Temettüât Kayıtlarına Göre Manisa Koldere Çiftliği/Köyü'nün Sosyo-Ekonomik Durumu (1844-1845)

Koldere, Manisa'nın Saruhanlı ilçesine bağlı küçük bir beldedir. 19. yüzyıla kadar Karaosmanoğlu ayan ailesine ait bir çiftlik konumundadır. Ayanların nüfuzunu kaybetmesinden sonra dahi, arazisinin büyük kısmı Karaosmanoğlu Sadık Bey'in mülkü olarak kalmıştır. Çiftliğe ait 1844-1845 tarihli temettüât defteri incelendiğinde, buranın bir köy şeklinde teşkilatlandığı görülür. Bununla birlikte çiftlikte tarımsal üretimin yanı sıra küçükbaş hayvancılık da önemli bir yer tutmaktadır. Üstelik 19. yüzyılın ortalarında Koldere nüfusunun tamamına yakını Rumlardan oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Saruhan Sancağı, Manisa, Koldere, Temettüât, Karaosmanoğlu.

Manisa Koldere Farm/Village's Socio-Economic Situation According to Temettüât Registers (1844-1845)

Koldere is a small municipality of Saruhanlı district of Manisa. It was a farm of Karaosmanoğlu notable family until the 19th century. Even after notables loss of power, the large part of the land remained as the property of Karaosmanoğlu Sadık Bey. When analysis the 1844-1845 temettüât register of the farm, it is seen the fact that the place was organized as a form of a village. However, the farm also plays an important role in agricultural production, as well as small ruminants. Furthermore, in the mid 19th century, almost all of the Koldere population consists of the Ottoman Greeks.

Keywords:

Sanjak of Saruhan, Manisa, Koldere, Temettüât, Karasosmanoğlu,

PDF

___

Koldere Çiftliği Temettûat Defteri, ML.VRD.TMT.d. 02272
ADIYEKE Nuri, “Temettuat Sayımları ve Bu Sayımları Düzenleyen Nizamname Örnekleri”, OTAM, S. 11, 2000, ss. 769-825
ATAR Zafer, “Balkanlarda Temettûat Tahriri (Tırhala-Üsküp-Drama Sancakları Örneklerinde)”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, S. XII/2, Kış 2012, ss. 389-407
BİLGİ Nejdet, “Tanzimat Döneminin Başlarında Saruhanlı-Manisa’da Bir Ova Köyünün Sosyo-Ekonomik Yapısı-“, Uluslararası Osmanlı Sempozyumu Bildirileri (8- 10 Nisan 1999), Yay. Haz. Turan Gökçe, İzmir 2000, ss. 426-457
“Tanzimat Döneminin İlk Yıllarında Saruhan Sancağı Marmara Kasabası’nın Sosyal ve Ekonomik Durumu”, CIEPO XIV. Sempozyumu (18-22 Eylül 2000) Bildi- rileri, TTK Ankara 2004, ss. 67-88’den (ayrı basım).
“Tanzimât’ın Öncesi Ve Sonrasında Saruhan Sancağı’nda Nüfus”, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir 1999, ss. 249-290
“1842 Yılında Saruhan Sancağı’nın Nüfusu ve İdari Bölünüşü”, Manisa Araştır- maları, Cilt 1, Manisa 2001, ss. 87-122
“Temettûat Defterlerine Göre XIX: Yüzyılın Ortalarında Salihli”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. XXIII., S. 1, Temmuz 2008, ss. 37-89
“Temettûat Defterlerine İlişkin Bazı Görüşler ve Kayacık Sarı Paşa Mahalle- si Örneği”, CİEPO XVII. Sempozyumu (18-23 Eylül 2006) Bildirileri, Yay. Haz. K.
İnan-Y. Dursun, Trabzon 2011, ss. 875-900
“Temettûat Kayıtlarına Göre Manisa Uncuboz Köyü ve Tarihi Gelişimi”, Tarih İncelemeleri Dergisi, S. XIII, 1998, ss. 121-142
“Yağcılar Köyü/Beldesi -Sosyal ve Ekonomik Yapı-“, Manisa Dergisi, S. 29, Hazi- ran 2005, ss. 23-40
XX. Yüzyılın İlk Yarısında Manisa Kazası (1908-1950), Ege Üniversitesi SBE Yayın- lanmamış Doktora Tezi, İzmir 1996
EMECEN Feridun, XVI. Asırda Manisa Kazası, TTK, Ankara 1989
ERGÜL Teoman, Kurtuluş Savaşında Manisa, Kebikeç, Ankara 2007
GÖKMEN Ertan, “Saruhan Sancağında Temettûat Tahriri”, Bilig, S. 45, Bahar 2008, ss. 73-90
GÜRAN Tevfik, 19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı, Eren Yayınları, İstanbul 1998
Yüzyıl Temettuat Tahrirleri”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, DİE (TÜİK) Ankara 2000, ss. 73-94.
GÜRPINARLI Hilal Ortaç, “Manisa Ovasında Bulunan Bazı Çiftlik Köylerinin XIX. Yüzyıl Ortalarındaki Durumu”, CİEPO XIV. Sempozyumu (18-22 Eylül 2000)
Bildirileri, , Yay. Haz. Tuncer Baykara, Ankara 2004, ss. 491-525
KASABA Reşat, “Batı Anadolu’da Göçmen Emeği”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım, ed. Çağlar Keyder-Faruk Tabak, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1998, ss. 119-127
KÜTÜKOĞLU Mübahat, “Osmanlı Sosyal ve İktisadî Tarihi Kaynaklarından Te- mettü Defterleri”, Belleten, C. LIX/225, Ağustos 1995, ss. 395-417
MUŞMAL Hüseyin, “XIX. Yüzyılın Ortalarında Çumra’nın Sosyo-Ekonomik Gö- rüntüsü (10353 Numaralı Temettuat Defterine Göre), Türkiyat Araştırmaları Der- gisi, S. 24 (Güz 2008), ss. 254-275
NAGATA Yuzo, Tarihte Ayanlar, Karaosmanoğulları Üzerinde Bir İnceleme, TTK, Ankara 1997
ÖZTÜRK Said, “Temettûat Tahrirleri”, Akademik Araştırmalar Dergisi, S. 4-5, 2000, ss. 537-591
SERİN Mustafa, “Osmanlı Arşivi’nde Bulunan Temettuat Defterleri”, Başbakan- lık I. Milli Arşiv Şurası (20-21 Nisan 1998), Ankara, 1998
TELCİ Cahit, “Manisa’nın Metruk Bir Köyü: Karasıllu”, Manisa Dergisi, S. 25-26, Haziran-Aralık 2003, ss. 42-58
Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr YÖRÜKOĞLU M. Nuri Yörükoğlu, Manisa Yangını, Manisa 2002 Ekler
EK-I: Defterin Giriş İfadeleri EK-II: Örnek-A EK-III: Örnek-B EK-IV: Karaosmanoğlu Sadık Bey’in Çiftlikteki Varlığı