Simge ve Değer Yüklemesinin Kıyısında Şiirsel Bir Söylem: Cengiz Aytmatov’un Sembolik Dili ve “Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek”

Bir sanatsal dil tasarrufu olan edebiyatta, sembolik dil daha çok şiirde kendisini anlamlandırmıştır. Söylediklerini ve söyleyeceklerini doğrudan anlatmak istemeyen şairler bir gizli dünya kurmaya çalışırlar. Kendince yoğun ve değişken bir tavır olarak görünen dilin sembolik imgelere açılması, sözün boyutlarını da ötelere taşır. Cengiz Aytmatov metinleri sembolik dilin mitolojik ve arketipsel kaynaklarına tanıklık eden anlatımlardır. Bu yönüyle bir şiirden çok daha fazla gizli anlam boyutlarına sahiptir. İnsanlığın birikimi ve biriktirdikleri sözün ruhuna bürünerek önce söylencelere, destanlara, masallara, türkülere sinmiştir. Değer hatırlatmasındaki yazar, geleneksel yapıyı kendi prizmasında sözün renklerine ayırarak onu yeniden üretme gayretindedir. “Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek” de taşıdığı onlarca mitolojik, sembolik değerle zengin bir söz katmanına sahip metinlerden birisidir. Neredeyse Aytmatov’un anlatım zenginliğinin tortusu ve neticesi konumundadır. Sayılar, su, ateş, rüya ve söylenceler bir taraftan tarihin var olmadığı anlara diğer taraftan modern zamanlara uzanan dönemlere tanıklık eder.

Anahtar Kelimeler:

Cengiz Aytmatov; Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek; Sembol; Sayılar; İmge

Symbol and Value in the Coastal Way Poetic Discourse: Chingiz Aitmatov’s Symbolic Language and “Spotted Dog Running Along the Seashore”

Saving an artistic language that literature, symbolic language has more meaning in the poem itself. To say what they say and do not want to tell you directly poets are trying to establish a secret world. Intense and variable appears as an attitude of his own symbolic language of the opening image, the size of the carry to the other. Chingiz Aitmatov mythological and archetypal sources of symbolic language texts that bear witness to the narrative are. This aspect of the poem has much more than the size of the hidden meaning. Accumulation and the spirit of humanity’s clothing before they accumulate promise to legend, epics, tales and folk songs was sin. Value reminder author in the traditional forms of the word in their own prism separating colors is an effort to produce it again. “Spotted Dog Running Along the Seashore” which carried dozens mythological, symbolic value with a rich text layer is one of promise. Aitmatov’s almost the residue and the result is a richness of expression. Numbers, water, fire, dreams, and myths from one side to the other side understands that there is no history to modern times from the period extending to testify.

Keywords:

Chingiz Aitmatov; Spotted Dog Running Along the Seashore; Symbols; Numbers; Images,

PDF

___

Adorno, Theodor W. (Jan Philipp Reemtsma), Rüya Kayıtları, çev. Ş. Öztürk, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2007.
Assman, Jan, Kültürel Bellek, çev. A. Tekin, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 2001.
Aytmatov, Cengiz, Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek, Ankara, Elips Kitap, 2005.
Ayvazoğlu, Beşir, “Turan Ülkesinin Büyük Yazarı Cengiz Aytmatov Anlatıyor II”, Türkiye Gazetesi., 13 Mayıs 1992.
Bachelard, Gaston, Su ve Düşler, çev. O. Kunal, İstanbul, Yapı Kredi Yayın- ları, 2006.
Baudrillard, Jean, Nesneler Sistemi, çev. O. Adanır, A. Karamollaoğlu, İstan- bul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2010.
Campbell, Joseph, Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, çev. S. Gürses, İstanbul, Kabalcı Yayınevi, 2000.
Ellul, Jacques, Sözün Düşüşü, çev. H. Arslan, İstanbul, Pradigma Yayınları, 2004.
Fromm, Erich, Rüyalar Masallar Mitoslar, çev. A. Arıtan, K. H. Ökten, İstan- bul, Arıtan Yayıncılık, 2003.
Hollis, James, Satürn’ün Gölgesinde, çev. S. Öncü, İstanbul, Sistem Yayın- cılık, 2005.
Kolcu, Ali İhsan, Bozkırdaki Bilge Cengiz Aytmatov, Erzurum, Salkımsöğüt Yayınevi, 2008.
Korkmaz, Ramazan, Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzlekleri, Ankara, Türksoy Yayınları, 2004.
Randall, William L., Bizi Biz Yapan Hikâyeler, çev. Ş. S. Kaya, İstanbul, Ay- rıntı Yayınları, 1999.
Ricoeur, Paul, Yorum Teorisi, çev. G. Y. Demir, İstanbul, Pradigma Yayınları, 2007.
Saydam, M. Bilgin, Deli Dumrul’un Bilinci, İstanbul, Metis Yayınevi, 1997.
Schimmel, Annemarie, Sayıların Gizemi, çev. M. Küpüşoğlu, İstanbul, Ka- balcı Yayınevi, 2000.
Stevens, Anthony, Jung, çev. A. Çayır, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 1999.
Tuğrul, Saime, Ebedi Kutsal Ezeli Kurban, İstanbul, İletişim Yayınları, 2010.