Kıbrıs’ın İngiliz İdaresine Bırakılması ve Bunun Anadolu’da Çıkan Ermeni Olaylarına Etkisi

Bu çalışmada Büyük Devletlerin Osmanlı toprakları üzerinde yaşayan Ermeni halkını kendi çıkarları için nasıl kullandıklarını ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. İngiltere, hem Hindistan sömürge yolunun güvenliğini sağlamak hem de Anadolu’yu daha yakından kontrol edebilmek için Kıbrıs’ı kendi kontrolüne almak istedi. 1878 yılında Osmanlı Devleti’nin Rusya karşısında aldığı mağlubiyet İngiltere’ye bunun için fırsat verecektir.

Anahtar Kelimeler:

Kıbrıs, Ermeni, İngiltere, Rusya, Ermeni Islahatı.

Leaving Cyprus to British Administration and Its Influence on the Armenian Incidents in Anatolia

This study, aimed to show how big states use to the Armenians lived in Ottoman Empire for owns benefit. England wanted to get Cyprus on its own inspect for making the Indian Colony ways safe and inspecting Anatolia closer. They earned that chance in 1878 by Ottoman lost the war with Russia.

Keywords:

Cyprus, Armenian, England, Russia, Armenian Reforms. ,

PDF

___

Arşiv Belgeleri
BOA, Yıldız Perakende Dâhiliye, 1/31(1297 M 1/15 Aralık 1879)
BOA, Yıldız Perakende Yıldız Perakende Adliye ve Mezahip Nezareti Maruzatı, 24/35, lef 1 (1323 C 2/8 Ağustos 1905).
BOA, Yıldız Arşivi Hususi Maruzat, 480/13(3 5 1323/6 Temmuz 1905).
BOA, Yıldız Perakende Askeri Maruzat(Y.PRK.ASK.), 132/45 (1315 R 20/17 Eylül 1897).
BOA, Y.PRK.ASK. 115/95 (1314 Ca 2/9 Ekim 1896).
BOA, Yıldız Mütenevvi Maruzat, 308/108(1326 Ra 18/19 Nisan 1908).
BOA, Y.PRK.AZN., 24/35 (1323 C 2/8 Ağustos 1905).
BOA, Yıldız Perakende Mâbeyn Başkitâbeti, 68/76 (1320 Z 29/28 Mart 190317 Eylül 1897).
Yayımlanmış Arşiv Belgeleri
Osmanlı Belgelerinde Ermeni-İngiliz İlişkileri(1845-1890), I.cilt, Başbakanlık Devlet Arşivi Genel Müdürlüğü Yay., Ankara, 2004.
Osmanlı Belgelerinde Ermeni-İngiliz İlişkileri(1891-1893), II.cilt, Başbakanlık Devlet Arşivi Genel Müdürlüğü Yay., Ankara, 2004.
Osmanlı Belgelerinde Ermeni-İngiliz İlişkileri (1894-1895), III.cilt, Başbakanlık Devlet Arşivle- ri Genel Müd. Yay., Ankara, 2006.
Osmanlı Belgelerinde Ermeni-İngiliz İlişkileri(1896-1922), IV.cilt, Başbakanlık Devlet Arşivi Genel Müdürlüğü Yay., Ankara, 2006. Tetkik Eserler
AKTER Ahmet, Tehcir Öncesi Anadolu’dan Amerika’ya Ermeni Göçü (1834-1915), İstanbul, IQ Yay., 2007.
ALAYSA Halil Fikret, “Kıbrıs”, DİA, 25.cilt, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara, 2002.
ARTİNİAN Vartan, Osmanlı Devleti’nde Ermeni Anayasası’nın Doğuşu 1839–1863, çev. Zülal Kılıç, İstanbul, Aras Yay., 2004.
BİNARK İsmet, Asılsız Ermeni İddiaları ve Ermenilerin Türklere Yaptıkları Mezalim, 3.baskı, Ankara, Ankara Ticaret Odası Yayını, 2005, s.24.
GRAVES P.Philip; İngilizler ve Türkler, çev. Yılmaz Tezkan, Ankara, 21.Yüzyıl Yay., 1999
GÜNAY Nejla, “1895 Zeytun İsyanı”, Türk-Ermeni İlişkilerinin Gelişimi ve 1915 Olayları Ulus- lararası Sempozyumu Bildirileri, haz. Hale Şıvgın, Ankara, 2006.
HOCAOĞLU Mehmet, Sultan Abdülhamit Han ve Muhtıraları, Türkiye Matbaası, İstanbul, 1987.
Hüseyin Nazım Paşa, Ermeni Olayları Tarihi, 2.cilt, Ankara, Devlet Arşivleri Genel Mü- dürlüğü Yayını, 1998.
KALERYA Antonninova, “I. Dünya Savaşında Kafkas Cephesinde Savaşanların Çıkarla- rı”, Türk-Ermeni İlişkilerinin Gelişimi ve 1915 Olayları Uluslararası Sempozyumu Bildiri- leri, haz. Hale Şıvgın, Ankara, 2006.
KARAL Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, V.cilt, TTK Yayını, Ankara, 1983, s.227.
KARPAT Kemal H., Osmanlı Nüfusu. 1830-1914 Demografik ve Sosyal Özellikleri (çev. Bahar Tırnakçı), İstanbul, TVYY, 2003.
KOCABAŞOĞLU Uygur, Anadolu’daki Amerika 19.Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ameri- kan Misyoner Okulları, İstanbul, 1991.
MAYEWSKY Wladimir, Yabancı Gözüyle Ermeni Meselesi, çev. Mehmet Sadık, haz. Eyüp Şahin, Ankara, 2001.
Mehmet Nabi-Fahri Rumbeyoğlu, Kıbrıs Meselesi, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1334.
Osmanlı Belgelerinde Ermeniler (OBE), XVII. cilt, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Mü- dürlüğü,
ÖKE Mim Kemal, Uluslararası Boyutlarıyla Anadolu-Kafkasya Ekseninde Ermeni Sorunu 1914- 1923, İz Yay., İstanbul, 1996.
ÖZKUL Ali Efdal, “XVIII. Yüzyıl Kıbrıs Ermenilerinin Sosyo Ekonomik Durumları”, Hoş- görü Toplumunda Ermeniler E.Ü. I.Uluslararası Sosyal Araştırmalar Sempozyumu, I.cilt, Kayseri, 2007.
ÖZKUL Ali Efdal, Kıbrıs’ın Sosyo-Ekonomik Tarihi 1726-1750, İletişim Yay., İstanbul, 2005.
QUATAERT Donald, Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922, İletişim Yay., 4.baskı, İstanbul, 2005.
SHAW Stanford J.-Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, II.cilt, e yay., İstanbul, 1983.
TÜRKGELDİ Ali Fuat, Mesâil-i Mühime-i Siyasiyye, II.cilt, TTK Yay., Ankara, 1987.