Çev. Bloom, A.). New York: Basic. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi, 1762).
Sandkühler, H. J. (2010). Enzyklopädie der Philosophie. Hamburg: Felix Meiner Verlag.
Schensul, J. J. (2008). Documents. In L.M.Given (Ed.), The Sage encyclopedia of qualitative research methods (s.231). California: SAGE Publications.
Vazquez, K. G. (2015). Science de l'éducation und Wege professioneller Lehrerbildung. Bad Heilbrunn: Verlag Julius Klinkhardt.
Wahrig-Burgfeind, R. (2011). Brockhaus. Wahrig. Deutsches Wörterbuch: Mit einem Lexikon der Sprachlehre 9, vollst. neu bearb. und akt. Auflage. München: Gütersloh.
Weiss, G. (1926). Joh. Friedrich Herbart. Deutsche Blätter für erziehenden Unterricht, 53(13), 89-94. Retrieved from https://goobiweb.bbf.dipf.de/