The First Masterpiece of the Islamic Art Kubbat Al-Sakhra and Historical Background

Mabedler, antik şehirlerden modern şehirlere gelinceye kadar, şehirlerde merkezi bir role sahip olmuşlardır. Öyle ki bazı şehirler adeta mabetlerle özdeşleşmiştir. Bu tür şehirlerin başında Kudüs gelmektedir. Kudüs, üç semavi dinin kutsal merkezi olmasından dolayı, bu üç dinin en güzel mabedlerine sahip olmuştur. Bunlar Yahudilerin Süleyman Mabed'i, Hıristiyanların Kutsal Mezar Kilisesi ve Müslümanların Kubbetü's-Sahra'sıdır. Bu çalışmada Kubbetü's-Sahra'nın yeri, inşasının sebebleri, bir caminin fonksiyonlarına sahip olup olmadığı üzerinde duruldu. Ayrıca Kubbetu's-Sahra hakkında genel bir tartışma yapılmış ve Kubbetü's-Sahra'nın inşasında, Emevi dönemi iç politikası çerçevesinde, Abdullah b. Zübeyr ile Emeviler arasındaki hilafet mücadelesine vurgu yapılmıştır.

İslam Sanatının İlk Şahaseri Kubbetü's-Sahra ve Tarihi Arka Planı

Temples, played a central role in transition from ancient cities to modern cities. For instance some cities identified themself with temples. Jarusalem played a leading role among other cities. Jarusalem holds the most attractive temples because of being the holly center for the tree heavenly religion. These temples are Solomon Temple of the Jews, The Church of The Holy Sepulchre of the Christians, The Kubbat al-Sakhra of the Muslims. This study discuses the location of the Kubbat al-Sakhra, the reasons for which İt was built, Whether it has any functions related to a mosque. In addition this study discuses in a general perspective on Kubbat al-Sakhra and during the construction of Kubbet al-Sahkra, within the interior policy of Emevids period, a Calipper strugle existed between Abdullah b. Zubeyr and Emavies is also discussed.

PDF

___

Ayalon, M. Rosen, The Early Islamic Monuments of Al-Haram Al-Serif, QEDEM, Monograps of the Institute of Archaelogy, The Hebrew University of Jerusalem, Jerusalem 1989.
Briggs, M.S., Muhammadan Architecture in Egypty and Palestine, Oxford, 1924.
Buhl, F., "Kudüs", İA, C.VI, MEB, Istanbul 1986.
Burgoyne, Michael H., The Architecture of Islamic Jerusalem, Jerusalem 1976.
Creswell, K. A.C., Early Muslim Architecture, Oxford 1969.
Diez, Ernest, "The Mosaics of the Dame of the Rock at Jerusalem", Arts Islamica, Vol. 1, Part 2, Universty of Michigan Press 1934.
el-Herevi, Ebu'l Hasan Ali b. Ebi Bekr, Kitabu'l Ziyaret, Prepared by Jenine Sourdel-Thomine, Damas 1957.
el-Mukaddesi, Ahsan al-Takasim fi Ma'rifatü'l Akalım, Editit: M.J. de Goeje, Editio Secunda, Leyden 1906.
et-Tanci, Muhammed, İbn Batuta Seyahatnamesi, Prepared by Mümin Çevik, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1966.
Fischet, Walter J., "The City in Islam", Middle Eastern Affairs, Vol. VII. No:6-7, 1956.
Goitein, S. Dov, "The Historical Background of the Erection of the Dome of the Rock", Journal of the American Oriental Society, Vol.70,.New Haven, 1950.
Goitein, S. Dov, “Al-Kuds”, EI, C.V, Leiden, E.J.Brill, 1978.
Gül, Muammer, İslam Aleminde Mehdilik Düşüncesinin Doğuşu, Fırat Ünv. Sosyal Bil. Enstitüsü, Elazığ 1992, Unpubliced Master Thesis.
Grabar, Oleg, “Kubbat Al-Sakhra”, El, C.V, Leiden, E.J. Brill, 1978.
Grabar, Oleg, “The Umayyad Dome of the Rock”, Ars Orientalis, 3, 1959.
Grabar, Oleg, İslam Sanatının Oluşumu, Turkish Trans. by Nuran Yavuz, Hürriyet Vakfı Yay., İstanbul 1988.
Hitti, Philip K., Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, (Turkish Trans. by Salih Tuğ), Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1995.
Hitti, Philip K., History of Syrıa, London 1951.
Hıfzı, Tarih u Fezail-i Kuds-i Şerif, Prepared by Muhammed Recai, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Nr: 86419, Matbaay-ı Amire 1265.
Hıyari, A. Mustafa, Salah al-Din, Beyrut 1987.
Hourani, A. , “The Islamic City”, The Emergence of the Modern Middle East, 1981.
İmadeddin el-İsfahanî, el-Fethü’l Kussi fi Fethü’l Kudsi, E.J.Brill, Leyden 1888.
İbn al Athir, al-Kamil fi’t-Tarih, Türkish trans. by committee, İstanbul 1985.
Ibn Şeddad, Baypars Tarihi Turkish trans. by M.Ş. Yaltkaya, TTK, Ankara 2000.
İslam Şehri, Editör: R.B. Serjeant, Ağaç Yayıncılık, İstanbul 1992.
Kur’an : Tevbe, 90, 97, 99, 101, 120.
Laurent, Beatrice St., “The Dome of the Rock Restorations and Political Significance 1560-1907, Dokuzuncu Millletlerarası Türk Sanatları Kongresi Bildiri Özetleri, İstanbul 1991.
Nasır-ı Hüsrev, Sefernâme, Turkish Trans. by A. Tarzi, MEB, İstanbul 1950.
Palmer, E. H.- Besant, W., Jerusalem the Cıty of Herod and Saladın, 1871.
Strange, G. Le, Palestina Under the Moslems, Beyrut 1965.
Turani, Adnan, Dünya Sanat Tarihi, İstanbul 1995.
Walker, J., “Kubbetü’s-Sahra", İA., C. VI, MEB, İstanbul 1988.
Weber, Max, Şehir Modern Kentin Oluşumu, Turkish Trans. by Musa Ceylan, Bakış Yayınları, İstanbul 2000.
Yetkin, Suat K., İslam Mimarisi, Ankara 1959.