21985

Folklor Metinlerini Pozitif Psikoloji Kavramlarıyla Yorumlamada Bir Örnek: Sevgi Konulu Ninniler

Pozitif psikoloji temelde insanın yaşam boyunca pozitif deneyimler yaşamaları, öznel iyi oluşlarını artırıcı eylemler ile ruh sağlıklarının korunmasını amaçlar. Ninniler, ilk çocukluk yıllarında tanışılan sözlü kültür ürünü olup kısa içeriğiyle bir dil-kültür taşıyıcısı, kültürel bellek aktarıcısıdırlar. Kadim sevgi duygusunu, evrensel sevgi değerini öz bir şekilde bugüne taşıyabilen türdür ninniler. Çalışma, sevgi konulu ninnilerin pozitif psikolojinin kavramlarınca ele alınması, çıktıların halk bilimi kuramlarından işlevsel kuramca yorumlanması, böylece disiplinler ara sı çalışmalara örnek olup, alana bütünlük sağlayacak şekilde ilişkilendirilerek katkı sağlamayı hedeflemektedir. Buradan hareketle çalışmanın sorusu “Sevgi konulu ninnilerin insan yaşamına, insan ruhuna pozitif etkileri nedir? Bu bağlamda işlevleri nelerdir?” şeklindedir. Araştırma konusuna metinlerin pozitif psikolojinin temel kavramlarınca ele alınıp yorumlanmasından hareketle “yorumsamacı” “temel nitel araştırma” deseniyle yaklaşılmıştır. Ninni metinleri, pozitif psikolojinin uzman görüşleri dâhilinde belirlenen, çalışmanın bilimsel veriler ışığında, tematik bağlamda çatısını oluşturan mutluluk, öznel iyi oluş, güvenli bağlanma kavramlarınca alımlanıp yorumlanmıştır. İnsanın kişilik özelliklerinin erken çocukluk yıllarında oluştuğu bilinmektedir. Erdemli, iyimser, pozitif yaşam deneyimlerine sahip pozitif insan olabilmek için yaşamın henüz erken dönemlerinde ebeveynler ve özellikle annelerce bilinçli adımlar atılması önemlidir. Sevgi konulu ninnilerle sevgi dolu bir ortamda büyüme önemli bir ilk adımdır. Nitekim sevgi konulu ninniler, olumlu çocukluk deneyimi bağlamında pozitif psikolojinin önemsediği koruyucu ruh sağlığı kazanımı için önemli işlevlere sahiptir. Buradan hareketle, sevgi konulu ninnilerin “metaforik anlamda” pozitif psikolojiye klinik uygulamalar düzeyinde destek sağlayacağı düşünülmekte ve önerilmektedir. Tüm bunlara ilaveten, bu çalışmanın yaygın etkisi bağlamında içeriğinde insan sevgisi olan, mutlu, iyi insan olma halinin öne çıkarıldığı, masal, efsane türlerinin pozitif psikolojinin temel kavramları ile incelenebileceği vurgulanabilir

Anahtar Kelimeler:

sevgi konulu ninniler, pozitif psikoloji, mutluluk, öznel iyi oluş

An Example of the Interpreting of Folklore Texts with Positive Psychology Concepts: Lullabies about Love

Positive psychology basically aims to enable people to have positive experiences throughout their lives and to protect their mental health with actions that increase their subjective well-being. Lullabies are products of oral culture that are introduced in the early childhood years, and with their short content, they are a language-culture carrier, a cultural memory transmitter. Lullabies are the genre that can carry the ancient feeling of love and the value of universal love to the present day. The purpose of the current study is to deal with lullabies about love, which are one of the anonymous folk literature genres in the context of psychology and literature, on the basis of the concepts of positive psychology, to interpret the results through the functional theory, one of the folklore theories, so that it will be an example for interdisciplinary studies and contribute to the literature. In this regard, the research question of the study was worded as “What are the positive effects of lullabies about love on human life and human spirit? What are their functions in this context?” The subject of the research was approached with the “hermeneutic” “basic qualitative research” design as the texts would be addressed through the basic concepts of positive psychology and then interpreted. In other words, the texts of the lullabies, which are products of oral culture, were received and interpreted through the concepts of happiness, subjective well-being and secure attachment, which formed the framework of the thematic context, in the light of scientific data, determined on the basis of the expert opinions of positive psychology. Lullabies with the theme of love have important functions for the protection of mental health and happiness, which positive psychology cares about, in the context of positive childhood experience. Thus, it is thought that lullabies about love will provide support to positive psychology at the level of clinical applications in a “metaphorical sense”. For the widespread effect of the study, it can be emphasized that oral folk literature genres such as fairy tales and legends can be examined with the basic concepts of positive psychology.

Keywords:

lullabies about love, positive psychology, happines,

PDF

___

Aça, M. (2014). Halk şiirinde tür ve şekil. Türk halk edebiyatı el kitabı (11. Baskı) (M. Ö. Oğuz, v d. Ed.) Grafiker, 185-234.
Adler, A. (2010). İnsan tabiatını tanıma (A. Yörükan, Çev.) Türkiye İş Bankası.
Arslan, M. ve Köktürk M. (1999). Halkbiliminde teori ve yöntem arayışları. Milli Folklor, 11 (41), 14-28.
Atan, A. (2020). 5-6 yaş çocuklarda psikolojik iyi oluş: Bir model önerisi ve ebeveynler ile öğretmenlerin kişilik tipleri, ego durumları ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcı rolü [Yayımlanmamış doktora tezi] Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Baker F. ve Mackinlay E. S. (2006). Soothe and sleep: A lullaby education programme for first-time mothers. British Journal of Music Education, 23 (02), 147-60.
Boratav, P. N. (1994). 100 soruda Türk folkloru. Gerçek. 7/ Bowlby, J. (2013). Bağlanma (T. V. Soylu, Çev) Pinhan.
Cevasco R. E. Grant (2002). Effects of the pacifier activated lullaby on weight gain of premature infants. Journal of Music Therapy, XLII (2), 123-39. Coşkun Ç. N. (2013). Türk ninnilerine işlevsel yaklaşım. Turkish Studies, 8 (4), 499-513.
Cüceloğlu, D. (2003). İnsan ve davranışı psikolojinin temel kavramları. Remzi. / Çek, S. (2015). Türk halk ninnilerinde kadın diline ait metaforlar üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4 (2), 717-732.
Çelebioğlu, A. (1995). Türk ninniler hazinesi. Kitabevi. / Çelepi, M. S. (2017). Türk kültür evreninde toy Denizli örneği. Kömen.
Çığ, M. İ. (2002). Ortadoğu uygarlık mirası. Kaynak. / Çobanoğlu, Ö. (2005). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Akçağ.
Demir, R. ve Türk F. (2020). Pozitif psikoloji: Tarihçe, temel kavramlar terapötik süreç, eleştiriler ve katkılar. Journal of International Psychological Counseling and Guidance Researches Uluslararası Akademik Psikolojik Danışma ve Rehberlik Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 108-125.
Demir, N. (2008). Avrupa’da yaşayan 0-6 yaş grubu Türk çocuklarına Türkçe ve Türk kültürünün öğretilmesinde kullanılabilecek bir materyal: Türk ninnileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, 1(5), 22-40.
Doğan, T. ve Yavuz, K. (2020). Yetişkinlerde psikolojik sağlamlık, olumlu çocukluk deneyimleri ve algılanan mutluluk. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 12 (1), 1-15.
Eker, G. Ö. (2014). Gelenekten geleceğe halk edebiyatı. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı (11. Basım) (M. Ö. Oğuz, vd. Ed.) Grafiker, 400-402. / Emre, İ. (2005). Edebiyat ve psikoloji. Anı.
Eryılmaz, A. (2013). Pozitif psikolojinin psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında gelişimsel ve önleyici hizmetler bağlamında kullanılması. The Journal of Happiness & Well-Being, 1(1), 1-22.
Eryılmaz, A. (2016). Herkes için mutluluğun başucu kitabı teoriden uygulamaya pozitif psikoloji. Pegem.
Finnegan, R. (2006). Sözlü şiir. Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar – 1, (3. Basım) (S. Demir, Çev.) (M. Ö. Oğuz vd. Haz.) Geleneksel, 241-245.
Frankl V. E. (2000). İnsanın anlam arayışı (S. Budak, Çev.) Öteki. / Fromm, E. (1994). Sevme sanatı (S. Tunçay, Çev.) Akış. / Göçer, A. (1999). Çocuk ve ninni. Erciyes, 22 (260).
Güneş, F. (2010). Ninnilerin çocukların dil ve zihinsel gelişimine etkisi. Journal of World of Turks ZfWT, 2 (3), 27-38.
Haviland, W. A. (2002). Kültürel antropoloji (H. İnaç ve S. Çiftçi, Çev.) Kaknüs.
Jung, C. G. (1981). Psikoloji ve edebiyat (S. Hilav, Çev.) Psikanaliz Açısından Edebiyat. Dost.
Grider, S. A. (2014). Çocuk folkloru üzerine. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar – 4. (E. Aslan. Çev.) (M. Ö. Oğuz, Z. S. Baki ve G. Tekin, Haz.) Geleneksel, 392-398.
Güngör, A. (2017). Eğitimde pozitif psikolojiyi anlamak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15 (2), 154-166.
Kabadayı, A. (2009). Ninnilerin çocuğun gelişim alanlarına katkılarının içerik açısından incelenmesi: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (1), 276-89.
Karaca, S. ve Esen, Ö. (2017). Ninnilerle büyümek. Journal of Academic Research in Nursing, 3, 28-32.
Karakaya, Z. (2004). Göstergebilimsel işlevler açısından ninniler. Millî Folklor, 16 (61), 44-57. Kaya, S. Ö. ve Özkut, B. (2016). The influence of developing technology and mother’s songs; lullabies. International Journal of Human Sciences, 13 (1), 778-786.
Kesebir, S. ve diğer (2011). Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 3 (2), 321-342.
Kramer, S. Noah (2002). Tarih Sümer’de başlar yazılı tarihteki otuz dokuz ilk (H. Koyukan, Çev.) Kabalcı.
López, S. J. ve Snyder, C. R. (2011). The Oxford handbook of positive psychology (2nd ed.). New York, NY: Oxford University Press.
Merriam, B. S. (2015). Nitel araştırma nedir? Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S.Turan, Çev.) Nobel, 1-55.
Seligman, M. ve Csikszentmihâlyi M. (2020). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5-14.
Siyavuşgil, S. E. (1949). Psikoloji ve edebiyat –I. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 3, 449- 476.
Solak, Ö. (2014). Edebiyat ve bilim. Edebiyat biliminin disiplinler arası imkânları. Pegem, 3-9.
Şimşek, E. (2016). Anonim halk şiiri içerisinde ninnilerin yeri. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 8, 33-64.
Naykı, N. K. (2012). Edebiyat ve psikoloji. PIVOLKA, 7 (22), 9- 11. Pathak, V. ve S. Mishra (2017). Pscyhological effects of lullabies in child development. Indian Journal of Positive Psychology, Hisar 8 (4), 677-680.
Oğuz, M. Öcal (2001). Halk şiirinde tür, şekil ve makam. Akçağ.
Oring, E. (2014). Folklorun üç işlevi halk bilimsel tanım olarak geleneksel işlevcilik. Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar – 4 (A. Büyükokutan, Çev.) (M. Ö. Oğuz, Z. S. Baki ve G. Tekin, Haz.) Geleneksel, 117-128.
Önal, M. N. (2010). Romanya Türklerinin ninnileri üzerine bir araştırma. Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II (13-15 Mayıs 2010), (Ü. Şenel, Haz.) Celal Bayar Üniversitesi, Süleyman Demirel Kültür Merkezi.
Öztekin, Ö. (2016). Ninniyi divan şairlerinden dinlemek. folklor/edebiyat, 22 (88), 45-68.
Taşdelen, V. (2015). Edebiyat ve psikoloji. Bizim Külliye, 66, 25-30.
Tan, N. (1988). Folklor (Halkbilimi)- Genel bilgiler- Halk kültürü. Gümüş.
Tekinalp, E. B. (2019). Giriş. Eğitimde pozitif psikoloji uygulamaları. (B. Ergüner Tekinalp ve Ş. Işık, Ed.) Pegem, 1-10.
Tufaner, Ç. (2015). Cengiz Aytmatov’un eserlerinde çocuk psikolojisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uğurel Ş. R. (1972). Ruh sağlığı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
Uğurlu, E. (2012). Türk dünyasında ninni [Yayımlanmamış Doktora Tezi] Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uğurlu, K. E. (2014). Kültürel bellek aktarıcısı olarak ninni. Millî Folklor, 26 (102), 43-52.
Wellek, R. ve A. Warren (1983). Edebiyat biliminin temelleri. (A. E. Uysal. Çev). Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Yaltırık, H. (2012). Türkülerde ninni ve Sümer izleri. Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergisi, 2, 37- 63. Yıldız, N. (2003). Ninniler. Türk dünyası edebiyatı tarihi. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 298- 329. / E-kaynak:
Victorian Early Years Learning and Development Framework (Erişim tarihi: 28. 04. 2022) https://www.education.vic.gov.au/Documents/childhood/providers/edcare/veyldframework.pdf