Oyanın Mirası Nallıhan İğne Oyasının Miras Olma Serüveni

Bu makalenin konusu kültürel bir unsur olarak Nallıhan iğne oyalarıdır. Makale, resmi miras listesinde doğrudan yer almayan Nallıhan iğne oyalarının gelenek taşıyıcıları ve çeşitli profesyoneller aracılığıyla nasıl bir miras unsuru ve değerli bir ticari ürüne dönüştürüldüğünü sorun edinmektedir. Adı üstünde iğneyle yapılan ve bir çeşit örgü olan iğne oyaları, geçmişten günümüze geleneksel giyim-kuşam ve süslenmenin önemli bir parçası olagelmiştir. Bununla birlikte toplumsal ve ekonomik yapıdaki değişmelere bağlı olarak iğne oyalarında da bir değişimin yaşandığı gözlenmektedir. Bu değişimi anlayabilmek üzere makalede Nallıhan iğne oyalarına inovasyon (innovation), normatif kültür (habitus/normative culture) ve kültürel mirastan (cultural heritage) oluşan üçlü bir kültürel form modeli çerçevesinden yaklaştık. Bu kapsamda iğne oyasını, miras öncesi kültürel formdan miras olarak etiketlenmeye doğru seyreden süreçte; oyanın aktörleri, oyaya yüklenen anlam, değer ve işlev, uygulamalar, politikalar, mirasa ilişkin bilinç ve farkındalık kadar kültürel ve toplumsal yapıdaki değişmeler açısından tartışarak betimledik. Makalede kullanılan verilerin önemli bir kısmını alan araştırmasıyla elde ettik. Yaşanan Covid-19 pandemisi araştırma tekniklerimizde hibritleşmeye yol açmıştır. Bu sebeple görüşmelerimizi 2020-2021 aralığında Ankara ve Nallıhan’da kimi zaman yüz yüze, kimi zaman da telefonla gerçekleştirdik. Sonuçta ise Nallıhan iğne oyalarının normatif kültürden yüksek farkındalıkla kültürel miras düzeyine yükseldiğini, bu süreçte özellikle turizmin araç olarak işlev gördüğünü ve iğne oyasını yaratıcı/girişimci bakışla yeniden tasarlamanın önemli olduğunu tespit ettik.

Anahtar Kelimeler:

Nallıhan iğne oyası, kültürel miras, normatif kültür, yenilik, turizm

Heritage of Lace The Inheritance Journey of Nallıhan Needle Lace

This article is about Nallıhan needle lace as a cultural element. The problem examined in this article is how Nallıhan needle lace, which is not directly included in the official heritage list, is turned into a heritage element and a valuable commercial product by tradition bearers and various professionals. Needle lace, which is a kind of knitting made with needles, has been an important part of traditional clothing and decoration from past to present. However, it is observed that there is a change in needle lace depending on the changes in the social and economic structure. In order to understand this change, we approached Nallıhan needle lace within the framework of a triple cultural form model consisting of innovation, normative culture (habitus/ normative culture) and cultural heritage. In this context, in the process that moves needle lace from a pre-heritage cultural form to being labeled as a heritage; we discussed and described the lace in terms of the actors, meaning, value and function attributed to the embroidery, the policies, practices, the consciousness and awareness of the heritage as well as the changes in the cultural and social structure. We obtained a significant part of the data used in the article through field work. The current Covid-19 pandemic has led to hybridization in our research techniques. For this reason, we held our inteviews in Ankara and Nallıhan between 2020-2021, sometimes faceto-face and sometimes over the phone. As a result, we have determined that Nallıhan needle lace has risen from normative culture to cultural heritage level with high awareness, that tourism especially functions as a tool in this process and it is important to redesign needle lace with a creative/entrepreneurial perspective

Keywords:

Nallıhan needle laces, cultural heritage, normative culture, innovation, tourism,

PDF

___

Angus, A. ve G. Westbrook (2020). Top 10 global consumer trends 2020. Euromonitor International.
Akar-Şahingöz, S., Kızıleli, M. ve K. Çetin (2018). Exploring the tourism potential of Nallihan district in Ankara and proposals for rural development. Selected Studies on Rural Tourism and Development (Ç. Akkuş, G. Akkuş, Ed.) Cambridge Scholars, 101-114.
Bortolotto, C. (2007). From objects to processes: Unesco’s ‘intangible cultural heritage’, Journal Of Museum Ethnography, March- (19), 21-33.
Cominelli, F. ve X. Greffe (2019). Somut olmayan kültürel miras: Yaratıcılık için koruma. Kültürel Miras Yönetimi içinde (Ö. Demren, Çev.). (N. Özdemir ve A. Öger, Ed.) Grafiker, 101-116.
Dégh, L. (2001). Legend and belief. Indiana Universty.
DiFonzo, N.ve Bordia, P. (2007). Rumor, gossip and urban legend. Diogenes, (213), 19-35.
Foster, G. M. (1965). Peasant society and the image of limited good, American Anthropologist, (67), 293-315. Glassie, H. (2002a). Turkish traditional art today. (2nd. Ed.) Ministry of Culture of the Turkish Republic.
Glassie, H. (2002b). Tradition-Gelenek (R. Ersoy, Çev.) folklor/edebiyat, 8, (32), 17-31.
Gordon, B. (1986). The souvenir: Messenger of the extraordinary. Journal of Popular Culture. 20 (3): 135-146.
Jackson, J. B., Müske, J. and L. Zhang (2020). Innovation, habitus, and heritage: Modeling the careers of cultural forms through time. Journal of Folklore Research. 57, (1), 111-136.
Kottak, C. P. (2014). Antropoloji: İnsan çeşitliliğinin önemi (D. Atamtürk ve İ. Duyar, Ed.) De Ki.
Lawrence, P. R. (1992). The challenge of problem-oriented research. Journal of Management Inquiry, 1, (2), 139-142.
Markaloğlu, Ş. (1984). Geleneksellik ve gelir açısından Nallıhan iğne oyaları. Türk Folkloru Araştırmaları 1983, G.Ü. Basım Yayın Yüksek Okulu Basımevi, 61-62.
Nallıhan İpek İğne Oyaları (b.t.y.). Kitapçık. Nallıhan: Nallıhan Kaymakamlığı.
Nallıhan Geleneksel El Sanatları, Kültür ve Turizm (b.t.y.). Katalog. Nallıhan Kaymakamlığı & NALTUD.
Nettle, D., Romaine, S. (2002). Kaybolan sesler (H. Ö. Turgan, Çev.) Oğlak.
Noyes, D. (2010). Traditional culture: How does it work? CP101 - Concepts and Institutions in Cultural Property. (1), 1-5.
Onuk, T. (2010). İğne oyaları (10-45), Etnografik eser katalogları (D. Çevik, Haz.) Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Palliser, Mrs. B. (1902). History of lace. Charles Scribner’s Sons.
Petruzzelli, A. M. and V. Albino (2012). When tradition turns into innovation: How firms can create and appropriate value through tradition. Chandos.
Petruzzelli, A. M. and T. Savino, (2015). Reinterpreting tradition to innovate: The case of Italian haute cuisine. Industry and Innovation. 22:8,677-702, DOI:10.1080/13662716.2015. 1122512.
Şener, M. (2018). Nallıhan. Pelin Ofset.
Watt Smith, T. (2018). Duygular sözlüğü (H. Şirin, Çev.) Kolektif.
Elektronik kaynaklar: De Massis, A., Frattini, F., Kotlar, J., Petruzzelli, A. M. ve M. Wright (2016). Innovation through tradition: Lessons from innovative family businesses and directions for future research. Academy of Management Perspectives, 30, (1), 93–116. Erişim tarihi: 03.10.2021, http://Dx.Doi.Org/10.5465/Amp.2015.0017
Fagerberg, J. (2003). Innovation: A guide to the literature, The Workshop “The Many Guises of Innovation: What we have learnt and where we are heading”, Ottawa, October 23-24.2003, organized by Statistics Canada, 1-22. Erişim tarihi: 03.10.2021, https://smartech.gatech.edu/bitstream/handle/1853/43180/JanFagerberg_1.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Godin, B. (2008). Innovation: The history of a category. Project on the Intellectual History of Innovation Working Paper. (1), 1-67, Erişim tarihi: 07.09.2021, http://espace.inrs.ca/id/eprint/10023/1/Godin_2008.pdf
Grimaldi, S., Steven, F. ve I. Ocnarescu (2013). Narratives in design: A study of the types, applications and functions of narratives in design practice. In Proceeding of 6th International Conference on DPPI, September 3-5, Newcastle upon Tyne, UK, 201-210. Erişim tarihi: 03.10.2021, https://dl.acm.org/doi/pdf/10.1145/2513506.2513528.
Lorusso, M. (2019). The global ‘wordrobe’. Ethnic counter-conquest in the language of fashion. ZoneModa Journal, 9,(2),89-102, Erişim tarihi: 03.10.2021, https://doi.org/10.6092/issn.2611- 0563/9967.
Nallıhan turizm gelişim stratejisi 2023. (2011). Ankara Kalkınma Ajansı. Erişim tarihi: 09.09.2021, https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/dokuman/nallihan-turizm-gelisim-stratejisi-2023/49.
Skov, L. (2021). Ethnic style in fashion. Love to Know. Erişim tarihi: 07.09.2021, https://fashion-history.lovetoknow.com/clothing-around-world/ethnic-style-fashion.