Aziz ŞEKER, Emre ÖZCAN

Yaşar Kemal’in Demirciler Çarşısı Cinayeti ve Yusufçuk Yusuf Romanlarında Hegemonik Erkeklik

Sosyal bilimler literatüründe son yıllarda toplumsal cinsiyet yaklaşımlarının yaygınlaşmasıyla erkeklik olgusu, sosyoloji ve kültürel antropoloji disiplinlerinin önemli konularından biri hâline gelmiştir. Bununla birlikte edebiyat ve edebiyat sosyolojisi içerisindeki çalışmalarda da ataerkillik, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, eril tahakküm ve erkeklik gibi kavramsallaştırmalar üzerinden analizler hız kazanmıştır. Özellikle toplumsal gerçekliği; kültürel, politik ve ekonomik koşullar etrafında işleyebilen romanların edebiyat sosyolojisi için ciddi bir inceleme nesnesi olduğu dikkate alındığında, bu kavramsallaştırmaların neden öne çıktığı anlaşılabilmektedir. Nihayetinde edebiyat, toplumsal tarihin dışında özerk bir sahaya karşılık gelmediği gibi erkeklik gerçeği de bu tarihe dışsal değildir. Çağdaş Türk edebiyatının önemli temsilcilerinden Yaşar Kemal eserlerinde içinde bulunduğu dönemin toplumsal, kültürel yapısını ve üretim ilişkilerini kendine özgü üslubuyla okura sunar. Yapıtlarındaki erkeklik olgusu ise özellikle Çukurova bölgesi üzerinden çözümlediği sosyo-ekonomik, kültürel ve politik yapı ile insan ilişkilerini boydan boya kesen önemli bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu noktadan hareketle, çalışmada onun Demirciler Çarşısı Cinayeti ve Yusufçuk Yusuf adlarıyla iki ciltten oluşan Akçasazın Ağaları eseri hegemonik erkeklik olgusu çerçevesinde tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

edebiyat sosyolojisi, kültürel antropoloji, toplumsal cinsiyet, hegemonik erkeklik, Yaşar Kemal

Hegemonic Masculinity in Yaşar Kemal’s Demirciler Çarşısı Cinayeti and Yusufçuk Yusuf Novels

In recent years, with the widespread use of gender approaches in the literature of social sciences, the phenomenon of masculinity has become one of the central issues of the disciplines of sociology and cultural anthropology. In addition, in studies within the sociology of literature and literature, analyzes have gained momentum via conceptualizations such as patriarchy, gender inequality, masculine domination, and masculinity. Considering that novels, which can work on social reality around cultural, political and economic conditions, are a serious object of study for the sociology of literature, it can be understood why these conceptualizations come to the fore front. Eventually, literature does not correspond to an autonomous field outside of social history, and the reality of masculinity is not external to this history. Yaşar Kemal, one of the important representatives of modern Turkish literature, presents the social and cultural structure and relations of production of the period to the reader in his own unique style. The phenomenon of masculinity emerges as the junction point of socio-economic, cultural and political structure and human relations, which it analyzes especially through the Çukurova region. From this point of view, in this study, his novel Akçasazın Ağaları, in which consists of two volumes as Demirciler Çarşısı Cinayeti and Yusufçuk Yusuf, opens to a discussion within the framework of hegemonic masculinity.

Keywords:

sociology of literature, cultural anthropology, gender, hegemonic masculinity, Yaşar Kemal,

PDF

___

Aksu, N. (2003). Akçasaz’da yitenlerin ardından (S. Oğuzertem. Ed.) Geçmişten geleceğe Yaşar Kemal içinde (ss. 140-156). Adam.
Arık, E. (2016). Erkeklik çalışmaları (F. Saygılıgil. Ed.) Toplumsal cinsiyet tartışmaları içinde (ss. 231-248). Dipnot.
Arslan, A. D. (2019). Öteki, iktidar ve erkeklik ekseninde Murathan Mungan’ın “Binali ile Temir” ve “Dumrul ile Azrail” öyküleri. folklor/edebiyat Dergisi, 100 (25), 985-995.
Bourdieu, P. (2014). Eril tahakküm (B. Yılmaz. Çev.) Bağlam.
Bribiescas, R. G. (2021). Evolutionary and life history insights into masculinity and warfare: Opportunities and limitations. Current Anthropology, 62 (23), 38-53.
Carrigan, T., Connell, B., Lee, J. (1985). Toward a new sociology of masculinity. Theory and Society, 14, 551-604.
Connell, W. R. (2016). Toplumsal cinsiyet ve iktidar (C. Soydemir. Çev.) (2.bs.). Ayrıntı.
Çelik, G. (2016). “Erkekler de ağlar!”: Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında erkeklik inşası ve şiddet döngüsü. Fe Dergi, 8, 1-12.
Doorn, G. V., March, E. (2020). Hegemonic masculinity, gender, and social distance: The mediating role of perceived dangerousness. Journal of Gender Studies, 30 (3), 306-316.
Gedik, E. (2016). Bir tüketim kültürü ürünü olarak anti-kahraman erkek imajları. Vira Verita Dergisi, 4, 37-58.
Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler (A. Bora, F. Sayılan, F. Özbay, H. Tapınç, Ş. Tekeli. Çev.) (5.bs.). Metis.
Kemal, Y. (1998). Demirciler Çarşısı Cinayeti. Akçasazın ağaları 1. (3.bs.). Adam.
Kemal, Y. (1999). Yusufçuk Yusuf. Akçasazın ağaları 2. (3.bs.). Adam.
Kepekçi̇, E. (2012). (Hegemonik) erkeklik eleştirisi ve feminizm birlikteliği mümkün mü? Kadın Araştırmaları Dergisi, 11, 59-86.
Kıray, M. (1999a). Toplumsal yapı toplumsal değişme. Bağlam.
Kıray, M. (1999b). Seçme yazılar. Bağlam.
Laloğlu, P. (2018). Hegemonik erkeklik ve şiddet. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 393-397.
Lax, J. B., Mertig, A. G. (2020). The perceived masculinity of meat: Development and testing of a measure across social class and gender. Food, Culture&Society, 23 (3), 416-426.
Lindisfarne, N., Cornwall, A. (2016). Dislocating masculanity. (2.ed.). Routledge.
Martin, D. L. (2021). Violence and masculinity in small-scale societies. Current Anthropology, 62 (23), 169-181.
Mutluer, N. (2013). Türkiye’de cinsiyet hâllerinin sınırları: “Namussallaştırma” (N. Mutluer. Ed.) Cinsiyet hâlleri içinde (ss. 14-30). Varlık.
Parın, K. (2019). Erkekliğin kitabı: Türk romanında erkeklik ve milliyetçilik (1908-1923). Söylem Filoloji Dergisi, 4 (2), 586-591.
Sancar, S. (2013). Erkeklik: İmkânsız iktidar: Ailede, piyasada ve sokakta erkekler. Metis.
Sezer Şanlı, A. (2019). Kültür çalışmaları ve feminizm bağlamında erkeklik çalışmalarına dair bir literatür analizi. İmgelem, 3 (5), 287-304.
Soysal Eşi̇tti̇, A. (2020). Kürk Mantolu Madonna’da eril iktidarın yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 32, 111-136.
Şeker, A., Özcan, E. (2021). Ekonomi-politik yönleriyle karşılaştırmalı roman analizi: Gazap Üzümleri, Demirciler Çarşısı Cinayeti ve Yusufçuk Yusuf. Söylem Filoloji Dergisi, 6 (1), 79-91.
Tharaud, B. C. (2017). Çukurova Yaşar Kemal edebiyatının temelleri (T. Çulhaoğlu, Çev.) Yapı Kredi.
Türk, H. B. (2015). ‘Şiddete meyyalim vallahi dertten’: Hegemonik erkeklik ve şiddet (B. Yarar. Ed.) Şiddetin cinsiyetli yüzleri içinde (ss. 85-111). İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Utanır Karaduman, A. (2020). İhsan Oktay Anar’ın romanlarında erkekler ve erkeklikler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), 526-542.
Yanıkkaya Aydemir, P. (2012). Antropolojide sınıf ve toplumsal cinsiyet gerilim hattında Marksist ve feminist yaklaşımlar. İstanbul Üniversitesi İnsanbilim Dergisi, 1 (2), 108-120.