ÖZEL TASARRUFUN BELİRLEYENLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Ülke ekonomilerinin yatırım- tasarruf eşitliğini sağlamaları ülkenin iç dengesi açısından oldukça önemlidir. Ancak Türkiye gibi birçok gelişmekte olan ülkede, tasarruf miktarının yatırımların altında kaldığı ve tasarruf açığı sorununun kronikleştiği görülmektedir. Tasarruf açığının yaşanması ülkenin yatırım yapabilmek için uluslararası finans kaynaklarına kaymasına neden olmaktadır. Bu durum ülkenin dışa bağımlılığını artırmasının yanı sıra dış finans kaynaklarından gelen para nedeniyle ülke parasının değerlenmesine, cari açık oranının artmasına ve ülkenin uluslararası arenada güç kaybetmesine yol açmaktadır. Dışa bağımlılığın artması ülkenin dış kaynaklı krizlere olan hassasiyetini de artırmak da ülkeyi ekonomik risklere açık hale getirmektedir. Bu bağlamda tasarruf olgusunun belirleyicilerinin ele alınması Türkiye gibi ülkeler için büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, 1985-2014 dönemleri arasında özel tasarruflar ile tasarruf belirleyenleri arasındaki ilişkinin Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen eşbütünleşme testi ile sınanması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, enflasyon oranındaki azalışların, kamu tasarruf oranı ve yaşlı bağımlı nüfus oranındaki artışların özel tasarrufları azalttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ulusal Tasarruf, tasarrufun belirleyenleri, ARDL eşbütünleşme testi

The Determınants Of Prıvate Savıngs: The Case Of Turkey

That country economies provides the equation of investment-saving is highly important in terms of internal balance of country. However, in many developing countries like Turkey, it is seen that the amount of saving remains under investments and that the problems with saving deficit becomes chronic. That saving deficit is experienced leads country to go toward international financial resource to be able to invest. Besides that this case increases foreign-dependency of a country, due to the currency inflowing from foreign financial resources, it is seen that country currency revalues, increases current deficit rate, and causes country to lose power in international arena. The increase of foreign dependency also increases the sensitivity of country to exogenous crises and makes it open to economic risks. In this context, dealing with the determinants of the phenomenon saving has a great importance for the countries like Turkey. In this study, it is aimed to test the relationship between private savings and socioeconomic determinants by means of co-integration test, developed by Pesaran et al. (2001), in the range of the period 1985-2014. The results obtained are in the direction of that the decrease in the inflation and increase in public saving rate and elderly dependent population rate reduce private savings.

Keywords:

Domestic Saving, determinants of saving, ARDL co- integration test,

PDF

___

Ahmad, K., Mahmood H. (2013). Macroeconomic Determinants of National Savings Revisited: A Small Open Economy of Pakistan. World Applied Sciences Journal, 21 (1), 49-57.
Alain, S., Pelgrin, F. (2003). The Decline in Pivate Saving Rates in the 1990 in OECD Countries: How Much Can Be Explained by Non-Wealth Determinants? (Report No.36). United States: OECD Economic Studies.
Ando, A., Modigliani F. (1963). The Life Cycle Hypothesis of Saving Aggregate Implications and Tests, American Economic Review, 53, 55-84.
Athukorala, P. ve Sen, K. (2004). The Determinants of Private Saving in India. World Development, Elsevier, 32(3), 491-503.
Banerjee, A.V., Newman, A. (1993). Occupational Choice and the Process of Development. Journal of Political Economy, 101(2), 274-98.
Barış, S. ve N. Uzay. (2015). Yurtiçi Tasarruflar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 46, 119-151.
Barro, R.J., Sala-i-Martin, X. (1997). Technological Diffusion, Convergence and Growth. Journal of Economic Growth, 2(1), 1-26.
Berke B., D. Temiz ve E. Karakurt. (2015). Üçüz Açık ve Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, 10(2), 67- 89.
Değirmen, S., Şengönül, A. (2012). Türkiye’de Net Tasarruf-Yatırım Açığının Belirleyicileri. (Discussion Paper No. 2012/114), Ankara: Türkiye Ekonomi Kurumu.
Dickey, D.A., Fuller W.A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427 431.
Domar, E. (1946). Capital Expansion, Rate of Growth, and Employment. Econometrica, 14 (2), 137–147.
Engle, R.F., Granger, C.W.J. (1987). Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55 (2), 251-276.
Farhan, M., Arkam, M. (2011). Does Income Level Affect Saving Behaviour in Pakistan: An ARDL Approach to Cointegration for Emprical Assesment. Far East Journal of Psychology and Business, 3(3), 62-72.
Friedman, M. (1957). A Theory of the Consumption Function. USA: Princeton University Press
Göçer, İ., S. Alataş ve O. Peker, (2013). Yatırım-Tasarruf İlişkisi: OECD Ülkeleri İçin Yeni Nesil Panel Eşbütünleşme Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayısı, 59-78.
Gupta, K.L. (1987). Agregate Savings, Financial Intermediation and Interest Rate. Review of Economics and Statistics, 69, 303-311.
Harrod, R.F. (1939). An Essay in Dynamic Theory. The Economic Journal, 49 (193), 14–33.
IMF, World Economic Outlook Database, 2013, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/01/ weodata/download.aspx.
Jongwanich, J. (2010 ). The Determinants of Household and Private Savings in Thailand. Applied Economics, 42, 965-976.
Kalkınma Bakanlığı, Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, 1950-2010. http://www.kalkinma.gov.tr.
Kalkınma Bakanlığı (2012), Temel Makroekonomik ve Mali Hedefler: 2013-2015 Orta Vadeli Program, Ankara.
Kalkınma Bakanlığı ve Dünya Bankası (2012). Yüksek Büyümenin Sürdürülebilirliği: Yurtiçi Tasarrufların Rolü Türkiye Ülke Ekonomik Raporu (Rapor No. 66301).
Karabulut Ş., Ekinci R. Ve Tüzün R.Osman (2017). “Feldstein - Horioka Hipotezinin Türkiye’de Kamusal ve Özel Tasarruf - Yatırım Dengesi Açısından Analiz”. International Journal of Public Finance E-ISSN: 2548-0499 DOI: 10.30927/ijpf.327842 Vol./Cilt: 2 | Issue/Sayı: 2 | (2017), pp. 176 – 195
Kaygısız D., Kaya Göze D. Ve Köse L. (2016). “Türkiye’de Tasarruf, Yatırım, Cari Açık ve Büyüme: 1980-2014 Dönemi Üzerine Bir Nedensellik İlişkisi Analizi ” Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1): 273-300
Keho, Y. (2011). Long Run Determinants of Savings Rates in WAEMU Countries: An Empirical Assesment From ARDL Bounds Testing Approach. South African Journal of Economics, 79(3), 312-329.
Kim, M.H. (2010). The Determinants of Personal Savings in The U.S. The Journal of Applied Business Research, 26(5), 35-44.
Kwiatkowski, D. , Phillips, P.C.B. , Schmidt, P., Shin, Y. (1992). Testing The Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of a Unit Root: How Sure Are We That The Economic Time Series Have a Unit Root? Journal of Econometrics, 54, 159 178.
Larbi, D. A. (2013). The Long Run Determinants of Private Domestic Savings in Ghana: A Cointegration Approach. Journal of Economics and Sustainable Development, 4(4), 125-136.
Loayza, N., Schmidt H. K., Servén, L. (2000). What Drives Private Saving Across the World? Review of Economics and Statistics, 82(2), 165-181.
Lucas, R.E. (1988). On The Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
Matur, E.P., Sabuncu, A., Bahçeci, S. (2012). Determinants of Private Saving and Interaction Between Pubic & Private Savings in Turkey. Topics in Middle Eastern and African Economies, 14, 102-125.
Modigliani, F, (1986). Life Cycle, Individual Thrift, and the Wealth of Nations. American Economic Review, 76(3), 297-313,
Nwachukwu, T.E., Egwaikhide, F.O. (2007). An Error-Correction Model of the Determinants of Private Saving in Nigeria. African Economic Society Conference, Cope Down, South Africa, http://www.africametrics.org/documents/conference07/Day%201/Session%203/Nwachukwu%20An%20Error-Correction%20Model.pdf.
Özcan, K.M., Günay, A. (2012). Türkiye’de Özel Tasarrufları Belirleyen Unsurlar (Tartışma Metni No. 109), Ankara: Türkiye Ekonomi Kurumu.
Özcan, K.M., Gunay, A., Ertac, S. (2003). Determinants of Private Savings Behaviour in Turkey. Applied Economics, 35(12), 1405-1416.
Özcan, K.M., Gunay, A., Ertac, S. (2012). Macroeconomic and Social Determinants of Turkish Private. Journal of Economic Cooperation and Development, 33(2), 93-130.
Özcan, K.M., Özcan, Y.Z. (2005). Determinants of Private Saving in the Middle East and North Africa. Research in Middle East Economics, 6, 95-113.
Özlale, Ü., Karakurt, A. (2012).Türkiye’de Tasarruf Açığının Nedenleri ve Kapatılması İçin Politika Önerileri. Bankacılar Dergisi, 23(83), 1-34.
Paiwa, C., Sarwat, J. (2003). An Emprical Study of Private Savings in Brazil. Brazilian Journal of Political Economy, 23(1), 121-132.
Pesaran, M.H., Shin, Y., Smith, R. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Rebelo, S. (1991). Long-Run Policy Analysis and Long-Run Growth, The Journal of Political Economy, 99(3), 500-521.
Rijckeghem, C.V., Üçer, M. (2008). Türkiye'de Özel Tasarruf Oranının Gelişimi ve Belirleyicileri: Ekonomi Politikaları Açısından Bir Değerlendirme (Rapor No.08-08). İstanbul: Ekonomi Araştırma Forumu.
Romer, P.M. (1986). Increasing Returns and Long-Run Growth. The Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037.
Sancak, E. & Demirci, N. (2012). “Ulusal Tasarruflar ve Türkiye’de Sürdürülebilir Büyüme İçin Tasarrufların Önemi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:8 (2), ss.159-198.
Schmidt-Hebbel, K., Servén, L. (2002). Financial Liberalization, Saving, and Growth. Chile: Central Bank and World Bank, 1-30.
Shahbaz, M., Nawaz, K., Arouri, M., Teulon, F., Uddin, G. S. (2013). On the Validity of the Keynesian Absolute Income Hypothesis in Pakistan: An ARDL Bounds Testing Approach. Economic Modelling, 35, 290-296.
Solow, R.M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.
Swan T.W. (1956). Economic Growth and Capital Accumulation. Economic Record, 36(2), 334-361.
Türkoğlu, H. (2013). Türkiye'de Yurtiçi Tasarruf Oranları Neden Düşük? Nasıl Arttırılabilir? İzmir: Siyasal ve Ekonomik Araştırmalar Merkezi, http://www.izsem.net/wp-content/uploads/2013/07/T%C3%BCrkiyede-Tasarrufla-Oranlar%C4%B1-Neden D%C3%BC%C5%9F%C3%BCk-Nas%C4%B1l-Artt%C4%B1rlabilir.pdf