Ergenlerin Yeme Davranışları ile İlgili Görüşleri: Niteliksel Çalışma
Amaç: Bu araştırma, ergenlerin yeme davranışyla ilgili görüşlerinin belirlenebilmesi amacı ile niteliksel araştırma yöntemlerinden fenomonolojik yöntem kullanılarak gerçekleştirildi.Yöntem: Araştırmanın örneklemini, İstanbul'da bir lise de öğrenim görmekte olan ve amaçlı örneklem yöntemi ile seçilen 13 kız, 12 erkek toplam 25 öğrenci oluşturdu. Veriler, odak grup görüşmesi ile toplandı. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu ve yarı yapılandırılmış soru formu kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesi, tümevarım içerik analizi ile yapıldı.Bulgular: Çalışma sonucunda ergenlerin yeme davranışı ile ilgili görüşleri "dengeli-dengesiz" ikili teması ve "farkındalık" teması olarak belirlendi. Ergenler daha çok karbonhidrat ve yağ oranı yüksek besinleri fazla tükettiklerini; protein grubu besinlerin ise sağlık için daha yararlı olduğunu belirttiler. Ayrıca ergenlerin çoğu sabahları kahvaltı yapma alışkanlıklarının olmadığını; sınavlardan dolayı gün içinde uzun süre aç kaldıklarını; ailelerin sağlıklı yeme alışkanlığı için baskı uygulamasının, ergenlerle ile ebeveynler arasında çatışmaya neden olduğunu; sağlıklı olmanın toplum tarafından, beğenilmek, kabul görmek olduğunu, kız ergenler fiziksel görünüşün, erkek ergenler egzersiz yapmanın önemli olduğunu belirttiler.Sonuç: Bu araştırma, ergenlerin yeme davranışı ile ilgili görüşlerinin belirlenmesine, kendi bakış açılarını ve deneyimlerini sunmalarına olanak sağladı. Elde edilen bulgular doğrultusunda, okul, aile ve sağlık ekibi arasında iş birliği kurularak, ergenlerin daha sağlıklı yeme alışkanlıklarına yönlendirilmelerinin önemli olduğu vurgulandı.
The Views of Adolescent about The Eating Behaviour: A Qualitative Study
Aim: The aim of this study was to understand the eating behaviours of adolescents. A Qualitative study using a phenomenological design was conducted.Method: Thirteen female, twelve male in total 25 students recruited from the high school in Istanbul. Data were collected by focus group interviews. The inductive content analysis was used.Results: The factors aff ecting the eating behaviour of adolescents were determined as "balanced-unbalanced" double schema and "awareness" schema. The adolescents explained that, they selected the foods which are fatty and high; however they said that the foods which include protein were more useful for health. They mentioned about didn't have a breakfast in the mornings as regularly and spent time as hungry because of exams; they confl ict with parents because the parents insisted on healthy eating; the healthy was described as being approved and accepted by the society: the female are interested in their physical appearance and the male are interested in doing exercise.Conclusion: This study provides useful insights into the view about eating behaviours of adolescents. The findings of study provide the evidence it is thought that the adolescents might be guided in having healthy eating habits by providing collaboration between school, family and medical team.
___
- Akkuş, D. (2010). Ergende esrar kullanımı: Toplum ruh sağlığı yaklaşımı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1: 43-46.
- Baltacı, G., Ersoy, G., Karaağaoğlu, N., Derman, O., Kanbur, N. (2006). Ergenlerde Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam. Sinem Matbaacılık, Ankara.
- Basut, E., Erden, G. (2005). Suça yönelen ve yönelmeyen ergenlerin stres belirtileri ve stresle başa çıkma örüntülerin incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12: 48-55.
- Baylan, G., Erol, A., Kılıçoğlu, A. (2009). Predictors of anorectic and bulimic symptoms in adolescent girls. Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 19: 407-413.
- Botta, R. A. (1999). Television images and adolescent girls' body image disturbance. Journal of Communication,49: 22-41.
- Canat, S. (1998). Yeme bozuklukları. Güleç, C., Köroğlu, E. (Eds.). Psikiyatri Temel Kitabı. 2. Cilt, Medico Graphics Matbaası, Ankara, 661-663.
- Croll, J. K., Neumark-Sztainer, D., Story, M. (2001). Healthy eating: What does it mean to adolescents? Journal of Nutrition Education and Behaviour, 33: 193-198.
- Demirezen, E., Coşansu, G. (2005). Adolesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sted, 14: 174-178.
- Dölekoğlu, C. Ö., Yurdakul, O. (2004). Adana ilinde hane halkının beslenme düzeyleri ve etkili faktörlerin logit analizi ile belirlenmesi. Akdeniz İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8: 62-86.
- Erdoğan, S. (2014). Nitel araştırmalar. Erdoğan, S., Nahcivan, N., Esin, N. (Eds.). Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 131-164.
- Kuruoğlu, A. Ç. (2007). Ergenlik dönemi. Aysev, A. S, Taner, I. T. (Eds.). Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları. Golden Print, İstanbul, 188-205.
- Küey, G. A. (2008). Yeme Bozuklukları, Adolesan Sağlığı II, Sempozyum Dizisi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayını, İstanbul.
- Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Bağlam Yayıncılık, Ankara.
- Lilja, L., Hellzen, O. (2008). Former patient's experience of psychiatric care: A qualitative investigation. International Journal of Mental Health Nursing, 17: 279-286.
- Lindberg, L., Hjern, A. (2003). Risk factors for anorexia nervosa: A national cohort study. Journal of Eating Disorders, 34: 397-408.
- McKinley, M. C. ve ark. (2005). It's good to talk: Children's views on food and nutrition. European Journal of Clinical Nutrition, 59: 542-551.
- O'Dea, J. A. (2003). Why do kids eat healthful food? Perceived benefit of and barriers to healthful eating and physical activity among children and adolescents. Journal of the American Dietetic Association, 103: 497-501.
- Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç., Ergin, D., Şen, N., Erbay, P. D. (2007). Lise öğrencilerinin yeme alışkanlıklarını ve ağırlığını denetleme davranışları. Türk Silahları Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6: 98-105.
- Pekcan, G. (2004). Adolesan döneminde beslenme. Klinik Çocuk Formu, 4: 38-44.
- Power, T. G., Bindler, R. C., Goetz., S., Daratha, K. B. (2009). Obesity prevention in early adolescence: Student, parent, and teacher views. Journal of School Health, 80: 13-19.
- Rodriquez, A. ve ark. (2001). Eating disorders and altered eating behaviours in adolescents of normal weight in Spanish city. Journal of Adolescent Health, 28: 245-338.
- Sakamaki, R, Toyama, K, Amamoto, R, Liu, C. J., Shinfuku, N. (2005). Nutritional knowledge, food habits and health attitude of Chinese university students -a cross sectional study. Nutrition Journal, 4: 1-5.
- Shepherd, R., Dennison, C. M. (1996). Infl uences on adolescent food choice. Proceedings of the Nutrition Society, 55: 345-357.
- Stein, F. K., Medger, H. K. (1997). Body weight and shape selfcognitions, emotional distress and disordered eating in middle adolescent girls. Archives of Psychiatric Nursing,11: 264-275.
- Tanrıverdi, D., Savaş, E., Gönüllüoğlu, N., Kurdal, E., Balık, G. (2011). Lise öğrencilerinin yeme tutumları, yeme davranışları ve benlik saygılarının incelenmesi. Gaziantep Tıp Dergisi, 17: 33-39.
- Ünsal, B. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yeme davranışını etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Vançelik, S., Önal, S. G., Güraksın, A., Ercüment, B. (2007). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve beceri ile ilişkili faktöreler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni,4: 242-248.
- Yavuzer, H. (2000). Çocuk Psikolojisi. 1. basım, Remzi Kitapevi, İstanbul.
- Yiğit, Y. S. (2006). Düzce ili İsmet Paşa İlköğretim Okulu 6, 7, 8. sı- nıfl ara devam eden öğrencilerin beslenme bilgi düzeyleri, alışkanlıkları ve obezite durumları üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.