20. ve 21. Yüzyılların Başlangıç Dönemlerinin Karşılaştırılması: Örtüşen ve Ayrışan Olguların Bir Analizi

20. ve 21. yüzyılların başlarındaki siyasi, askeri, toplumsal ve ekonomik yapılanmanın farklılık göstermesi kaçınılmazdır ve bu insanlık gelişiminin bir sonucudur. Bu yüzyıllardaki gelişmeler insanlık tarihi açısından çok önemli etkilere sahiptir. Bu nedenle gelişimlerin şiddeti, hızı ve yaygınlığı önceki yüzyıllarla ve milenyumlarla karşılaştırılamayacak derecede farklılık arz etmektedir. Makalede ileri sürülen sav; her iki yüzyılın başlangıç dönemlerinin askeri, siyasi ve iktisadi yönlerden temelde farklı bir yapı göstermesine karşın, söz konusu öğelerin birbiri ile örtüşen olguları da içinde barındırdığıdır. Bu yönü ile emperyal güçlerin aşırı büyümesi, büyük güçler arasındaki rekabet, istikrarsız müttefiklik sistemi, bazı rejimlerin terörü desteklemesi ve birbirini dengeleyen güçlerin varlığı şeklindeki bazı özellikler 20. ve 21. yüzyılların başlangıç dönemlerinde benzerlik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Anahtar Sözcükler: İttifak, rekabet, çok kutupluluk, çatışma, dengeleme politikası

The Comparison of the Early Era of 20th and 21st Centuries: An Analysis of the Divergent and Convergent Facts

It is unavoidable that being of differential design of the political, military, social and economic at the beginning of 20th and 21st of centuries and this is a result of human being development. The developments at these centuries have considerable implication regarding human being history. herefore, the intensiveness, velocity and prevalence of the developments have differentiated in many ways when comparing the former centuries and millennium. However, although the political, military and economic situation at the beginning of the 20th and 21st of centuries are different from each other in essence they have many commons facts either. The excessive growth of imperial power, the competition among major powers, the unstable alliance system, support of terrorism by some regimes and the existence of major powers balancing each other are the common characteristics at the beginning of the 20th and 21st of centuries.

Keywords:

Alliance, rivalry, multi- polarity, conflict, balancing policy ,

PDF

___

ALTMAN, Roger C.; “The Great Crash, 2008, A Geopolitical Setback”, Foreign Affairs, January/February, 2009.
ARI, Tayyar; Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, Alfa Yayını, İstanbul, 2004.
ARMAOĞLU, Fahir; 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, I-II, Genişletilmiş 11. Baskı, Alkım Yayınevi, İstanbul.
ARRIGHI, Giovanni; Uzun Yirminci Yüzyıl, Çev. Recep Boztemur, İmge Yayın- ları, İstanbul, Mayıs 2000.
BRZEZINSKI, Zbigniew; İkinci Şans, (Çeviren: Yelda Türedi), İnkılap Kitabevi, İstanbul, 2008.
BRZEZINSKI, Zbigniew; Küresel Hakimiyet mi? Küresel Tercih mi? (Çev. Cem Kü- çük), İnkilap Yayınevi, İstanbul, 2005.
BUSSMANN, Margit&Oneal,John, R.; “Do Hegemons Distribute Private Good?: A Test of Power Transition Theory”, Journal of Conflict Resolution, Vol. 51, No. 1, Feb 2007, pp. 99-111.
CHANDA, Nayan; “Coming Together: Globalization Means Reconnecting The Human Community”, Yale Global, 19 November 2002.
COŞKUN, Vahap; Ulus Devletin Dönüşümü ve Meşruluk Sorunu, Liberte Yayını, İstanbul, Ocak 2009.
ERKMEN, Serhat Ahmet; “Amerikan Hegemonyasının Yeniden İnşasında Bölgesel Faktörlerin Rolü: ABD’nin Kuzey Irak Politikası Örneği“, Yayımlanma- mış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2008.
FERGUSON, Niall; “Sinking Globalization”, Foreign Affairs, Mart/Nisan 2005, LXXXIV/2, pp. 64-77.
FERGUSON, Niall; Colosssus, London, Penguin Books, 2004.
FERGUSON, Niall; Empire: How Britain Made World, Allen Lane, London, , 2003.
FRIEDMAN, Thomas; Küreselleşmenin Geleceği, (Çev. Elif Özsayar), Boyner Yay. İstanbul, 2003.
FUKUYAMA, Francis; “The Fall Of America Inc.”, Newsweek Dergisi, 7 Ekim 2008.
GRUNBERG, Isabelle; “Exploring the ‘Myth’ of Hegemonic Stability”, Inter- national Organization, XXXXIX/ 4, Sonbahar 1990.
HASS,Richard N.; “The Age of Non-Polarity”, Foreign Affairs, May/June 2008, pp.44-56.
HELD, David; Ulus Devletin Çöküşü, (Çev. Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yayını, İstanbul, 1995.
HENWOOD, Doug; “Beyond Globophobia”, The Nation Dergisi, 13 Kasım 2003.
HOBSBAWM, Eric J.; Küreselleşme, Demokrasi ve Terörizm, (Çev. Osman Akınhay),Agora Kitaplığı, 2007.
HOBSBAWN Eric J.; 1870’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik, Mit, Gerçeklik, (Çev. Osman Akınhay), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1995.
HUNTINGTON, Samuel P.; “The Clash of Civilizations? Foreign Affairs , Summer 1993, pp. 27-49.
HUNTINGTON, Samuel P.; “The Lonely Superpower”, Foreign Affairs,Volume March-April 1999, 78 No. 2, pp. 35-49.
HUNTINGTON, Samuel P.; Üçüncü Dalga, (Çev. Ergun Özbudun), Kıta Yay., Ankara, 2007.
IKENBERRY, G. John; “The Rise of China and the Future of the West, Can the Liberal System Survive?, Foreign Affaisr, January/February 2008.
IKENBERRY, G. John; After Victory: Institutions, Strategic Strains, and the Rebuil- ding the Order After Major Wars, Princeton, 2001.
IKENBERRY, John; “America’s Imperial Ambition,” Foreign Affairs, LXXXI/5, September-October 2005.
KAGAN, Robert; The Return of History and The End of History, Atlantic Books, London, 2008.
KAPLAN, Morton, A System and Process in International Politics, New York: John Wiley&Sons, 1957.
KAZGAN, Gülten; Küreselleşme ve Ulus Devlet, İBÜ Yay., İstanbul, 2000.
KENNEDY, Paul; “Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri”, (Çev: Birtane Karanak- çı), İş Bankası Yayınları, İstanbul, Mayıs 2001.
KOÇAK, Yunus Emre, Power And Decline in the British and American Hegemonies: A Wallersteinian Analysis, Yayımlanmamış Master Tezi, ODTÜ, 2006.
NYE, Joseph S.; “Soft Power”, Foreign Policy, LXXX, Twentieth Anniversary, Autumn, 1990, pp. 153-171.
TOFLER, Alvin; Üçüncü Dalga, (Çev:, Ali Seden), Altın Kitapları Yayınevi, İstanbul, 1981,
WALLERSTEIN, Immanuel., The Politics of the World-Economy: The States, The Move- ments and the Civilizations, Essays by I. Wallerstein, Cambridge, Cambridge University Press, 1984.
ZAKARIA, Fareed; “The Future of American Power, How America Can Survi- ve, The Rise of the Rest”, Foreign Affairs, May/June 2008, CLI/19, pp.24-31.
ZAKARIA, Fareed; “The World Isn’t So Dark”, Newsweek Dergisi, 18 Eylül 2008.
Elektronik Kaynaklar
Global yönetim için bakınız, Birleşmiş Milletler Raporu; http://sovereignty. net/p/gov/gganalysis.htm, 20 Ağustos 2009.
Milliyet Gazetesi, 2011.
Stockholm International Peace Research Institute, http://www.sipri.org/da- tabases/milex, 22 Nisan 2011.
Wilson Prensipleri için; http://wwi.lib.byu.edu/index.php/President_ Wilson%27s_Fourteen_Points, 22 Şubat 2009