Kahramanlıktan vatan hainliğine, çerkez ethem, kuvve-i seyyare'nin teşkili ve tasfiyesi

Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla savunmasız bırakılan Anadolu halkı, kendini savunmak için yerel direniş örgütleri olan Kuva-yı Milliye birliklerini oluşturdu. Özellikle 15 Mayıs 1919'da Yunanlıların İzmir'i işgal etmesi, bölge halkının hızlıca teşkilatlanmasına neden oldu. Bu düzensiz halk örgütlenmelerinin içinde en önemlilerinden biri de Çerkez Ethem'in öncülüğünde kurulan Kuvve-i Seyyare'dir. Bu birlik, işgallere karşı koymada ve yerel isyanları bastırmada büyük yararlılık göstererek, merkezi otoritenin güçlenmesinde oldukça etkin rol oynamıştır. Çerkez Ethem ve kuvvetleri, belirli bir dönemden sonra otorite tanımaz hale gelmiştir. Özellikle düzenli orduya geçiş konusunda Ankara Hükümeti ile çatışan Çerkez Ethem, sonunda otoriteye karşı koyamayıp, Yunanlıların işgal ettiği İzmir'e sığınmıştır. Böylelikle Çerkez Ethem ve biraderleri vatan haini ilan edilmiştir.

From heroism to lese-majesty, circassian ethem, the formation and winding up of mobile troops

Anatolian nation, which was left undefended by Armistice of Mudros, formed Turkish Revolutionaries which were local resistance organizations in order to defend itself. Especially the Greek's occupying İzmir on 15 May 1919 caused locals to be organized quickly. One of the most important of these irregular public organizations was Mobile Troops formed by Circassian Ethem's leadership. This squad played effective role in getting strong of central authority by showing great effectiveness in defiance to the occupations and counterinsurgency of the local riots. Circassian Ethem and his troops disclaimed the authority after for a while. Eventually, Circassian Ethem, who was in conflict with Ankara Administration especially in the matter of transition to standing army, took refuge in İzmir occupied by the Greeks by not being able to resist the authority. Thus, Circassian Ethem and his brothers were proclaimed as traitors.

PDF

___

AKÇORA, Ergünöz; Milli Mücadele Süresi İçerisinde Kuva-yı Milliye Hareketinin Doğuşu, Askeri Tarih Bülteni, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Yıl: 18, Sayı: 342, Şubat 1993, Ankara, 1993.
APAK, Rahmi; Yetmişlik Bir Subayın Hatıraları, TTK. Yayınları, Ankara, 1988.
ARIBURNU, Kemal; Sivas Kongresi, Samsun'dan Ankara'ya Kadar Olaylar ve Anılarla. Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 1997.
ATAY, Falih Rıfkı; Çankaya, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2004.
AYBARS, Ergün; İstiklal Mahkemeleri, Zeus Kitabevi, İzmir, 2006.
AYDIN, Nurhan; "İstiklal Savaşında Atatürk'ün Stratejisi", İlk Adımdan Cumhuriyet'e Milli Mücadele Sempozyumu Bildirileri, Ed.: Osman Köse, Step Ajans, İstanbul, 2008.
BELEN, Fahri; Türk Kurtuluş Savaşı, Ankara, 1973.
CEBESOY, Ali Fuat; Milli Mücadele Hatıraları, Temel Yayınları, İstanbul, 2000.
COŞKUN, Alev; Kuvayı Milliye'nin Kuruluşu, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2009. DEMİRAYAK, Saadettin; Kuva-yı Milliye'nin Aydm'da Doğuşu, Aydın, 2007.
EROĞLU, Hamza; Türk Devrim Tarihi, Ankara, 1977. EROĞLU, Hamza; Türk İnkılâp Tarihi, MEB Yayınları, İstanbul, 1982.
ESENGİN, Kenan; Millî Mücadele'de İç Ayaklanmalar, Ağrı Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 1975. ETHEM, Çerkez; Anılarım, Ciltrl, Berfın Yayınları, İstanbul, 1998.
İLGÜNEL, Mücteba; Milli Mücadele'de Balıkesir Kongreleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1999.
KASALAK, Kadir; "Kuva-yı Milliye'nin Askeri açıdan Etüdü", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı:42, Cilt: 14, Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yılı Özel Sayısı", Kasım 1998.
KILAĞIZ, Nuran; "Kuva-yı Milliye'nin Doğuşu ve Milli Mücadeledeki Rolü", İlk Adımdan Cumhuriyet'e Milli Mücadele Sempozyumu Bildirileri, Ed.: Osman Köse, Step Ajans, İstanbul, 2008.
KÖSTÜKLÜ, Nuri; "Batı Cephesi", Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I, AKTDYK, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2000.
KÖSTLJKLÜ, Nuri; "Milli Mücadele'de Batı Cephesi, Savaşlar ve Zaferler, Türkler, Cilt: 16, YTY, Ankara, 2002.
KUT AY, Cemal, Çerkez Ethem Dosyası, Cilt 1, Boğaziçi Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 1990.
LEWIS, Bernard; Modern Türkiye'nin Doğuşu, Çev: Metin Kıratlı, TTK Basımevi, Ankara, 1970.
MANGO, Andrew; Atatürk, Modern Türkiye'nin Kurucusu, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.
MÜDERRİSOĞLU, Alptekin; Kurtuluş Savaşı'nm Mali Kaynakları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1990.
Nutuk, Cilt: II, 1920-1927, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1982.
ÖZALP, Kazım; Milli Mücadele 1919-1922, T.T.K Basımevi, 3. Baskı, Ankara, 1988.
ÖZKAYA, Yücel; Kuvâ-yı Milliye, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı: 24, (Temmuz 1992'den ayrı basım), Ankara, 1992.
SELEK, Sabahattin; Anadolu İhtilâli, İstanbul, 1976.
TANSEL, Selahattin; Atatürk ve Kurtuluş Savaşı 1919-1922, Türkiye Vakıflar Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1965.
TANSEL, Selahattin; Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, Cilt: IV, MEB Yayınları, İstanbul, 1991.
TBMM Gizli Celse Zabıtları, Cilt: 1, 24 Nisan 1336- 21 Şubat 1336 (1921), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Sanem Matbaası, Ankara, 1985.
TBMM, Kavanin Mecmuası, Devre I, Cilt:I, 3. Baskı, TBMM Matbaası, Ankara, 1943.
TEMEL, Mehmet; İşgal Yıllarında İstanbul'un Durumu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1998.
TEVETOĞLU, Fethi; Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, TTK Yayınları, Ankara, 1988.
TURAN, Şerafettin; Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri ve Hacım Muhittin Çarıklı'nın Kuva-yı Millîye Hatıraları 1919-1920, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1967.
TURAN, Şerafettin; İsmet İnönü, Yaşama Dönemi ve Kişiliği, T.Ç. Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri, T.T.K Basımevi, Ankara, 2000.
TÜRK İSTİKLAL HARBİ İÇ AYAKLANMALAR Cilt: IV, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Resmi Yayınları, , Ankara, 1991.
ÜNAL, Muhittin; Kurtuluş Savaşı'nda Çerkeslerin Rolü, Takav Matbaası, Ankara, 2000.
YALÇIN, E. Semih; Mustafa Kemal Atatürk, Hayatı ve Eseri, Gazi Kitabevi, Ankara, 2006.
YAMAN, Ahmet Emin; Milli Ordu'dan Düzenli Orduya, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1990.