2-ÇDM Tutum Ölçeğinin Üniversite Öğrencilerine Uyarlanması ve Çevreye Yönelik Tutumun Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi

Her kademede öğrenim gören öğrencinin çevreye yönelik tutumları belirlenerek sonuçlara göre çevre eğitim programları düzenlenebilir. Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencileri için Türkçeye uyarlanmış olan İki faktörlü Çevresel Değerler Modeli (2-ÇDM) tutum ölçeğinin üniversite öğrencilerine uyarlanması ve üniversite öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Ölçek, geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılması için üniversitede öğrenim gören 312 öğrenciye uygulanmıştır. Ölçeğin üniversite düzeyine uygunluğuna doğrulayıcı faktör analizi ile bakılmıştır. Ölçek “Koruma” ve “Kullanma” adında iki faktör ve 20 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin tamamı için Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı .83; koruma boyutu için .83 ve kullanma boyutu için .71 olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, ölçeğin yapısının üniversite düzeyine uygun olduğunu göstermiştir. Üniversite öğrencilerinin çevreye yönelik tutumunu çeşitli değişkenler açısından değerlendirmek için ölçek 100 öğrenciye uygulanmıştır. Cinsiyet ve çevre kuruluşuna üyelik bakımından anlamlı bir farklılık bulunamamışken eğitim ve sınıf düzeyine göre anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

Adaptation of 2-MEV Attitude Scale to University Students and Evaluation of the Attitude Towards Environment in terms of Various Variables

Environmental education programs can be organized according to the results by determining the attitudes of students studying at each level towards the environment. The aim of this study is to adapt the two-factor Environmental Values Model (2-MEV) attitude scale to university students that was adapted for Turkish secondary school students before, and to examine the attitudes of university students towards the environment in terms of various variables. The scale was applied to 312 students studying at university in order to conduct validity and reliability of the study. The scale, which has 20 items, has two dimensions called "Preservation" and "Utilization". Cronbach's Alpha reliability coefficient was calculated as .83 for the whole scale; .83 for preservation dimension, and .71 for utilization dimension. The results showed that the structure of the scale was suitable for university level. The scale was applied to 100 students in order to evaluate the attitudes of university students towards the environment in terms of various variables. While there was no significant difference in terms of gender and environmental membership, significant differences were found between education and class level.

PDF

___

Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122. https://www.pegem.net adresinden erişilmiştir.
Attfield, R. (2013). Environmental Ethics. Bodmin: Polity.
Aydın, F. ve Çepni, O. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Karabük ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 189-207. http://www.zgefdergi.com adresinden erişilmiştir.
Binngießer, J., & Randler, C. (2015). Association of the environmental attitudes “preservation” and “utilization” with pro-animal attitudes. International Journal of Environmental & Science Education, 10(3), 477-492. https://files.eric.ed.gov adresinden erişilmiştir.
Bogner, F. X. (2018). Environmental values (2-MEV) and appreciation of nature. Sustainability, 10(2), 350. Retrieved from https://www.researchgate.net.
Bogner, F.X., & Wiseman, M. (2002). Environmental perception: Factor profiles of extreme groups. European Psychologist, 7, 225–238. doi:10.1027//10169040.7.3.225.
Bogner, F. X., & Wiseman, M. (2006). Adolescents’ attitudes towards nature and environment: Quantifying the 2-MEV model. Environmentalist, 26, 247–254. Retrieved from https://link.springer.com.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem.
Demir, E., Saatçioğlu, Ö., & İmrol, F. (2016). Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi. Current Research in Education, 2(3), 130-148.
Desjardins, J.(1999). Environmental Ethics. California: Mayfield.
Ek, H. N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G. ve Şeker, S. (2009). Adnan menderes üniversitesinin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136. http://www.kefdergi.com adresinden erişilmiştir.
Erkol, S. ve Uğulu, İ. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji ve çevreye yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 243-251.
Erol, G. H. (2005). Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Erol, G. H., & Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers’ attitudes toward environment and environmental problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65-77.
Girgin, S. ve Er, F. (2016). Eko-okullarda ve klasik okullarda 8. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının cinsiyete göre karşılaştırılması. Proceedings of International Teacher Education Conference, 283.
Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online Dergisi, 6(3), 452-468.
Gürbüz, H. ve Çakmak, M. (2012). Biyoloji eğitimi bölümü öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 162-173.
Kahyaoğlu, M. ve Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 171-185.
Kanbak, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutum ve davranışları: farklı değişkenler açısından Kocaeli üniversitesi örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 77-90.
Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
Kayalı, H. (2010). Sosyal bilgiler, türkçe ve sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 258-268.
Kılıç, Ç. (2018). 2-MEV (iki faktörlü çevresel değerler modeli) tutum ölçeğinin Türkçeye adaptasyonu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kılıç, Ç. ve Girgin, S. (2018). Ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik tutum düzeyleri. 2. Uluslararası Eğitim ve Değerler Sempozyumu bildirileri 2, 822-830.
Kılıç, Ç., & Girgin, S. (2019). 2-ÇDM (İki faktörlü çevresel değer modeli) tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. JRES, 6(1), 38-56
Kibbe, A., Bogner, F. X., & Kaiser, F. G. (2014). Exploitative vs. appreciative use of nature – Two interpretations of utilization and their relevance for environmental education. Studies in Educational Evaluation, 41, 106-112.
Lieflander, A. K., & Bogner, F. X. (2014). The effects of children's age and sex on acquiring pro-environmental attitudes through environmental education. The Journal of Environmental Education, 45(2), 105-117.
Maskan, A. K., Akkuş, Z. ve Demir, R. (2005). Çevreye ilişkin bir tutum ölçeği geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 30(137), 89-93.
Mete, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarına çevre koruma kulübü’nün etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Nalçacı, A. ve Beldağ, A. (2012). İlköğretim 7. ve 8.sınıf öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi (Erzurum örneği). Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 141-154.
Önder, R. (2015). İlköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 115-124.
Öner Armağan, F. (2006). İlköğretim 7-8. sınıf öğrencilerinin çevre eğitimi ile ilgili bilgi düzeyleri (Kırıkkale il merkezi örneklemi). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Özata Yücel, E. ve Özkan, M. (2014) Ortaokul öğrencilerine yönelik çevresel tutum ölçeği geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 2748.
Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012). İlköğretim öğrencileri için çevreye yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. XI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Rize Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Rize.
Öztürk Kahriman, D. (2010). Preschool children’s attitudes towarda selected environmental issuees. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sadık, F. ve Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351-365.
Sadık, F., & Sarı, M. (2010). Student teachers’ attitudes towards environmental problems and their level on environmental knowledge. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(39), 129-141.
Sarıgöz, O. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre ile ilgili davranış ve düşüncelerinin değerlendirilmesi. Yüzüncüyıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 87-105.
Schneller A.J., Johnson B., & Bogner, F.X. (2013). Measuring children’s environmental attitudes and values in northwest Mexico: validating a modified version of measures to test the model of ecological values (2-MEV). Environmental Education Research, 61-75.
Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling (2nd ed.). Mahwah, NJ. US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers
Seçer, İ. (2015). Spss ve lisrel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı.
Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel.
Tabachnick, B. G.& Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Pearson: Boston
Teyfur, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevreye yönelik görüşleri. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 1, 73-87.
Timur, S. ve Yılmaz, M. (2013). Çevre davranış ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 317-333.
Wiseman, M., & Bogner, F.X. (2003). A higher-order model of ecological values and its relationship to personality. Personality and Individual Differences 34, 783– 794.
Wiseman, M., Wilson, G., & Bogner, F. X. (2012). Environmental values and authorianism. Psychology Research, 2(1), 25-31.
Yıldız, K., Yılmaz, M. ve Sipahioğlu, Ş. (2011). Çevre bilimi ve eğitimi. Ankara: Gündüz.
Zengin, U. ve Kunt, H. (2013). Ortaokul öğrencilerinin ağaç ve çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(23), 155-165.