Urmiye ve Havalisinde Ermeni ve Nasturilerin Faaliyetleri (1917-1918)

Ekim 1917 Bolşevik İhtilali sonrasında Rusya savaş dışı kalmıştır. Bu durum Birinci Dünya Savaşı’nda Rusya, İngiltere, Osmanlı Devleti ve Almanya arasında fiili savaş da dâhil türlü mücadelelere sahne olan İran topraklarında Türk ve Alman güçleri için avantaj sağlamıştır. Söz konusu süreçte Türk kuvvetleri, İran içlerinden Kafkaslara yönelmeye başlarken, İngiltere de İran’da Rusya’nın boşalttığı bölgeleri ele geçirmeye çalışmıştır. İngiltere, Türk kuvvetlerinden önce İran’ın kuzeyini işgal etmek istemesine rağmen bu iş için askeri gücünün yetersiz olması nedeniyle Urmiye ve havalisinde toplanmaya başlayan Ermeni ve Nasturilere destek vermiştir. Ermeni ve Nasturiler de bu bölgelerdeki Türk kuvvelerine ve sivil Müslüman ahaliye saldırmışlar ve pek çoğunu katletmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Ermeni, Nasturi, Urmiye, İngiltere, Rusya, Osmanlı

The Activities of Armenians and Nestorians in Urmia Region

After Bolshevik Mutiny in October,1917 Russia became hors de combat. The situation provided advantage for Turkish and German troops in Iran land witnessed various struggles including active war among Russia, England, the Ottoman Empire and Germany in the 1st World War. During the period, Turkish troops started to go towards Caucasia through Iran while tried to take over the areas that Russia evacuated in Iran. Though England wanted to occupy North of Iran before Turkish troops, it supported Armenians and Nestorians, began to gather Urmiye and its neighbourhood. Armenians and Nestorians attacked Turkish troops and civil Muslims in these areas and slaughtered many of them.

Keywords:

Armenian, Nestorian, Rumiye, England, Russia, Ottoman ,

PDF

___

Sebil-ül Reşad, 5 eylül 1334.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Irak-İran Cephesi 1914-1918, Genel Kurmay Tarih ve Stra- tejik Etüt Başkanlığı Yayınları, C.3, 2.Kısım, Ankara 2002.
BLAGA Rafael; İran Halkları El Kitabı, Yayın evi ve yeri yok, 1997.
QASIMOV Musa, Birinci Dünya Muharibesi İllerinde Büyük Devletlerin Azerbaycan Siyaseti 1918. Yıllar, Adiloğlu Neşriyat, Bakü 2001
SARISAMAN Sadık, “İranlı Bir Türk Lider Mirza Küçük Han” Türk Dünyası Tarih Dergisi Mayıs 1998.
SYKES Percy, İran Tarihçesi Harb-i Umumide İran, Erkan-ı Harbiye-i Umumiye İstihbarat Dairesi Neşriyatı, İstanbul 1341.
YÜCEER Nâsır, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusunun Azerbaycan ve Dağıstan Harekâtı, Azerbaycan ve Dağıstan’ın Bağımsızlığını Kazanması 1918, Genel Kurmay Başkanlığı Yayınları,
Genelkurmay Basım Evi, Ankara 2002.