İzeta Vladimirovna MAMİEVA, Rauzat Abdullakhovna KERİMOVA, Elmira Tamerlanovna GUTİEVA

20. Yüzyıl Sonlarından 21. Yüzyıl Başlarına Kadarki Süreçte Kuzey Kafkasya Şiiri

Makalede, genel Rusya edebi süreci bağlamında modern Kuzey Kafkas şiiri olgusu irdelenmektedir. Amaç: şiir kültürünün gelişiminin ana eğilimlerini, geleneklerin sürekliliğinin dinamiklerini ve, diğer şeylerin yanı sıra, belirli bir konu ve sorunlar dizisinin güncelleşmesinde kendini gösteren ulusal edebiyatlardaki genel ve özelin diyalektiğini ortaya çıkarmak. Yöntemler: Karşılaştırmalı-tipolojik, sistemik-bütünsel ve tarihsel-edebî analiz unsurlarını birleştiren entegre bir yaklaşım kullanılmaktadır. Sonuçlar: 20. yüzyılın sonlarıyla 21. yüzyılın başlarının şiirinin evrimsel yönlerinin incelenmesi, Kuzey Kafkasyalı yazarların yaratıcı bilincinin gelişimindeki bazı önemli noktaları aydınlatmayı ve eserlerinin içerik ve sorunsallarında değersel-yönelimsel birliğin estetik ve anlamsal hiyerarşini, etnokültürel kökenlerini ve başat öğelerini göstermeyi mümkün kılmıştır. Makalede, dünyanın şiirsel anlayışının yenilikçi bir modeli ve onun temsil biçimleri kavramı uygulanmaktadır. Spesifik bir özellik olarak, 21. yüzyıl insanının duyumları ve görüşlerince üretilen sanatsal keşiflerin sentezi öne çıkmakta, bu arada öncelik popüler bilinçte yerleşik olan ve hem tanınmış ustaların hem de genç nesil şairlerin eserlerinde açıkça izlenebilen temel değerlere ve stereotiplere verilmektedir. Gerçekliğe hakim olmanın ideolojik ve estetik ilkelerine ve şiirsel yaratıcılığın bireysel üslup niteliklerine özellikle dikkat edilmektedir. Bir dizi yeni isim bilimsel dolaşıma dahil edilirken, Karaçay, Balkar, Oset, Çeçen yazarların metinlerinin analizine dayanarak, Rusya toplumunun etno-ulusal yaşamı ve sosyokültürel dinamikleriyle en sıkı ilişkiler temelinde oluşturulan çağdaş bölgesel sanat düşüncesinin bütünsel bir resminin üretilmesine çalışılmaktadır. Tartışma: üçlü kuşak değişimi sorunu vurgulanmıştır: edebiyat tarihine “Altmışlılar” olarak giren şiir üstatları - yaratıcı olgunlukları Perestroyka sonrası döneme düşen şairler - edebi sürece 20. yüzyılın sonlarıyla 21. yüzyılın başlarında giren en yeni nesil sanatçılar. Yazarlara göre, üç kuşak grubunun mirasının aşamalı analizi, bölge edebiyatında süreklilik ve yenilikçilik arasındaki ilişkinin özelliklerini ve sanatsal bilincin evrim karakteriyle gelişme perspektiflerini daha net bir şekilde izlemeye olanak vermektedir.

Anahtar Kelimeler:

gelenek ve yenilikler, tematik problemler, tür-arz aralığı, etnokültürel, evrensellik

North Caucasian Poetry at the Turn of The Centuries: End of the 20th Beginning of the 21st Century

The modern North Caucasian poetry as the phenomenon in the context of the allRussian literary process is investigated in the article, as well as implementation of the concept of an innovative model of poetic understanding of the world and the forms of its representation. The synthesis of artistic discoveries generated by the sensations and views of the 21st century man is specified as its characteristic feature, with the priority of the fundamental values and stereotypes established in the popular consciousness, clearly observed in the minds of both the recognized masters and the younger generation of poets. The ideological and aesthetic principles of the development of reality, the individual and stylistic peculiarities of poetic creativity are highlighted in the article. The analysis of the works of the Balkar, Karachay, Ossetian, Chechen authors enables to introduce into scientific circulation a number of new names; an attempt is made to reproduce a holistic picture of the modern artistic thought of the reviewed region, formed on the basis of the closest interconnections with the ethnonational existence and social cultural dynamics of the Russian society. As a result of the study, key points in the development of the creative consciousness of North Caucasian authors were identified, the aesthetic-semantic hierarchy, ethnocultural sources and dominants of value-orientation unity in the content and problematics of works were indicated. And the structural features of the poetic text, modified in Russian poetry of the 21 century, in a comparative aspect with the modern North Caucasian poetic culture are also examined.

Keywords:

traditions and innovations, problem-thematic, genre-style range, ethnocultural, universal,

PDF

___

Аrphan, Ф. (2018) Galaxy. Publishing House Дзæуджыхъæу.
Bakkuev, A. (2007) Enchantment with mountains. Poetry. Publishing House Еlbrus.
Bakhtin, M. (1979) Aesthetics of verbal creativity. Publishing House Art.
Beppaev, M. (1985) Poems. Translation from Balkar. V. Kostrova, A. Ivushkina. Publishing House Contemporary.
Gasparov, M. (1984) Essay on the history of Russian verse. Publishing House Science.
Gulyaev, N. (1985) Theory of literature. Publishing House Higher School.
Iriston Poetry. (2012)Чиныгаразæг Хъодзаты Æхсар. Дзæуджыхъæу.
Kazieva, A. (2003) Artistic traditions in North Caucasian poetry of the XIX-XX centuries: Ethnocultural factors and context. Publishing House Science.
Kerimova, R. (2018) Main motives of A. Bakkuev’s lyrics. In: Modern Journal of Language Teaching Methods (MJLTM), 8 (10), 578—583.
Kerimova R.A., Iskhanova Z.S. (2020) Ethno-religious mentality in modern Karachay-BalkarpPoetry. In: Journal of History Culture and Art Research, 9(2), 337—345.
Kyodota, A. (2015) Conversation with time. Publishing House Дзæуджыхъæу.
Laipanov, B. (1993) The space of my voice. Vol. I. Poems in translations of Russian poets in 3 volumes, Publishing House Teiri.
Leiderman, N.; Lipovetsky, M (2003) Modern Russian literature: 1950-1990. Vol.2, Moscow: Publishing House Academy.
Mamieva, I. (2017) Modern Ossetian poetry: After-life. In: News SOIGSI, 24 (63), pp. 133-157. DOI: 10.23671 / VNC.
Posnett, H. (1886) Comparative literature. Publishing House Kegan Paul.
Robertson, R. (1995) Glocalization: Time-Space and homogeneity-heterogeneity. In: Featherstone, M., Lash, S. and Robertson, R., Eds. Global Modernities. Sage.
Suschy, S. (2015) Modern Russian poetry - The shower stage. In: PROSŌDIA, 3, 217-226.
Txagazitov, Y. (2014) Transformation of ideological, sociopolitical and national-aesthetic consciousness in fiction. In: News KBNC RAN, 5 (61), pp. 217-223
Tolgurov, T. (1996) Informational-aesthetic space of the North Caucasus poetry. Publishing House El-Fa.
Tolgurov, T. (2004) The evolution of tissue imaginative structures in the new-written poetic systems of the North Caucasus. Publishing House El-Fa.
Shaitanov, I. (2007) A matter of taste: A book on modern poetry. Time.
Shamanova–Blimgotov, F. (2017) Karachayan lyric poetry. The evolution of the genre in the historical and literary context. Publishing House Ileksa.
Schrider, Y. (1997) Law of Lotman in cultural studies. In: Information Society: Cultural Studies and Problems.
Electronik sources : Bisultanov, A. Poetry and war. Conversation with Chechen lyricist A. Bisultanov (http://www. nohchipress.info last contact dat –10.10.2018).
Kusaev, A. Writers of Chechnya // Electronic library of the writers’ union of the chechen Republic. (http://www.chenetbook.info/knigi/xudliteratura/pisatelichechni/index.html the date of the last appeal was 10/22/2018).