Octavio Paz’ın “¿No Hay Salida?” Adlı Şiirinin Sembolizmi: Yıkıcı Zaman ve Mandala İmgeleri

Bu çalışmada, Octavio Paz’ın “¿No hay salida?” (Çıkış Yok mu?) başlıklı şiirinin, Fransız düşünür Gilbert Durand tarafından geliştirilmiş İmgelem Kuramı bakış açısından çözümlemesini gerçekleştirdim. Durand’ın ortaya koyduğu imgelem anlayışında, büyük ölçüde birbirlerine karşıt yapı, süreç ve yerdeş imge öbeklerinin belirleyici olduğu gündüz ve gece rejimleri belirleyici bir yere sahiptir. Meksikalı şairin, adı geçen eseri kaleme aldığı dönemde diplomatik görevle Japonya’da bulunduğu, maddi, ailevi ve ruhsal açıdan sorunlu bir dönemden geçtiği bilinmektedir. Çözümlememiz Paz’ın bu kişisel durumu ile başa çıkma çabalarının şiirinde imgeler aracılığıyla yansımasını bulduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, yıkım getiren zaman, bozulma, ölüm çağrıştıran imgeler ön plana çıkarken, bunlardan kapalılık, mahremiyet ifade eden gece rejimi imgeleri aracılığıyla korunma eğilimi de kendini göstermektedir. İmgelem kuramının kaynaklarından olan Carl Gustav Jung’un Analitik Psikolojisinden de mandala imgesinin yorumlanması kapsamında yararlandım. Jung’a göre bu sembol, psikenin bütünlüğünü ifade eder ve parçalanmadan etkilenenler için savunmacı bir işlev görür. Bu yaklaşıma paralel olarak şiirde mandala bilinçdışı kökenli bütünleştirici işlevi yansıtan bir imge olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Octavio Paz, imgelem kuramı, yıkıcı zaman, mandala

The Symbolism in Octavio Paz’s Poem “¿No Hay Salida?”: Destructive Time and Mandala Imagery

This work analyzes Octavio Paz’s poem “¿No hay salida?” (Is there no way out?) using the theory of imaginary, established by French thinker Gilbert Durand. In Durand’s conception of imaginary, diurnal and nocturnal orders of the image, which are largely characterized by opposing structures, processes and isotopic image constellations, have a decisive place. When the Mexican poet wrote the poem, he was in Japan on a diplomatic mission and going through a period of financial, family and psychological problems. Our analysis shows that Paz’s efforts to cope with his personal situation are reflected in his poetry through images. In this context, images that evoke destructive time, deterioration and death come to the fore, as well as the tendency to protect oneself from them through nocturnal order images that suggest isolation and privacy. I also utilized Carl Gustav Jung’s Analytical Psychology, as a source pertaining to the theory of imaginary, to interpret the image of the mandala. According to Jung, this symbol expresses the wholeness of the psyche and it serves in a defensive way for those who are affected by fragmentation. In parallel with this approach, mandala appears in the poem as an image that reflects the integrative function of unconscious origin.

Keywords:

Octavio Paz, the theory of imaginary, destructive time, mandala,

PDF

___

Aktulum, K. (2021). İmgelem çözümlemesine giriş. Çizgi.
Asiain, A. (2005). Octavio Paz y la poesía japonesa. Hispanica / Hispánica 49, s. 1-13. https://www. jstage.jst.go.jp/article/hispanica1965/2005/49/2005_49_1/_pdf/-char/ja (Erişim tarihi: 10.08.2022)
Borges, J. L. (1974). Obras completas de Jorge Luis Borges (Cilt 1). Emecé Editores.
Campos Fuentes, M. C., (2007). Pasión y deseo: Del amor y la sexualidad en poemas selectos de Octavio Paz y Rosario Castellanos [Doktora tezi]. University of Tennessee.
Chevalier, J. (1986) Jade. J. Chevalier (Ed.). Diccionario de los símbolos. Herder, 599-601.
Durand, G. (1960). Las estructuras antropológicas de lo imaginario. Introducción a la arquetipología general. Taurus.
Durand, G. (1964). La imaginación simbólica. Amorrortu editores.
Giraud, P.-H. (2014). Viajes temporales en los poemas extensos de Octavio Paz: Entre desgarramientos e iluminaciones. Rassegna iberistica, 37(102), 247-258.
Giraud, P.-H. (2007). El poema como ejercicio espiritual: Octavio Paz y el haikú. B. Mariscal, M. T. Miaja de la Peña (Ed). Las dos orillas: Actas del XV Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas. Fondo de Cultura Económica, 217-226.
Jung, C. G., (2014). Collected works of C.G. Jung, volume 9: Archetypes and the collective unconscious. Princeton University Press.
İlgürel, M. (2017). Luis García Montero şiirlerinin imgelemin antropolojik yapıları kuramı bakış açısından çözümlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 34(2), 107-126.
İlgürel, M. (2016). Julio Cortazar’ın öykülerinin sembolik imgelemi. Yeni İnsan.
Paz, O. (1958). La estación violenta (5. baskı). Fondo de Cultura Económica, 1995.
Ruiz de la Cierva, M. d. C. (2008). Influencias recibidas y conjunción de orientey occidente en la obra de Octavio Paz. Revista Digital Universitaria, 9(9). http://www.revista.unam.mx/vol.9/num10/ art77/art77.pdf (Erişim tarihi: 15.09.2022)
Samuels, A., Shorter, B., Plaut, F. (2003). A critical dictionary of Jungian analysis. Brunner-Routledge. Saydam, M. B. (2018). Psikomitoloji kavramlar/kuramlar (M. B. Saydam, H. Kızıltan. Ed) Psikomitoloji: insanı öykülerinde aramak. İthaki, 10-47.
Stanton, A. (2012). Lectura de “Himno entre ruinas” de Octavio Paz (P. Botta, Ed.) Rumbos del hispanismo en el umbral del Cincuentenario de la AIH. Bagatto, 332-337.
Tyler, J. (1992). De lugares comunes a nociones distantes: la poesía de Octavio Paz (A. Vilanova Andreu, Ed.) Actas del X Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas. Promociones y Publicaciones Universitarias, 1049-1057.
Vardar, B., Güz, N., & Huber, E. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. Multilingual.