SOSYOLOJİK OLARAK DİNİN BOYUTLARI VE İSLAM’DA CAMİ/CEMAAT KAVRAMLARI ETRAFINDA OLUŞAN EROZYONUN GÜNÜMÜZE YANSIMALARI

Bütün toplumlar için sosyal değişme ve gelişme, hem süreklidir ve hem de zorunlu bir prosestir. Haliyle hiçbir kişi, kurum ve kuruluşu bu sosyal gerçekliğin dışında tutmak mümkün değildir. Dolayısıyla sosyal sistemin bir parçası olan din de bu değişmeden nasibini almaktadır. Değişim, olumlu anlamda toplumsal gelişmeleri ifade ettiği gibi, bir yozlaşmayı da kapsam alanı içerisine almaktadır. Şüphesiz İslam’ın bidayetinden bugüne bilim ve teknolojinin ilerlemesine paralel olarak bazı olumlu gelişmeler söz konusu olmuştur. Fakat bu araştırmada asıl amacımız dinin inanç, amel, cemaat ve ahlak gibi boyutlarını önce sosyolojik olarak ele alıp daha sonra ibadet ve cemaat kavramları ve onlarla ilintili olan diğer kişi, kurum ve kuruluşlarda oluşan sosyal erozyona dikkat çekmektir. Resulullah(sav) zamanında hayatın merkezi konumunda olan camiye/mescide kadın-erkek ve büyük-küçük ayrımı yapılmadan herkes gidebiliyorken bu anlayış değişmiştir. Günümüzde cami, sadece belirli yaş grubundaki erkeklerin ibadet edebildikleri bir mekan haline dönüşmüştür. Diğer yandan ideal bir müslümanlık için dinin iman, ibadet ve ahlak boyutlarının birbirini desteklemesi gerekirken aksine bunlar, müstakil ve birbirinden bağımsız birer alan olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dinin Boyutları, İman, Amel, Cami, Sosyal Erozyon

Sociologically The Dimensions of Religion And The Reflection of The Erosion Occurs Around The Concepts of Mosque/Community in İslam To The Present Day.

The social changing and development are the constant ones and the obligatory processes for all the societies. So it is not possible to exclude any person, institution and organization from this social reality. Thus, the religion which is a part of the social system has its share in this changing. The changing states the social developments in a positive sense and it includes a corruption in its scope. Definitely, some positive developments have been seen parallel with the progression of science and technology from Islam’s commencement to today. However, our main goal in this study is to attract attention on the concepts of worship and commumity and the other relevant person, institution and organizations after considering the religion’s aspects such as faith, performance, commumity and morals as the sociological ones. As all people without the discrimination of woman-man and old-young ones went to the mosques/ small mosques that they are the center of life during the period of The Prophet, this perception changed ün time. Today, the mosque has turned into a place where the men only at the certain ages can worship. Furthermore, as the religion’s aspects such as faith, worship and morals require to support each other for an ideal muslim person, they have been considered as a distinct and independent field.

Keywords:

Religional Aspects, Faith, Practice, Mosque, Social Erosion,

PDF

___

Acluni İsmail b. Muhammed(tsz.), Keşfü’l-Hafa, Cilt:1, Kahire.
Akgül Mehmet(1991), Sanayileşme ve Din, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Akyüz Niyazi ve Çapçıoğlu İhsan(2010), “Dini Tecrübenin İfade Şekilleri”, Ana Başlıklarıyla Din Soyolojisi, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2.Baskı, Ankara.
Aycan İrfan(2013), “İslam Geleneğinde Cami ve Kadın”, Cami, Kadın ve Aile, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Aydın Mehmet(1981),”Eğitim Açısından Din ve Ahlak İlişkisi”, Türkiye 1. Din Eğitimi Semineri, İlahiyat Vakfı Yayınları, Ankara.
Aydın Mustafa(2000), Kurumlar Sosyolojisi, Vadi Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
Bayyiğit Mehmet(1989), Üniversite Gençliğinin Dini İnanç, Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa(Yayınlanmamış Doktora Tezi).
Bilgin Vecdi(2015), “Yeni Dini Hareketler”, Din Sosyolojisi, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını, 6. Baskı, Eskişehir.
Bilmen Ömer Nasuhi(tsz.), Hukuk-u İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, Cilt:6, İstanbul.
Çağrıcı Mustafa(1995), Emr-i bi’l-Ma’ruf Nehiy ani’l –Münker”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:11, İstanbul.
Demirci Kürşat(2002), “Kutsiyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:26, İstanbul.
Diyanet İşleri Başkanlığı(2004), Kur’an-ı Kerim Meali, 6. Baskı, Ankara.
Dönmezer Sulhi(1984), Sosyoloji, Savaş Yayınları, 9. Baskı, Ankara.
Eliade Mircae(1992), İmgeler Simgeler(Çev.Mehmet Ali Kılıçbay), Gece Yayınları, Ankara.
Evkuran Mehmet(2009), “Değişim Olgusu Bağlamında Toplum-Din İlşkileri”, 4.Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri(12-16 Ekim 2009), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1.Cilt, Ankara.
Güler İlhami(2005), Dine Yeni Yaklaşımlar, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 6. Baskı, Eskişehir.
Günay Ünver(1989), “Ziya Gökalp ve Din Sosyolojisi”, Erciyes Üniversitesi Soyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:3, Kayseri.
---------------(2000), Din Sosyolojisi, İnsan Yayınları, İstanbul.
Güneş Abdurrahman(1997), Dini Hayatın Sosyolojik Tahlili(Malatya Uygulaması), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya(Yayınlanmamış Doktora Tezi).
Kağıtçıbaşı Çiğdem(1983), İnsan ve İnsanlar, Beta Basım-Yayım Dağıtım, 5. Basım, İstanbul.
Kahraman Abdullah(2009, “Toplum ve Dindarlık Algısı(Dengeli Dindarlık Ölçüleri)”, 4.Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri(12-16 Ekim2009), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1.Cilt, Ankara.
Kızılçelik Sezgin(1992), Sosyoloji Teorileri-1, Mimoza, Konya.
Koç Ahmet(2013), “Vaizlerin Sahip Olması Gereken Temel Nitelikler ve Bunların Kazandırılmasına Yönelik Sorumluluklar”, Vaaz ve Vaizlik Sempozyumu(17-18 Aralık 2011,Ankara), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Cilt:2, Ankara.
Köktaş M.Emin(1993), Türkiye’de Dini Hayat, İşaret Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
Kösemihal Nurettin Şazi(1982), Sosyoloji Tarihi, Remzi Kitabevi, 4. Basım, İstanbul.
Mensching Gustav(1994), Din Sosyolojisi(Çev. Mehmet Aydın), Din Bilimleri Yayınları, Konya.
Nortbourne Lord(1995), Modern Dünyada Din(Çev. Şahabettin Yalçın), İnsan Yayınları, İstanbul.
Okumuş Ejder(2013), “Türkiye Dindarlığında Vaaz ve Vaizlerin Rolü”, Vaaz ve Vaizlik Sempozyumu(17-18 Aralık 2011,Ankara), 2. Cilt, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Önkal Ahmet-Bozkurt Nebi(1993), “Cami”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:7, İstanbul.
Perşembe Erkan(1991), Toplumsal Değişme ve Din İlişkileri(Ordu İlinin İki Köyünde Karşılaştırmalı Bir Alan Araştırması), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara(Yayınlanmamış Doktora Tezi).
Şener Mehmet(1993), “Cami-Dini Hükümler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:7, İstanbul.
---------------------(2002), “Kur’anla İlgili Fıkhi Hükümler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:26, Ankara.
Taplamacıoğlu Mehmet(1983), Din Sosyolojisi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 3.Baskı,Ankara.
Türkiye’de Dini Hayat Araştırması(2014), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Uysal Enver(2006), “Dindarlığın Ahlaki Temeli”, Dindarlık Olgusu(Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri 25-26 Aralık 2004), Kurav Yayınları, Bursa.
Uzunpostalcı Mustafa(1993),”Cemaat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:7, İstanbul.
Veysel Uysal(1995), “Dini Hayat ve Şahsi Özellikler(Bir Alan Araştırması), Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, Sayı:2, İstanbul.
Wach Joachim(1990), Din Sosyolojisi(Çev. Ünver Günay), Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri.
Yeşil Mahmut(2013), “Rivayetler Işığında Cami Kadın”, Cami, Kadın ve Aile, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Yılmaz Hüseyin(2007), “Hz. Peygamber Döneminden Günümüze Kadınlar ve Cami Eğitimi”, Değerler Eğitimi Dergisi, 5(14).