NECÂTÎ BEY’İN “GÜL” REDİFLİ KASÎDESİNDE İNSAN-TABİAT İLİŞKİSİ

Bu araştırmada XVI. Yüzyıl şairi Fuzûlî’nin Necâtî Bey’e nazire yazmasına neden olan“Gül” kasîdesinden hareketle klâsik şiirde tabiat - insan ilişkisi üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.Tabiatta insanı ve insanda tabiatı görme konuları bu bağlamda değerlendirilmiştir.Necâtî Bey, insanda tabiatı, tabiatta insanı görmeye çalışan usta bir şairdir. Bu husustahem çağdaşı hem de daha sonraki yüzyıllarda yaşayan şairler tarafından örnek alınmıştır.Necâtî Bey’de olduğu gibi, diğer Dîvân şairleri için de insan - tabiat ilişkisi aynı özellikleritaşır.Divan şairleri somut olarak algıladıkları tabiatı anlatmamış, insanı tabiatın merkezineyerleştirerek orada görünür hale getirmiştir. Necâtî Bey, bunu tersine çevirerek şiire soyutbir hüviyet kazandırmıştır. İnsanı tabiatta görmek, yani somuttan soyutlamaya, maddeninruhanileşme biçimine gidiştir.Tabiatla insan arasında kurulan münasebetin şiir sanatına kattığı incelik ve madde ilemânâ arasında kurulan bağ, Necâtî Bey’in Gül kasîdesinden seçilmiş olan örnek beyitlerüzerinde gösterilmiştir. Makalede şiirleri anlama ve yorumlama konusunda klâsik tarza sadıkkalarak, çağdaş yöntemlerden de istifade edilmiş ve metnin anlam tabakalarına ulaşılmayaçalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Divan şiiri, Necâtî Bey;

PDF

___

Akyüz, K. (1990). Fuzûlî Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Coomaraswamy, A. K. (1995). Sanatın Tabiatındaki Başkalaşım, Çev. Nejat Özdemiroğlu, İstanbul: İnsan Yayınları.
Çavuşoğlu, M. (1986). “Kasîde”, Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), Ankara: TDK Yayınları, s. 27- 718.
Demir, H. (2000). “Divan Şiirinde Tabiat, Ahlâk ve Hayâli Bey”, Edebiyat ve Eleştiri, Ankara: Yargıcı Ofset Yayınları, s. 32-38.
Güfta, H. (2013). “Fuzûlî Divanı'nda Gül”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 26, s. 217-239. Güngör, E. (2004). İslâm Tasavvufunun Meseleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat Yayınları.
İpek, A. (2008). Klâsik Türk Şiirinde Gül Redifli Kasideler. Elazığ: FıratÜniversitesi Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kılıç, S. (1995). Tabiattaki Metafizik ve Réne Guénon’un Doğu Metafiziği, Ankara: Akçağ- Yayınları.
Kortantamer, T. (1999). “Gül Kasidesi”, Eski Türk Edebiyatı Makaleler, Ankara: AkçağYayınları. s. 413-435.
Pala, İ. (1999). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Neşriyat Yayınları. Schimmel, A. (2001). Tasavvufun Boyutları, Çev. Yaşar Keçeci, İstanbul: Kırkambar Kitaplığı Yayınları.
Tarlan, A.N. (1992). Necatî Beg Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
Yazar, İ. (2009) “Necâtî Bey’in Gazellerinde Açan Çiçeklerin Sultanı “Gül” ”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/8, s. 2369-2382.
Yıldırım, A. (2004). “İslamın Tabiat Anlayışı ve Divan Şiirine Yansımaları”, İlmî Araştırmalar, İstanbul: Gökkubbe Yayınları. s. 155-173.