Kalıtsalcılık-Çevrecilik tartışması bağlamında Lenneberg’ in dil kuramı ve Kritik Dönem Varsayımı

Kalıtsalcılık-Çevrecilik tartışması, doğum öncesinden getirilen kalıtsal özelliklerin mi(nature) yoksa ve çevrenin mi (nurture) bireyin bilişsel gelişiminde etkin olduğu üzerinedir. Kalıtsalcılardoğum öncesinden getirilen özelliklerin gelişimde başat olduğunu ileri sürerken, çevrecilergelişimin sosyal ve fiziksel çevreden beslendiğini savlar. Bir kalıtsalcı olan Lenneberg, DilinBiyolojik Temelleri adlı kitabında sunduğu kuramında, dil yetisinin ortaya çıkmasını sağlayan insanfizyolojisindeki evrimsel değişim; biliş-dil ilişkisi; dilin doğası ve anadili edinimini yönetenbiyolojik süreçler gibi başlıkları insan (ve hayvan) fizyolojisine dair ağırlıklı olarak ölçmeye dayalıgözlemsel bulgular ışığında açıklamaya çalışmıştır. Kuramının önemli ve tamamlayıcı bir parçasınıKritik Dönem Varsayımı oluşturur. Varsayıma göre, çocuklarda sağlıklı anadili edinimi ancakergenliğin başlangıcına kadar mümkündür. Bu evreden sonra beyin esnekliği azalır ve işlevselyanallaşma tamamlanır. Lenneberg’in dil kuramını izleyen neredeyse yarım asırlık süreç içindeçoğu çevrecilik odaklı yeni kuramlar geliştirilmiş, zihnin çalışma ilkelerine dair yeni bulgularaulaşılmıştır. Ancak, Lenneberg’in yaptığı kimi saptamaların esasen kalıtsalcılık karşıtı duruş sergileyenkesimlerce de dikkate değer bulunduğu görülmektedir. Dolayısıyla, Lenneberg’in kendindensonraki biliş ve dil çalışmalarına önemli bir zemin hazırladığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Dilbilim, zihin, anadili, ikinci dil, kritik dönem

PDF

___

Bickerton, D. (1983) Creole languages. Scientific Americans. July, 116-122
Candland, D.K. (1993) Feral children and clever animals: reflections on human nature. New York: Oxford University.
Chomsky, N. (2001) Dil ve zihin. Çev. Ahmet Kocaman. Ankara: Ayraç.
Clark, E.V. (2009) First language acquisition. Cambridge: Cambridge University.
Cook, V. (1996) Second language learning and language teaching. London: Arnold.
Curtiss, S. (1981) Dissociations between language and cognition: cases and implications. Journal of autism and developmental disorders, 51, 1.
Curtiss, S. (2007) What happens if you are raised without language? The 5 minute linguist. (Eds) E.M. Rickerson ve B. Hilton 97-100. Equinox.
Curtiss, S., Fomkin, V., Krashen, S., Rigler, D.& Rigler, M. (1974). Linguistic development of Genie. Language, Vol.50 No.3, 528-554.
De Saussure, F. (1998) Genel dilbilim dersleri. Çev. Berke Vardar. Multilingual
Demirel, A. (2011) Antik Yunan’da biyolojik evrim düşüncesi. Folklor Edebiyat. Cilt 17, sayı 68, s.53-60.
Dirven, R., Wolf, H.G.& Polzenhagen, F. (2007) Cognitive linguisitcs and cultural studies. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts ve Hubert Cuyckens Oxford University Press p.203-21.
Dirven, R.& Verspoor, M. (2004) Cognitive exploration of language and linguistics. John Benjamins Publishing Company.
Flege, J.E., Yeni-Komshian, G.H.& Liu, S. (1999) Age constraints on second language acquisition. Journal of memory and language, 41, 78-104.
Goldin-Meadow, S.& Mylander, C. (1990) Beyond the input given: The child’s role in the acquisition of language. Language, 66 No 2, 323-55
Jackendoff, R. (1993) The patterns in the mind. Harvester Wheatsheaf.
Johnson, J.&Newport, E. (1989). Critical period effects in second language learning: The influence maturational state on the acquisition of English as a second language”. Cognitive psychology, 21, 60-99.
Keller, H. (2003) The Story of my life (Ed) Richard Berger. New York Library
Lakoff, G. (1987) Women, fire, and dangerous things: What categories reveal about the mind. University of Chicago.
Lakoff, G. (1990) The invarience hypothesis. Cognitive Linguistics,1-1, 39-74.
Lakoff, G. (2013) Neural social science. Handbook of neurosociology (Ed.) David. D. Franks ve Jonathan H. Turner. 9-26.Springer.
Langacker, R.W. (1983) Foundations of cognitive grammar I. Indiana University Linguistic Club.
Langacker, R.W. (2007) Cognitive grammar. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts ve Hubert Cuyckens, Oxford University 421-462.
Lenneberg, E. (1967) The biological foundations of language. New York: John Wiley&Sons.
Lieven, E.&Tomasello, M. (2008) Children’s first language from a usage-based perspective. Handbook of cognitive linguictics and second language acquisiton (Ed) Peter Robinson ve Nick C. Ellis Routledge.
Löbner, S. (2002) Understanding semantics, New York: Arnold. Maclean, C. (1977) The wolf children. Harmonsworth: Penguin Mayberry, R.I., Lock, E.& Kazmi, L. (2002) Development: Linguistic ability and early language exposure”. Nature, 417:38.
Ortega, L. (2013) Understanding second language acquisition. New York: Routledge.
Öktem, Ö. (2006) Davranışsal nörofizyolojiye giriş. Ankara: Nobel Tıp Passer, M.W.&Smith, R.E. (2008) Psychology. Mc Graw Hill.
Peçenek, D. (2014) İkinci dil edinimi (araştırması) ve yönlendirilen ikinci dil edinimi alanlarına genel bir bakış” AÜ. Tömer dil dergisi, 164 s.5-25.
Pinter, A. (2011) Children learning second languages. Palgrave Macmillan
Rosch, E. (1999) Principles of categorization. Concept: Core readings (Ed) Laurance&Margolis, p.189-206. Cambridge, MIT.
Smith, E.E.& Kosslyn, S.M. (2007) Cognitive psychology. Pearson Prentice Hall
Smith, N. (1999) Chomsky: ideas and ideals. Cambridge University.
Taylor, J.R. (2007) Cognitive linguistics and autonomous linguistics. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts &Hubert Cuyckens Oxford University. p.566-88.
Tomasello, M. (2007 a) Cognitive linguistics and first language acquisition. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts&Hubert Cuyckens Oxford University. p.1092-1112.
Tomasello, M. (2007 b) A used-based approach to child language acquisition. The cognitive linguistics reader, (Ed) Vyvyan Evans, Benjamin Bergen &Jörg Zingen) p.834-48.
Ungerer, F.& Schmid, H.J. (2006) An introduction to cognitive linguistics. Harlow: Pearson Longman.
Uzbay, T. (2008) Nöroplastisite. Kognitif nör bilimler (Ed) Sirel Karakaş. Ankara: Nobel, Wittgenstein, L. (1 953) Philosophical investigations. Oxford: Basic Black Well. VanPatten, B.& Benati, A. G. (2015) Key terms in second language acquisition. Second edition. London: Bloomsbury.