Mevlânâ'nın Mesnevî'sinin Tamamına Yapılan Türkçe Şerhler

Mesnevî'nin tamamı yazıldığı tarihten bu yana sekiz kez şerh edilmiştir. Bunlardan dördü muhtasar dördü de mufassaldır. Mesnevi şarihlerinin altısı Mevlevi iken ikisi farklı tarikatlara mensuptur. Bu çalışmada bu şerhler hakkında bilgi verilmiş ve mukayesesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mevlana; Mesnevi; Şerhler; Şarihler

The Turkish Commentaries Written on Whole of Mevlana's Masnawi

Eight commentaries were written on Mawlana's Masnawi since it had been written. Four of them are considered as brief commentaries, and others are detailed. Whereas the six of Masnavi commentators were connected to Mewlevi order, the others were connected to different orders. In this article, information about these commentaries is given and compared.

Keywords:

Mevlana; Mesnevi; Commentary; Commentators,

PDF

___

Ali Enver, Semahane-i Edeb, İstanbul: 1309.
Ankaravî İsmail Efendi, Şerh—i Mesnevî 1, İstanbul: Matbaa—1 Amire, 1289.
Ahmet Ateş, “Mesnevi’nin on sekiz beytinin manası” 60. Doğum Yılı Münasebeti ile Fuad Köprülü Armağanı, Ankara: DTCF, 1953, s. 40
Ateş, Ahmet, “Muhyiddin Arabî”, İslam Ansiklopedisi VIII, 4. bs., İstanbul: MEB, 1987, s. 554.
Bardakçı, Murat, “Salacak’taki Ahşap Ev, Baki Hoca ve “Garip’” Journal Turkısh Studies in Memoriam Abdülbaki Gölpınarlı Hatıra Sayısı I, C. XIX, Harvard, 1995 S.Vll-XX.
Bursalı Mehmet Tahir, Osmanlı Müellifleri II., İstanbul: 1333.
Can, Şefik, Mevlânâ, Hayatı, Şahsiyeti, Fikirleri, İstanbul: Ötüken, 1997.
Esrar Dede, Tezkire—i Şuarâ—yı Mevleviye, haz. İlhan Genç, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 2000.
Mevlânâ Celaleddin Rümî: Mesnevî I, çev. Veled Çelebi İzbudak, Yay. Haz. Abdülbaki Gölpınarlı, II. Baskı, İstanbul: MEB, 1991.
Mesnevî Şerhi 1—6, İstanbul: Kültür Bakanlığı 1985.
, Mevlânâ Celalettin, III. baskı, İstanbul: İnkılap ve Aka, 1959.
, Mevlânâ ’dan Sonra Mevlevilik, İstanbul: İnkılap ve Aka, 1983.
Güleç, İsmail, “Türk Edebiyatmda Mevlânâ’nın Mesnevî’sin tercüme ve şerhleri” Journal of Turkish Studies Türklük Bilgisi Araştırmaları, yay. haz. Zehra Toska, 27/II, 2003, s. 161-176.
İnalcık, Halil, The Otoman Empire: The Classical Age 1300—1600, çev. Norman ltzkovitz, Colin Iınber, London, Weidenfeld and Nicolson, 1973.
Karavelioğlu, Murat, “Klasik Türk Edebiyatmda Şemi Mahlaslı Şairler ve Prizrenli Şemi” İ. U. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XXXII (2004), ss. 67-68.
Konuk, Ahmed Avni, Şerh—i Mesnevi-i Şerif, haz. Selçuk Eraydın, Mustafa Tahralı, İstanbul: Gelenek Yayınları, 2004.
Murad-ı Buhârî, Hülâsâtü ’ş-Şürüh, Süleymaniye Kütüphanesi, M. Arif-M. Murad 112/1.
Olgun, Tarihü’l—Mevlevî, Şerh-i Mesnevî, 2. Baskı, İstanbul: Şamil Yayınevi, t.y..
Sahih Ahmed Dede, Mecmuâtü’t-Tevârihi’l-Mevlevîye: Mevlevîlerin Tarihi, haz. Cem Zorlu, İstanbul: İnsan Yayınları 2003.
Saraç, Yekta, “Şerhler”, Türk Edebiyatı Tarihi 2, ed. Talat Sait Halman vd., Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 1996, s. 121—132.
Şem“i Dede, Şerh—i Mesnevî, Süleymaniye Halet Efendi 334.
Şentürk, Atilla, Tahirü ’l— Mevlevî Hayatı ve Eserleri, Istanbul: Nehir Yayınevi, 1991.
Şeyh Galip, Divan, İstanbul: Bulak, 1252.
Şifâi Derviş Mehmet, Şerh-i Kitâb-ı Mesnevî—i Manevi, Süleymaniye Darü’l—Mesnevî 209.
Yavuz, Kemal, “Abidin Paşa’ya yazdığı bir mektupta Cevdet Paşa’nın Mevlevilik için- deki yeri ve Mesnevi’nin düzme yedinci cildi üzerine görüşleri” 2. Milli Mevlana Kongresi (Tebliğler) 3-5 Mayıs 1986, Konya: Selçuk Üniversitesi, 1987, s. 230.