Nevin KANAN, Hatice ÖNER, Hatice DEMİRDAĞ, Neriman AKYOLCU

Karaciğer Transplantasyonu Planlanan Bir Hastanın Hemşirelik Bakımında Roy'un Adaptasyon Modeli'nin Kullanımı

Hemşirelik bakımının bireye özgü ve nitelikli olabilmesi için, hemşirelik model/ kuramlarına temellendirilmiş bir hemşirelik süreci doğrultusunda uygulanması önemlidir. İnsanın uyumu üzerine odaklanan Roy'un Adaptasyon Modeli'nin amacı, bireyin adaptasyon sürecini hızlandırmak ve geliştirmektir. Büyük bir cerrahi girişim olan Karaciğer Transplantasyonu (KT), hasta birey ve ailesinin yaşamını etkileyen önemli bir deneyimdir. KT, yaşamın geri kalan kısmını etkilemesi nedeniyle, hastanın özellikle ameliyat öncesi dönemde fiziksel, sosyal, psikolojik ve emosyonel olarak birçok duruma uyum sağlamaları gerekmektedir. Ameliyat öncesi dönemde, Roy'un Adaptasyon Modeli kullanılarak gerçekleştirilecek hemşirelik bakımı ile hastanın ameliyat sürecine uyumu kolaylaşarak, ameliyata ilişkin risk ve komplikasyonlar azaltılabilir. Sunulan bu vaka çalışmasında, KT planlanan bir hastanın ameliyat öncesi hemşirelik bakımında bireyin uyumu üzerine odaklanan Roy' un Adaptasyon Modeli kullanıldı.

Using The Roy's Adaptation Model in Nursing Care of A Patient Who The Planned Liver Transplantation

Because the nursing care to be individual specific and qualified, is important to be provided with nursing models/ theories driven in accordance the nursing process. Roy's Adaptation Model's purpose which is focus on human's adaptation is speeding up and developing individual adaptation process. Liver Transplantation which is a big surgery is the very important experience in the patient and their family life. Liver transplantation aff ects the next part of the life therefore patient should adapt to many situations as physical, social, psychological and emotional. In preoperative period, surgical risk and complications may be reduced with nursing care compliance to surgical process facilitated by using the Roy's adaptation model. The present case study Roy's Adaptation Model, which focused on the individual adaptation for the preoperative period of the patient who planned liver transplantation, was used.Roy 's Adaptation Model which focusing on the harmony of the individual in the nursing care in preoperative period of the patient who planned liver transplantation.

PDF

___

Aras, G. (2006). Karaciğer transplantasyonunda hastaların ve ailelerin sorunları, gereksinimleri ve bakıma katılım düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Bean, K. B. (2005). An exploratory investigation of quality of life in adult liver transplant recipients. Prog. Transplant.,15: 392-396.
Birol, L. (2002). Hemşirelik Süreci. 5. basım, Etki Matbaacılık, İzmir.
Bryce, C. L. ve ark. (2004). Health status vertsus utilities of patients with end-stage liver disease. Quality of Life Research, 13: 773-782.
Dawson, S. (2000). Principles of preoperative preparation. Mannley, K., Bellman, L. (Eds.). Surgical Nursing Advanced Practice. 1. basım, Churchill Livingstone, London, 391-397.
Drent, G., Geest, S. D., Dobbels, F., Kleibeuker, J. H., Haagsma, E. B. (2009). Symptom experience, nonadherence and quality of life in adult liver transplant recipients. J. Med., 67: 161-168.
Dudley, T., Chaplin, D., Cliford, C., Mutimer, J. (2007). Quality of life after liver transplantation for hepatitis C infection. Qual Life Res., 16: 1299-1308.
Forsberg, A., Backman, L., Möller, A. (2000). Experiencing liver transplantation: A phenomenolocigal aproach. J. Adv. Nurs, 32: 327-334.
Grogan, G. A. (2012). Liver transplantation: Issues and nursing care requirements. Crit care Nurs Clin North Am., 23(3): 443-456.
Kacaroğlu-Vicdan, A. (2010). Hemşirelik bakımında model kullanımına bir örnek: Modifiye radikal mastektomi olmuş bir bayanın, Roy'un Adaptasyon Modeli'ne göre incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3): 106-118.
Kacaroğlu-Vicdan, A., Gülseven-Karabacak, B. (2014a). Hemodiyaliz Hasta Eğitiminde Roy'un Adaoptasyon Modeli. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
Kacaroğlu-Vicdan, A., Gülseven-Karabacak, B. (2014b). Hemşirelik modellerinden: Roy Adaptasyon Modeli. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4): 255-259.
Karabulut, N., Aktaş, Y. Y. (2012). Karaciğer transplantasyonu sonrası hastaların yaşadığı sorunlar ve hemşirelik girişimleri. Balıkesir Sağlık Bil. Derg., 1(1): 37-42.
Kaya, N., Babadağ, K., Yeşiltepe-Kaçar, G., Uygur, E. (2010). Hemşirelerin hemşirelik model/ kuramlarını, hemşirelik sürecini ve sınıfl ama sistemlerini bilme ve uygulama durumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(3): 24-33.
Kaya, N. (2008). Yaşam modeli. Babadağ, K., Aştı, T. (Eds.). Hem- şirelik Esasları Uygulama Rehberi. İstanbul Medikal Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul, 1-8.
Korkmaz, F. (2011). Meslekleşme ve ülkemizde hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 59-67.
Mumcu-Boğa, N. (2013). Cerrahi menopozdaki kadınlara Roy Adaptasyon Modeline göre evde verilen eğitimin semptom kontrolü depresyon sosyal destek ve yaşam kalitesine etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Ordin, Y. S., Karayurt, Ö., Wellard, S. (2013). Investigation of adaptation after liver transplantation using Roy's Adaptation Model. Nursing and Health Sciences, 15: 31-38.
Özkaraman, A., Özer, S., Balcı-Alpaslan, G. (2012). Romatoidartritli bir vakanın hemşirelik bakımında Roy Adaptasyon Modeli'nin kullanımı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi/Gümüş- hane University Journal of Health Sciences, 1(3): 138-152.
Rogers, C., Keller, C. (2009). Roy's Adaptation Model to promote physical activity among sedentary older adults. Geriatr Nurs., 30(2): 21-26.
Roy, C. (Ed.) (2009). The Roy Adaptation Model. 3rd ed., Pearson Prentice Hall Health, New Jersey Upper Saddle River, USA.
Saab, S., Ibrahim, A. B, Shpaner, A., Younossi, Z. M. (2005). MELD fails to measure quality of life in liver transplant candidates. Liver Transplantation, 11(2): 218-223.
Sarıgöl, Y. (2008). Karaciğer transplantasyonu öncesi ve sonrası yaşam kalitesinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Ursavaş, F. E., Karayurt, Ö., İşeri, Ö. (2014). Meme kanseri nedeniyle meme koruyucu cerrahi yapılan bir hastaya Roy Uyum Modeli'ne temellendirilmiş hemşirelik yaklaşımı. J Breast Health, 10: 134-140.
Velioğlu, P. (Ed.) (1999). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. 1. basım, Alaş Ofset, İstanbul.