Kanûnî’nin Para Vakfı Yasağını Kaldıran 1548 Tarihli “Hükm-i Şerîf”inin Yeni Bir Nüshası

XVI. yüzyılın ortalarına doğru Osmanlı sistemi içerisinde o zamana kadar meşru görülen para vakfı uygulaması, Kanûnî Sultan Süleyman tarafından devrin Rumeli Kazaskeri Çivizâde’nin talebi doğrultusunda yasaklandı. Fakat Kanûnî, üst düzey ulema ve toplum nezdinde ciddî bir rahatsızlığa yol açan bu kararından kısa bir süre sonra vazgeçti ve 1548 yılında para vakfetmenin eskisi gibi serbest olduğunu bildiren yeni bir emir yayımladı. İşte bu çalışmada, Kanûnî’nin para vakfı yasağını kaldıran söz konusu emrinin tespit edilen yeni bir nüshası ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Para Vakfı Yasağı, Kanûnî, Hükm-i Şerîf, 1548.

A Newly-Recovered Firman (Royal Decree) Dated 1548 Repealing Kanuni’s Cash Vaqf Ban

The Cash Vaqf application considered as legal till that time within the Ottoman system towards the midlle of the sixteenth century has been banned by Suleiman the Magnificient in line with the request of Civizade as the Kazasker of Rumeli of the era. However, Suleiman renounced this decision of his after a short while as it caused a serious unrest for the senior ulamas and society and in 1548 issued a new order stating that the cash vaqf is free to do as it is in the past. In this study Suleiman’s order of repealing the cash vaqf ban has been discussed in consideration of a newly recovered one, which we determined.

Keywords:

Cash Vaqf ban, Suleiman the Magnificient, Firman, 1548.,

PDF

___

ARSLAN Ahmet Turan, İmam Birgivî: Hayatı-Eserleri ve Arapça Tedrisatındaki Yeri, Seha Neş- riyat, İstanbul 1992.
DAĞLI Yücel-Cumhure Üçer, Tarih Çevirme Klavuzu, c.IV, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1997.
EL-KEFEVÎ (Mahmud b. Süleyman), Ketâibu A’lâmi’l-Ahyâr min Fukahâi Mezhebi’n-Nu’mâni’l- Muhtâr, Süleymaniye Kütüphanesi, Reisülküttab, nu.690. MANDAVİLLE Jon E., “Faizli Dindarlık: Osmanlı İmparatorluğunda Para Vakfı Tartışma- sı”, (Çev.Fethi Gedikli), Türkiye Günlüğü, sayı:51, 1998, s.129-144.
ÖZCAN Tahsin, “Para Vakıflarıyla İlgili Önemli Bir Belge”, İLAM Araştırma Dergisi, cilt:III, sayı:2, (Temmuz-Aralık) 1998, s.107-112.
ÖZCAN Tahsin, Osmanlı Para Vakıfları: Kanûnî Dönemi Üsküdar Örneği, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2003.
REPP R.C.,The Müfti of Istanbul: A Study in the Development of the Ottoman Learned Hierarchy, Itaca Press, London 1986.
“Risâletu Muhyiddin Çelebi fî Hakkı Vakfı’n-Nukûdi İzâ Münia”,Mecmûatu’r-Resâil, Kasta- monu İl Halk Kütüphanesi, nu.1117, vr.197ab. Ek: Resim 1 Ek: Resim 2