NEDİM'İN "KÖŞK KASİDESİ"NİN TÂHİRÜ'L-MEVLEVÎ TARAFINDAN ŞERHİ

Klasik Türk Edebiyatı bünyesinde vücuda getirilen manzum ve mensur eserler kadar bu eserler üzerine yapılan şerh çalışmaları da önem arz eder. Osmanlı medeniyet dairesi içerisinde yer alan eserlerin kimi zaman okurlar için bazı belirsiz anlam alanları oluşturması, klasikTürk şiirinin Arapça ve Farsça ağırlıklı bir dil kullanmasından ziyade bu şiirin kültürel arka planına, hayal dünyasına, mazmunlarına özetle söz konusu medeniyet dairesine tam olarak nüfuz edememekle alakalıdır. Bu manada şerh kitaplarının zikredilen medeniyet dairesine nüfuz etmede ne denli önemli bir vazife yerine getirdikleri âşikârdır. Bu makalede; edebiyat tarihçisi, şair, yazar, mesnevihân, mutasavvıf ve müderris olma gibi pek çok vasfı şahsında birleştiren son dönem Mevlevîlerinden Tâhirü'l-Mevlevî (1877-1951)'nin, Nedim'in "köşk kasidesi"ne yapmış olduğu eski harfli şerh, yeni yazıya çevrilerek araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. Çeviri yazısı yapılan metin Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Fethi Sezai Türkmen Koleksiyonu 91 numarada kayıtlı olup Tahirü'l-Mevlevî'nin kendi el yazı- sıyla ve rika hattıyla yazılmıştır. Örnek olmak üzere makalenin sonuna eski harfli metinden iki sayfa alınmıştır.

TAHIRU'L-MEVLEVI'S ANNOTATION ON NEDIM'S "MANOR EULOGY"

In addition to the verse and prose works composed in Classical Turkish Literature, the annotation studies on them are of equal significance. The occasional obscurity of these works of Ottoman civilization for readers, although it may seem to result from the heavily Arabic and Farsi dialect of classical Turkish poetry, in fact stems from the cultural background, imagination and metaphors, namely the fact that it cannot penetrate totally to the addressed literary circles. Therefore, it is clear that annotation books possess a vital role in reaching the aforementioned audience. This article presents researchers with literary historian, poet, writer, mathnawi-reciter, mystic, professor and a man with many more qualifications, Tahiru'l Mevlevi's (1877-1951) annotations in old Arabic letters on Nedim's "Manor Eulogy" converted into the current letters. The translated text is recorded as item 91 in Fethi Sezai Turkmen Collection at Sulaymaniyah Manuscript Library and was written in Tahiru'l Mevlevi's own handwriting in rika calligraphy. Two pages of the original text in old letters are presented as samples at the end of this article.

PDF

___

Ahterî Mustafa Efendi (2009). Ahterî-i Kebir. haz. H. Ahmet Kırkkılıç - Yusuf Sancak, An- kara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ali Sedad (1314). Arûz-ı Osmânî. İstanbul: Malumat Matbaası.
Ceylan, Ö. (2007). Tasavvufi Şiir Şerhleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Ya- yınları.
El-Fergânî (2012). Cevami İlm en-Nucûm ve Usûl el-Harekât es-Semâviyye. çev. Yavuz Unat, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Gölpınarlı, A. (2004). Nedim Divanı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Güleç, İ. (2010). "Klasik Türk Edebiyatı Metinleri Nasıl Şerh Edilmeli?". İstanbul Üniversi- tesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.42, S.42, s.83-111.
Halil Nihad (1338-1340). Nedim Divanı. İstanbul: İkdam Matbaası.
İpek, A. (2016). "Nedim'in Köşk Kasidesi'ne Namık Kemal ve Ziya Paşa'nın Nazirelerinin Tâhirü'l-Mevlevî Tarafından Şerhi". A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, [TAED], S.56, s.981-1030.
İpekten H. (2011). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kahraman, Â. (2010). "TâhirülMevlevî". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. XXXIX, s.407-409.
Kam, Ö. F. (1998). Âsâr-ı Edebiyye Tetkîkâtı Dersleri (Edebî Eserlerin İncelenmesi). haz. Ali Yıldırım, Elazığ: Türkiye ve Türk Dünyası İktisadî ve Sosyal Araştırmalar Vakfı Elazığ Şubesi Yayınları.
Kanar, M. (2003). Örnekli Etimolojik Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. İstanbul: Derin Yayınları.
Macit, M. (1997). Nedim Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Mengi, M. (2010). "Metin İncelemesi Aşamaları, Terimleri ve Bunlardan Biri: Metin Tahli- li". Divan Şiirinin Arka Bahçesi, Ankara: Akçağ Yayınları.
Mütercim Âsım Efendi (2009). Burhân-ı Katı. haz. Mürsel Öztürk - Derya Örs, İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Mütercim Âsım Efendi (2013). el-Okyânûsu'l-Basît fî Tercemeti'l-Kâmûsi'l-Muhît (Kâmûsu'l-Muhît Tercümesi). haz. Mustafa Koç - Eyyüp Tanrıverdi, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 6 cilt.
Onay A. T. (1996). Türk Şiirlerinin Vezni. haz. Cemal Kurnaz, Ankara: Akçağ Yayınları.
Parlatır, İ. (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
Redhouse, J. W.(2011). Turkish and English Lexion. İstanbul: Çağrı Yayınları.
Şemseddin Sami (1999). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları.
Şentürk, A. (1991). Tahir'ül Mevlevi Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Nehir Yayınları.
Tâhirü'l-Mevlevî (1329). Tedrîsât-ı Edebiyyeden Nazm ve Eşkâl-i Nazm. İstanbul: Mahmud Beg Matbaası, Marmara Üniversitesi Kütüphanesi Ziver Tezeren Kitapları, No: 130.
Tahirü'l-Mevlevî (Tarihsiz). Nedim'in Köşk Kasidesi ve Namık Kemal ile Ziya Paşa'nın Naziresi. İstanbul: Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fethi Sezai Türkmen Kolek- siyonu, No 91.
Tansel, F. A. (1955). "Namık Kemal'in Midilli'de Yazdığı Manzum ve Mensur Eserler". İstanbul Üniversitesi Türkiyat Mecmuası, XII, s.57-90.
Tarlan, A. N. (1981). "Metinler Şerhine Dair". Edebiyat Meseleleri, İstanbul: Ötüken Ya- yınları.
Tarlan, A. N. (2004). Şeyhî Divanı'nı Tetkik. Ankara: Akçağ Yayınları.
Tarlan, A. N. (2005). Fuzûlî Divanı Şerhi. Ankara: Akçağ Yayınları.