AURELİUS AUGUSTİNUS’TA NEDENSELLİK SORUNU

Aurelius Augustinus, bir ortaçağ Hıristiyan düşünürü olarak, ele alıp incelediği hemen her sorunu Tanrı merkezli bir çerçevede inceler; nedensellik sorununu ele alışı da öyledir. Ancak, kökleri mitolojik geleneğe ve Eski Yunan filozoflarına değin gerilere giden tohumsu nedenler düşüncesini de gündeme getirir. Bu düşünceyi işleyerek Hıristiyanlıkla uzlaştırmayı dener. Böylelikle onun düşüncesinde iç içe geçmiş iki tür nedensellik anlayışı görülür. İlki, tanrısal yaratıcılığı gündeme getiren tanrısal nedensellik, diğeri ise Tanrı’nın doğal nesnelere yerleştirdiği tohumsu nedensellik ya da doğal nedenselliktir. O, bu iki nedensellikten tanrısal olana daha çok vurgu yapsa da, tohumsu nedensellik düşüncesiyle, bir doğa düzeninin olduğunu, bu düzenin yasalı bir biçimde, nedensonuç ilişkisinde işlediğini göstermeye çalışır. Doğa bilimi ile hemen hiç uğraşmamış olan Augustinus’un, Tanrı’nın denetiminde iş gören tohumsu nedensellik anlayışı, doğadaki düzene gönderme yaptığı, hatta bu düzenin matematiksel olduğunu savladığı için, oldukça ilgi çekicidir. İşte bu makale, Hıristiyanlığı Yeni Platoncu felsefe ile harmanlayarak, özgün bir teolojik-felsefi söylem geliştiren Augustinus'un tanrısal ve doğal tohumsu nedensellik anlayışını, tarihsel köklerine gönderme yaparak irdelemeyi amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler:

Neden, Nedensellik, tohumsu nedenler, düzen, yasa.

THE PROBLEM OF CAUSALITY IN AURELIUS AUGUSTINUS

Aurelius Augustinus, as a middle age philosopher, deals with any problem and examines it within the God-centered framework, he looks at the problem of the causality from this perspective. However, he also mentions seminal reasons rationes seminales , the origins of which goes back to the myhtological tradition and the ancient Greek philosophers. Through making it a subject, he tries reconciling this thought with the Christianity. For this reason, two types of causality interwoven with one another are seen in his thought. The first one of these is the divine casuality which focuses on the divine creativity and the other one is the seminal reasons or the natural casuality that the God placed into the natural objects. Even though he puts more emphasis on the divine casuality than the other one, he tries to show that there is an order of nature and this order works within the cause and effect realtionship in the form of nature law. The seminal reason thought of Augustinus that works under the contra of God is highly interesting, for it refers to the order in nature and even because of the fact that he claims that this order is mathematical. Thus this article aims to question the divine and natural seminal causality thought of Augustinus, who developed an original theological philosophy through blending the Christianity with the philosophy of the Neoplatonism by means of referring to its historical origins

Keywords:

Reason, casuality, seminal reasons, order, natural laws.,

PDF

___

Arslan, A., İlkçağ Felsefe Tarihi (Plotinus, Yeni Platonculuk ve Erken Dönem Hıristiyan Felsefesi), cilt: 5, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010.
Augustine, On Christian Doctrine, translated by: J. F. Shaw, of Londonderry, City of God and Christian Doctrines içinde, Grand Rapids, The Christian Literature Publishing Co., New York 1890.
Augustine, On Trinity (Books 8-15), translated by: S. Mckenna, Cabridge University Press, Cabridge 2002.
Augustine, The City of God, translated by: Marcus Dods, D.D., of Glasgow, City of God and Christian Doctrines içinde, Grand Rapids, The Christian Literature Publishing Co., New York 1890.
Augustine, The Literal Meaning of Genesis (De Genesi ad Litteram), translated by: J. H. Taylor, Newman Press, New York, 1982.
Augustinus, İstencin Özgür Tercihi Üzerine, çeviren: Metin Topuz, Say Yayınları, İstanbul 2015.
Augustine, The Trinity (1-5) , translated by: E. Hill, New City Press, 2003.
Augustinus, Confessions and Enchiridion, translated by: A. C. Outler, Westminister, Philadelphia 1955.
Augustinus, İtiraflar, çeviren: Dominik Pamir, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2007, s. 37 vd.
Augustinus, On Cristian Doctrine, translated by: D. W. Robertson Jr, İndianapolis, Bobbs-Merrill 1976.
Augustine, Order (De Ordine), translated by: Sivano Borruso, St. Augustine’s Press, Indiana 2007.
Aydın, H., Mitos’tan Logos’a Eski Yunan Felsefesinde Aşk, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul 2013.
Brown, P., Augustine of Hippo: A Biography, University of California Press, California 2000.
Burnes, R. M.,“Mucizeler”, çeviren: Yasmina Peker, Batı Geleneğinde Bilim ve Din Tarihi içinde, editör: Gary B. Ferngren, Say Yayınları, İstanbul 2016.
Capell, W., Sokrates’ten Önce Felsefe, cilt: II, çeviren: Oğuz Özügül, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1995.
Cavendish, A. P., Early Greek Philosophy, A Critical History of Western Philosophy, New York 1964.
Çotuksöken, B., - Babür S., Metinlerle Ortaçağda Felsefe, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2000.
Descartes, R., Fıtri/Tabiî Işıkla Hakikatin Araştırılması (Recherche de la Verite par la Luiere Naturelle), çeviren: Atakan Altınörs, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2017.
Gilson, E., Ortaçağ Felsefesinin Ruhu, çeviren: Şamil Öçal, Açılım Kitap, İstanbul 2005. Gousmett, C., “Creation Order and Miracle According to Augustine”, Evangelical Quarterly, 60 (1988) 3, (217-237).
Graves, R., Yunan Mitleri (Tanrılar, Kahramanlar, Söylenceler), çeviren: Uğur Akpur, Say Yayınları, İstanbul 2010.
Guthrie, W. K. C., Yunan Felsefe Tarihi (Sokrates Öncesi İlk Filozoflar ve Pythagorascılık), cilt: I, çeviren: Ergün Akça, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2001.
Güzel, C., “Aurelius Augustinus’un Varlık ile Bilgi Kavramları”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 19, sayı: 2, 2002, (141-151).
Hesiod, Theogony, translated by: Hugh G. Evelyn-White, Cambridge, MA., Harvard University Press, London 1914.
Hooke, S. H., Ortadoğu Mitolojisi (Mezopotomya, Mısır, Filistin, Hitit, Musevi, Hıristiyan Mitosları), çeviren: Alâeddin Şenel, İmge Kitabevi, 1993.
Howel, K. J., “Hippolu Augustinus”, çeviren: Tuğçe Aytes, Batı Geleneğinde Bilim ve Din Tarihi içinde, ed.: Cary B. Ferngren, Say Yayınları, İstanbul 2016.
Jones, W. T., Ortaçağ Düşüncesi (Batı Felsefesi Tarihi), cilt: II, çeviren: Hakkı Hünler, Paradigma Yayınları, İstanbul 2006.
Kenny, A., Medieval Philosophy, Clarendon Press, Oxford 2005.
Kramer, S. N., Sümerlilerin Kurnaz Tanrısı Enki, çeviren: Hamide Okuyan, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2000.
Lindberg, D. C., “Erken Hıristiyanlık Döneminde Doğaya Bakış”, çeviren: Kahraman İpekdal, Batı Geleneğinde Bilim ve Din Tarihi içinde, editör. Gary B. Ferngren, Say Yayınları, İstanbul 2016.
McKeough, M. J., The Meaning of the Rationes Seminales in St Augustine, Catholic University of America Press, Washington 1926.
Özcan, Z., Agustinus’ta Tanrı ve Yaratma, Alfa Basım Yayım, İstanbul 1999.
Plotinos, The Enneads, translated by: S. Mckenna, Faber and Faber, London 1966.
The Essential Augustine, edited by: V. J. Bourke, USA 1974.
Williams, R., “Creation”, Augustine Trough the Ages (An Encyclopedia), edited by: Allan D. Fitzgerald, OSA, Cambridge 1999.
Wolfson, H. A., Philo: Foundations of Religious Philosophy in Judaism, Christianity and Islam, Cambridge 1948.