Kolorektal Kanseri Önleme: Kolorektal Kanser Risk Danışmanlığı

Kolorektal kanser tüm dünyada morbidite ve mortalite açısından önde gelen kanserlerden biridir. Kolorektal kanser mortalite ve morbiditesinin azaltılmasında bireyin risklerinin belirlenmesi ve buna uygun danışmanlık yapılması önemli bir yer tutmaktadır. Kolorektal kanser risk danışmanlığı bireye yönelik olarak hastalık hakkında farkındalık kazandırmak, bilgilendirmek, erken tanı testlerini yaptırmak izlemek amacıyla sürdürülen bir uygulamadır. Birinci basamakta yeterli eğitim almış halk sağlığı hemşireleri, ikinci basamakta ise onkoloji hemşireleri tarafından yürütülmektedir. Kolorektal kanser risk danışmanlığı uygulama, izlem ve değerlendirme aşamalarını içeren bir süreçtir. Danışmanlık programlarının etkin olarak uygulanmasıyla kolorektal kanserin önlenmesi ve kontrol altına alınması sağlanabilecektir. Bu derlemenin amacı hemşirelere kolorektal kanser risk danışmanlığı ile ilgili bilgi vermektir.

Colorectal Cancer Prevention: Colorectal Cancer Risk Counseling

Colorectal cancer is one of the leading types of cancer around the world in terms of morbidity and mortality. Determining an individual's risks and providing appropriate counseling are important in reducing colorectal cancer mortality and morbidity rates. Individual colorectal cancer risk counseling is conducted to raise awareness about the disease, provide information, encourage and follow up on early diagnostic testing. This process is supervised by adequately trained public health nurses in primary healthcare and by oncology nurses in secondary healthcare centers. The colorectal cancer risk counseling process involves implementation, monitoring and evaluation. Establishing well-implemented counseling programs will contribute to preventing colorectal cancer and keeping the illness under control. The purpose of this review is to provide nurses information about colorectal cancer risk counseling.

PDF

___

American Cancer Society (ACS) (2014). Colorectal Cancer Factsand Figures 2014-2016. American Cancer Society, Inc., http://www.cancer.org/acs/groups/content/documents/document/acspc-042280.pdf (30.08.2014).
Brouwers, C. M. ve ark. (201 1a). Effective interventions to facilitate the uptake of breast, cervical and colorectal cancer screening: An implementation guideline. Implementation Science, 6(1): 112-112.
Brouwers, C. M. ve ark. (2011b). What implementation interventions increase cancer screenin grates? systematic review. Implementation Science, 6(1): 111.
Chan, A. D., Giovannucci, E. D. (2010). Primary prevention of colorectal cancer. Gastroenterology, 138(6): 2029-2043.
Çavdar, 1. (2015). Kolon, rektum ve anal kanserler. Can, G. (Ed.). Onkoloji Hemşireliği. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 707 -717
Ertürk, S. (2010). Kolorektal kanserler: Epidemiyoloji, etiyolojide rol oynayan etkenler, tarama ve kemoprevensiyon. Baykan, A., Zorluoğlu, A., Geçim, E., Terzi, C. (Ed.). Kolon ve Rektum Kanserleri.
Seçil Ofset Matbaacılık ve Ambalaj Sanayi Ltd. Şti., İstanbul, 15-30.
Ferlay, ve ark. (2013). GLOBOCAN 2012: Estimated Cancer Incidence, Mortality and Prevalence Worldwide in 2012. Intemational Agency for Research on Cancer, http://globocan.iarc.fr/Pages/ fact_sheets_population.aspx (30.08.2014).
Gimeno--Garcia, A. Z., Buylla, N. H. A., Nicolas-Perez, D., Quintero, E. (2014). Public awareness of colorectal cancer screening: Knowledge, attitudes, and interventions for increasing screening uptake. ISRN Oncology, 2014(1): 1-19.
Glasper, A. (2012). Can nurses help to promote earlier diagnosis of bowel cancer? British Journal ofNursing, 21(1): 50-51.
Greenwald, B. (2003). Health fairs: An avenue for colon health promotion in the community. Gastroenterology Nursing, 26(5): 191-194.
Greenwald, B. (2005). How to market colorectal cancer screening awareness and colonoscopy services. Gastroenterology Nursing, 28(5): 435-437.
Gültekin, M. ve Boztaş, G. (2014). Türkiye Kanser İstatistikleri 2009. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kanser Daire Başkanlığı, 40-41, http://kanser.gov.tr/Dosya/ca_ istatistik/2009kanseraporu.pdf (30.08.2014).
Johnson, C. M. ve ark. (2013). Meta-analyses of colorectal cancer risk factors. Cancer Causes Control, 24(6): 1207-1222.
Koç, S. ve Esin, M. N. (2014). Screening behaviors, health beliefs, and related factors of first-degree relatives of colorectal cancer patients with ongoing treatment in Turkey. Cancer Nursing, 37(6): 51-60.
Koc, Ş. (2014). Kolorektal kanser risk danışmanlığının riskli bireylerin birincil ve ikincil koruma davranışlarını geliştirmeye etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Levin, B. ve ark. (2008). Screening and surveillance for the early detection of colorectal cancer and adenomatous polyps, 2008: joint guideline from the American Cancer Society, The US Multisocietyt ask force on colorectal cancer, and the American College of Radiology. Gastroenterology, l34(5): 1570-1595.
MacDonald, D. J. (1997). The oncology nurse's role in cancer risk assessment and counseling. Seminars in Oncology Nursing, 13(2): 123-128.
Mahon, S. M. (2009). Prevention and screening of gastrointestinal cancers. Seminars in Oncology Nursing, 25(1): 15-31.
Myers, E. R. (2005). Decision counseling in cancer prevention and control. Health Psychology, 24(4): 71-77.
Nahcivan, N. ve Seçğinli, S. (2015). Kanserde tarama ve erken tanı. Can, G. (Ed.). Onkoloji Hemşireliği. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 41-58. 76
Şerife KOÇ
Price, A. S. (2003). Primary and secondary prevention of colorectal cancer. Gastroenterology Nursing, 26(2): 73-81.
Rawl, S. M., Menon, U., Bumess, A., Breslau, E. S. (2012). Interventions to promote colorectal cancer screening: An integrative review. Nursing Outlook, 60(4): 172-181.
Sabatino, S. A. ve ark. (2012). Effectiveness of interventions to inc-- rease screening for breast, cervical, and colorectal cancers: Nine updated systematic reviews for the guide to community preventive services. American Journal ofPreventive Medicine, 43(1): 97-118.
Sağlık Bakanlığı (2012). Kolorektal Kanser Tarama Programı Ulusal Standartlari, http://thsk.gov.tr/tr/index.php/kanser--nedir/423- kolorektal-kanser--taslak (07.12.2014).
Sağlık Bakanlığı (2015). Ulusal Kanser Kontrol Planı 2013-2018. http://www.iccpportal.org/sites/default/fıles/plans/Ulusal_Kanser_ Kontrol_Plani_2013_2018.pdf (25.05.2015).
Tarraga L. P. ., Albero, J. S., Rodriguez-Montes, J. A. (2014). Primary and secondary prevention of colorectal cancer. Clinical Medicine Insights: Gastroenterology, 7(2014): 33-46.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK) (2013). Kolorektal Kanser Taramaları, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Kanser Daire Başkanlığı Değerlendirme Raporları, http://kanser.gov.tr/Dosya/BilgiDokumanlari/raporlar/kolorektal.pdf (30.08.2014).
Wilkes, G. M. (201 1). Colon, rectal, and anal cancers. Yarbro, C. H., Wujcik, D., Gobel, B. H. (Eds). Cancer Nursing Principles and Practice. 7th ed., Jones and Bartlett Publishers, LLC., Sudbury, 1205-1257.