Feride EŞKİN BACAKSIZ, Aytolan YILDIRIM, Betül SÖNMEZ

Otonomiyle İlişkili Davranışları Ölçen Dempster Uygulama Davranışı Olçeği'nin Türkçe'ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Judith Dempster tarafından 1990 yılında geliştirilen, Dempster Uygulama Davranışı Ölçeği'nin Türkçe formunun ülkemiz hemşireleri için geçerli ve güvenilir bir araç olup olmadığının sınanmasıdır.Yöntem: Metodolojik tipteki bu araştırma, etik onay ve kurum izinleri alındıktan sonra İstanbul ilinde yer alan kamuya ait iki tıp fakültesi hastanesinde çalışan hemşirelerle (N=332) gerçekleştirildi. Öncelikle ölçeğin dil geçerliği daha sonra geçerlik ve güvenirlik analizleri yapıldı.Bulgular: Ölçeğin 30 maddelik özgün halinde uyum iyiliği indekslerinin özgün yapıyı doğrulamadığı belirlendi. Bu doğrultuda, ölçeğin bütünüyle düşük korelasyon gösteren maddelerin elenmesi ve yeniden yapılan doğrulayıcı faktör analizinde bazı modifikasyon önerileri uygulanması ile kabul edilebilir uyum elde edildi. Ölçeğin iç tutarlılık katsayıların alt boyutlarda 0.666-0.874 arasında değiştiği ölçek toplamında ise 0.857 olduğu bulundu.Sonuç: Bu çalışmada, Dempster Uygulama Davranışı Ölçeği'nin, üç alt boyut ve 15 maddelik Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik ölçütlerini kabul edilebilir düzeyde karşıladığı belirlendi.

Turkish Adaptation of Dempster Practice Behaviour Scale Measuring Autonomy-Related Behaviours: A Validity and Reliability Study

Aim: The purpose of this study is to examine if the Turkish version of Dempster Practice Behaviour Scale, which was developed by Judith Dempster in 1990, is a valid and reliable instrument for nurses in Turkey.Method: This methodological study was conducted with nurses working at two public medical faculty hospitals (N=332) located in the city of Istanbul after having received ethical approval and institution permissions. The scale's language validity was primarily conducted and then its validity and reliability analyses were performed.Results: It was determined that the goodness-of-fit indexes taking place in the 30-item original version of the scale did not verify the original structure. Accordingly, an acceptable compatibility level was reached through the elimination of items which showed low correlation with the full extent of the scale and performance of some modification suggestions in the re-performed confirmatory factor analysis. It was found that the scale's internal consistency coeff icients varied between 0.666 and 0.874 in the sub-scales and was 0.857 in the overall scale.Conclusion: It was determined in this study that the three sub-scales and 15-item Turkish version of Dempster Practice Behaviour Scale met the validity and reliability criteria at an acceptable level.

PDF

___

Akçay-D?d?şen, N., Özalp-Gerçeker, G., Bolışık, Z. B., Başbakkal, D. Z., Gürkan, A. (2015). Ped?yatr? hemş?reler?n?n sosyotrop?kotonom?k k?ş?l?k özell?kler? ve depresyon düzeyler? arasındak? ?l?ş- k?n?n bel?rlenmes?. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 5(1): 14-21.
Akgül, A. (2005). Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri "SPSS Uygulamaları". 3. basım, Emek Ofset Ltd., Ankara.
Aksayan, S., Gözüm, S. (2002). Kültürlerarası ölçek uyarlaması ?ç?n rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve d?l uyarlaması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 4(1): 9-14.
Am?n?, K., Negarandeh, R., Ramezan?-Badr, F., Moosae?fard, M., Fallah, R. (2013). Nurses' autonomy level ?n teach?ng hosp?tals and ?ts relat?onsh?p w?th the underly?ng factors. International Journal of Nursing Practice, 21(1): 52-59.
Bahador?, A., F?tzpatr?ck, J. J. (2009). Level of autonomy of pr?- mary care nurse pract?t?oners. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 21(9): 513-519.
Boughn, S. (1992). Nurs?ng students rank h?gh ?n autonomy of the ex?t level. Journal of Nursing Education, 31(2): 58-64.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. 15. basım, Pegem Akadem?, Ankara.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karaden?z, Ş., Dem?rel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 5. basım, Pegem Akadem?, Ankara.
Karagözoğlu, Ş. (2008). Hemş?rel?kte b?reysel ve profesyonel özerkl?k. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 10(3): 41-50.
Karagözoğlu, Ş., Kangallı, P. (2009). Autonomy levels among nurses: Profess?onal ?nst?tut?onal factors that aff ect autonomy. Turkiye Klinikleri J Med Sci, 29(5): 1085-1097.
Kaya, N., Aştı, T., Acaroğlu, R., Kaya, H., Şend?r, M. (2012). Hem- ş?re öğrenc?ler?n sosyotrop?k-otonom?k k?ş?l?k özell?kler? ve ?l?şk?- l? faktörler?n ?ncelenmes?. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(3): 1-11.
Külekç?, E., Karaman-Özlü, Z., Özer, N. (2015). Cerrah? kl?n?klerde çalışan hemş?reler?n sosyotrop?k ve otonom?k k?ş?l?k özell?kler?- n?n bel?rlenmes?. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 18(2): 79-86.
Maylone, M. M., Ran?er?, L. A., Qu?nn-Gr?ff ?n, M. T., McNulty, R., F?tzpatr?ck, J. J. (2011). Collaborat?on and autonomy: Percept?ons among nurse pract?t?oners. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 23(1): 51-57.
Pol?t, F. D., Beck, C. T. (2012). Nursing Research Principles and Method. 9th ed., L?pp?ncott W?ll?ams & W?lk?ns, Ph?ladelph?a.
Rub?o, D. M., Berg-Weger, M., Tebb, S. S., Lee, E. S., Rauch, S. (2003). Object?fy?ng content val?d?ty: Conduct?ng a content val?- d?ty study ?n soc?al work. Social Work Research, 27(2): 94-104.
Saraçoğlu, E. (2010). Hemş?reler?n meslek? otonom? ve profesyonel uygulamalarına ?l?şk?n görüşler?n?n bel?rlenmes?. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ün?vers?tes? Sağlık B?l?mler? Enst?tüsü, İstanbul.
Seren, Ş. (1998). Hemş?reler?n otonom? düzeyler?n?n bel?rlenmes? ve etk?leyen faktörler?n ?ncelenmes?. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Ün?vers?tes? Sağlık B?l?mler? Enst?tüsü, İzm?r.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik. 1. basım, Seçk?n Yayıncılık, Ankara.
Ş?mşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. 1. basım, Ek?noks Yayınları, Ankara.
Tavşancıl, E. (2014). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 5. basım, Nobel Akadem?k Yayıncılık Eğ?t?m Danışmanlık T?c. Ltd.Şt?., Ankara.
Ulr?ch, C., Soeken, K., M?ller, N. (2003). Pred?ctors of nurse pract?t?oners' autonomy: Eff ects of organ?zat?onal, eth?cal, and market character?st?cs. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 15(7): 367-373.