NEOPOZİTİVİZMİN 20. YÜZYILDAKİ SON KALESİ: İNŞAACI DENEYCİLİK TEMELİNDE BİLİMSEL AÇIKLAMA

Bilimsel kuramların gerçeklikle uygunluğu sorunu, kuramların insan zihninden bağımsız olarak var olan dünyanın doğru bir betimlemesini verip vermedikleri tartışması üzerinden şekillenmiştir. Realistler kuramların belirlediği gerçekliğin büyük oranda insan düşüncesinden ve kuramsal bakıştan bağımsız olduğunu savunmuşlardır. van Fraassen de bu noktada bilimin amacının doğru kuramlara ulaşmak olduğu şeklindeki realist görüşe karşı çıkarak, bilimsel anlamda bir kuramın doğruluğuna ilişkin bir yargıya sahip olunmasa da kuramın deneysel alanda iş göreceğini kabul etmenin yeterli olduğuna inanmaktadır. Pragmatik açıklama modeli de bu anlamda aslında bilimsel anlayışı metafizikten kurtarmak ve bilime realistlerin yüklediği anlamdan daha kolay bir görev yükleyerek bilimin yükünü hafifletmek amacında olan bir modeldir. Bu modelin içerisinde bulunduğu “inşaacı deneycilik” görüşü de temelde; bir kuramın deneysel olarak uygun olduğu sürece kabul edilebileceği ve böyle bir kabullenmenin de doğruluk inancını içermesine gerek olmadığı anlayışına dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yapısal inşaacılık, Bilimsel açıklama, Pragmatizm, Modeller

THE LAST CASTLE OF NEOPOSITİVISM IN TWENTIETH CENTURY: SCIENTIFIC EXPLANATION ON THE BASE OF CONSTRUCTIVE EMPIRICISM

ed by the argument that theories give an accurate picture of the world that exists independently of the human mind. Realists have argued that the reality of theories is largely independent of human thought and theoretical view. van Fraassen believes that at this point it is enough to admit that the theory will work out in an experimental field, even if we do not have a judgment on the correctness of a scientific theory, by opposing the realist view that the purpose of science is to reach the right theories. In this sense, the pragmatic explanatory model is actually a model that aims to save the scientific understanding from metaphysics and to make ease the burden of science by imposing an easier task in the sense that the realists overload. The concept of "constructivist empiricism" which covers this model is basically as follows; is based on the understanding that a theory can be accepted as long as it is experimentally appropriate and that such acceptance does not need to include the belief in truth.

Keywords:

Constructive Empiricism, Scientific Explanation, Pragmatism, Models,

PDF

___

Cohen, Bernard, Revolutions in Science, Belknap Press, 1987
Fraassen, Bas van, Scientific Representation: Paradoxes of Perspective, Clarendon Press, Oxford, 2008
Fraassen, Bas van, Foundation of Science, C.1, S. 1, Springer Science&Media, 1995/96.
Fraassen, Bas van “Gideon Rosen on Constructive Empiricism”, Philosophical Studies, 74(2): 179–192, 1994.
Fraassen, Bas van, 1989, Laws and Symmetry, Oxford: Oxford University Press.
Fraassen, Bas van, The Scientific Image, Clarendon Press, Oxford, 1980
Fraassen, Bas van The Empirical Stance, New Haven: Yale University Press, 2002
Fraassen, Bas van “The Agnostic Subtly Probabilified”, Analysis, 58(3): 212–220. 1998.
Fraassen, Bas van, ‘"A Formal Approach to the Philosophy of Science" in R. Colodny (ed.), Paradigms and Paradoxes: The Philosophical Challenge of the Quantum Domain, (Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 1972),içinde ss. 303-366.
Fraassen, Bas van “Constructive Empiricism Now” Philosophical Studies, 106: 151–170, 2001.
Ian Hacking, Representing and Intervening, Cambridge University Press, 1983
Kitcher, P., and Salmon, W., 1987, “Van Fraassen on Explanation”, Journal of Philosophy, 84(6): 315–330.
Monton, Bradley and Mohler, Chad, "Constructive Empiricism", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = .
Rosen, G., , “What is Constructive Empiricism?”, Philosophical Studies, 74(2): 143–178, 1994
Stathis Psillos, ‘Rudolph Carnap’s ‘Theorotical Concepts’ in Science’, Stud. Hist. Phil. Sci., C.. 31, S. 1, s. 151–172, 2000.
Teller, P., , “Whither Constructive Empiricism?” Philosophical Studies, 106: 123–150, 2001