KLASİK LİBERALİZM, YURTTAŞLIK VE ENGELLİ KADINLAR

Bu çalışma, her ne kadar kapsayıcı bir söyleme sahip olsa da, klasik liberalizmin yurttaşlık söyleminin genel olarak engellileri daha özelde engelli kadınları nasıl dışladığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada, klasik liberalizmin yurttaş anlayışı, engellilerin üretim süreçlerinden ve toplumsal hayattan dışlanmalarına yol açan kapitalist üretim sürecinin gelişimi ve ihtiyaçlarıyla da ilişkilendirilerek, liberalizmin birey/bireycilik anlayışına ve kamusal-özel alan ayrımına referansla ele alınmaktadır. Klasik liberalizmin soyut, nötr, bedeninden ve toplumsal bağlardan soyutlanmış, bağımsız ve özerk bir varlık olarak birey kavramsallaştırmasının ve bedensel/biyolojik olanı özel olarak nitelendirerek kamusallaşmasına/ siyasallaşmasına engel teşkil eden kamusal/özel alan ayrımının engelli kadınları dışlayıcı bir nitelik arz ettiği; bu dışlanmanın sağlam-bedenlilik perpektifinden tanımlanmış olan yurttaş hak ve yükümlülükleriyle daha da pekiştirildiği öne sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Klasik Liberalizm, Yurttaşlık, Engellilik, Engelli Kadınlar

CLASSICAL LIBERALISM, CITIZENSHIP AND DISABLED WOMEN

This study aims to explain how classical liberal discourse of citizenship, despite its inclusive character, excludes disabled people in general and disabled women in particular. To this end, the understanding of citizenship in classical liberalism is examined with reference to the liberal understanding of individual and individualism and the separation between public and private realms. It is argued that both the liberal conceptualization of individual as an abstract, neutral, stripped of her/his body and social connections, independent and autonomous being, and the public-private distinction which prevents the publicization and politicization of the biological body by rendering it private excludes disabled women; and that this exlusion of disabled women are reinforced by citizens' rights and responsibilities defined from the perspective of able-bodiedness.

Keywords:

Classical Liberalism, Citizenship, Disability, Disabled Women,

PDF

___

Bezmez, Dikmen ve Sibel Yardımcı. “Bir Vatandaşlık Hakkı Olarak Sakat Hakları ve Sakat Hareketi”, Birikim, 29 Mart 2008. http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/697/bir-vatandaslik-hakki-olarak-sakat-haklari-ve-sakat-hareketi#.V1pwK75VVwQ (Erişim Tarihi: 06.06.2016).
Bezmez, Dikmen ve Sibel Yardımcı (2010), “Dönüşen Vatandaşlık Kurguları Çerçevesinde Sakat Hakları: Kuramsal Yaklaşımlar ve Türkiye Örneği”, Yurttaşlık Tartışmaları: Yeni Yaklaşımlar ed. Filiz Kartal (Ankara: TODAIE, 2010), 159-190.
Davis, Lennard J. “Normalliğin İnşası: Çan Eğrisi, Roman ve On Dokuzuncu Yüzyılda Sakat Bedenin İcadı” Sakatlık Çalışmaları: Sosyal Bilimlerden Bakmak ed. Dikmen Bezmez, Sibel Yardımcı ve Yıldırım Şentürk (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011), 187-208.
Frazer, Elizabeth ve Nicola Lacey. The Politics of Community: A Feminist Critique of the Liberal-Communitarian Debate (London: Harvester Wheatsheaf, 1993).
Galusca, Roxana. “Kurmaca Sağlamlıktan Ulusal Kimliğe: Ellis Adası’nda Sakatlık, Sağlık Muayenesi ve Kamu Sağlığı Düzenlemeleri” Sakatlık Çalışmaları: Sosyal Bilimlerden Bakmak ed. Dikmen Bezmez, Sibel Yardımcı ve Yıldırım Şentürk (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011), 243-265.
Garland-Thomson, Rosemarie. Extraordinary Bodies: Figuring Physical Disability in American Culture and Literature (New York: Columbia University Press, 1997).
Garland-Thomson, Rosemarie. “Sakatlığın Dahil Edilmesi, Feminist Kuramın Dönüştürülmesi” Sakatlık Çalışmaları: Sosyal Bilimlerden Bakmak ed. Dikmen Bezmez, Sibel Yardımcı ve Yıldırım Şentürk (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011), 521-548.
Gleeson, Brendan. Geographies of Disability (London and New York: Routledge, 1999).
Helen Meekosha ve Leanne Dowse, "Enabling Citizenship: Gender, Disability and Citizenship in Australia", Feminist Review, September 1997, Volume 57, Issue I, pp 49–72. Hobson, Barbara ve Ruth Lister. "Keyword: Citizenship", Contested Concepts in Gender and Social Politics ed. Jane Lewis, Barbara Hobson ve Birte Siim (Cheltenham: Edward Algar, 2001)
Kartal, Filiz. "Liberal and Republican Conceptualizations of Citizenship: A Theoretical Inquiry", Turkish Public Administration Annual 27-28 (2001): 101-130.
Kartal, Filiz. “Dışlayıcı Bir Kurum Olarak Yurttaşlığın Evrimi: Polisten Küresel Düzene”, Yurttaşlık Tartışmaları: Yeni Yaklaşımlar (Ankara: TODAIE, 2010), 11-56.
Kartal, Filiz. “Kadınların Yurttaşlığı ve Feminist Kuram”, Amme İdaresi Dergisi 49, no. 3 (2016): 59-87.
Marques-Pereira, “Yurttaşlık” Eleştirel Feminizm Sözlüğü Haz. Helena Hırata, Françoise Laborie, Hélène Le Doaré, Danièle Senotier, çev. Gülnur Acar-Savran (Ankara: Dipnot, 2015).
Monks, Judith. “ 'It Works Both Ways': Belonging and Social Participation among Women with Disabilities”, Women, Citizenship and Difference, ed. Pnina Werbner ve Nira Yuval-Davis (London New York: Zed Books, 1999), 65-84.
Morris, Jenny. “Citizenship and Disabled People: A scoping paper prepared for the Disability Rights Commission” http://enil.eu/wp-content/uploads/2012/07/Citizenship-and-disabled-people_A-scoping-paper-prepared-for-the-Disability-Rights-Commission_2005.pdf (Erişim Tarihi: 06. 07. 2017)
Okin, Susan Moller. “Gender, the Public, and the Private”, Feminism and Politics, ed. Anne Phillips (Oxford and New York: Oxford University Press, 1998), 116-141.
Özman, Aylin ve Simten Coşar. “Yönetselden Yaşamsala Demokrasi Pratiği: ‘Teminatsız’ Bir Demokrasiye Dair Düşünmek”, Liberalizm, Devlet, Hegemonya, ed. E. Fuat Keyman (İstanbul: Everest, 2002), 340-357.
Phillips, Anne. “Feministler Liberal Demokrasiden Vazgeçmeli mi?” Mürekkep, no. 1 (1994): 62-69.
Phillips, Anne. Demokrasinin Cinsiyeti, çev. Alev Türker (İstanbul: Metis, 2015).
Priestly, Mark. “Engellilik”, Sosyal Politika: Kuramlar ve Uygulamalar, Pete Alcock, Margaret May ve Karen Rowlingson (Ankara: Siyasal Kitabevi, 2011, 521-530).
Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti (İstanbul, İletişim, 2014).
Sullivan, M. “From personal tragedy to social oppression: the medical model and social theory of disability”, New Zealand Journal of Industrial Relations 16, no. 3 (1991): 255-272.
Thomas, Carol. “Sakatlık Kuramı: Kilit Fikirler, Meseleler ve Düşünürler”, Sakatlık Çalışmaları: Sosyal Bilimlerden Bakmak ed. Dikmen Bezmez, Sibel Yardımcı ve Yıldırım Şentürk (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011), 31-50.
Üşür, Serpil. “Liberalizmin ‘Cinsiyetten Arındırılmış Birey’i ve Feminist Eleştiri”, Mürekkep, no. 1 (1994): 57-61.
Walzer, Michael. Liberalizmin Cemaatçi Eleştirisi" , Liberaller ve Cemaatçiler, ed. André Berten, Pablo da Silveira ve Hervé Pourtois (Ankara: Dost, 2006), 253-273.
Wendell, Susan. “Toward a Feminist Theory of Disability”, The Disability Studies Reader, ed. Lennard J. Davis (New York: Routledge, 2010), 336-352.
Werbner, Pnina ve Nira Yuval-Davis (ed.) “Introduction: Women and the New Discourse of Citizenship” Women, Citizenship and Difference (London New York: Zed Books, 1999), 1-38.
Young, Iris Marion. “Impartiality and the Civic Public”, Feminism, the Public and the Private, ed. Joan B. Landes (Oxford and New York: Oxford University Press, 1998), 421-447.
Yuval-Davis, Nira. Cinsiyet ve Millet, çev. Ayşin Bektaş (İstanbul: İletişim, 2014).