Kadirli İlçesi'nde kır nüfusunun dağılışı ve yoğunluğu

Kadirli ilçesi kır nüfusunun dağılışında tarımsal yapı ile birlikte morfografık özellikler, hidrografya ve ulaşım ağı en önemli faktörlerdir. Araştırma sahasında nüfus daha çok ova köylerinde toplanmıştır. Burada nüfusun yoğunlaşmasına neden olan en önemli faktör Savrun Çayı'nın yaydığı alüvyonlardan oluşmuş, zirai potansiyeli yüksek topraklardır. Kadirli ilçesi köylerinin % 50'si az nüfuslu köyler grubunda yer almaktadır. Bu gruptaki köyler genellikle ilçedeki ortalama köy nüfusunun (611 kişi) altında nüfusa sahiptirler. 1935 yılında ova ünitesinde yoğunlaşmış olan nüfus, 1965 yılında da bu özelliğini korumuştur. 1935 ve 1965 yılında nüfus, daha çok Savrun Çayı yatağı ve çevresiyle, ilçe merkezine yakın olan kesimler ve önemli ulaşım güzergâhları boyunca toplanmıştır. 1990 yılı sonrasındaki dönemlerde ise ova ünitesinde yer alan yerleşmelerde ciddi nüfus kayıpları olurken, dağlık ve tepelik sahalarda nüfus kayıpları görülmediği gibi, artışlar dikkat çekmektedir. Buna ek olarak Aslantaş Barajı'nın yapımıyla birlikte sulanabilen tarım arazilerinin artışı bu bölgede nüfusun yoğunlaşmasına sebep olmuştur.

The disperse and density of rural population in the district of Kadirli

The morphologic features, hydrography and transportation systems together with agricultural structure are the most important factors in the rural population disperse in Kadirli county. In our study area, the population concentrates especially in the plain villages. Here, the most significant factor of this population concentration is the alluvial soil, formed by Savrun Brook and having high agricultural potential. The fifty percent of the villages of Kadirli are in the group of villages of less-densed population. These villages have generally the population less than the average village population (611 peaple) in the county. The population density, concentrated in the plain unit in 1935, has preserved this characteristic in 1965, too. Between 1935 and 1965, the population dispersed especially in Savrun Brook bed and its environment, in the areas near to county-centrum and along the important transportation passages (main line, high road). After 1990, there has been serious decreases of population in the plain unit, on the other hand in the mountainous areas and hights no decrease of population is seen, contrarily there is increase. In addition to this, after the building of Aslantaş Dam, the increase of irrigable agricultural areas has given way to the population density in this region.

PDF

___

AHMET REFİK., 1989, Anadolu'da Türk Aşiretleri (966-1200), Enderun Kitapevi, İstanbul.
BAYSUN, C., 1963, Tezakir, (Ahmet Cevdet Paşa), Türk Tarih Kurumu Yay. No: 11, Seri: 17b, Ankara.
GÖYÜNÇ, N., 1991, "Hane Deyimi Hakkında", İ.Ü. E.F., Tarih Derg., S:32, s.331-348, İstanbul.
GÜMÜŞÇÜ, O., 1995, "Sungurlu İlçesinin Nüfus Özellikleri", A.Ü. Türkiye Coğrafyası Dergisi, S:4, s.211-232, Ankara.
HALAÇOĞLU, Y., 1973, "Fırka-i islahiye ve Yapmış Olduğu İskan", İ.Ü. E.F., Tarih Derg., S:27, s. 1-20, İstanbul.
KARA, H., 1:989, "Cumhuriyet'e Kadar Çukurova Nüfusu", A.K.D.T.Y.K., Coğr. Araşt., S:l, s.l 15-122, ANKARA.
KARABORAN, H. H., (1996), "Osmaniye'nin Kuruluş ve Gelişmesi", F.Ü., Sosyal Bil. Der., C:8, S:l,s.5-48, ELAZIĞ.
KARPAT, K. H., 1985, Ottoman Population 1830-1914, Demographic and Social Characteristics, The University of Wisconsin Press, Madison.
ÖZGÜR, M., 1993, "Bilecik İlinde Nüfusun Dağılışı", A.Ü. Türkiye Coğrafyası Dergisi, S:2, s. 199-220, Ankara.
TUTAR, A., 2002, "XIX. Yüzyılın Sonlarında Kozan Sancağında Müslümanlar ve Gayrimüslimler", Dini Araştırmalar, C:5, S: 13, s. 149-163, Ankara.
ÜÇEÇAM KARAGEL, D., 2008, Kadirli İlçesi'nin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, F.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış), Elazığ.
VAYISOĞLU, S. vd., 2000, Kadirli 2000, Kadirli Belediyesi Kültür Hizmetleri Yay.-2, Kadirli.
YURTSEVER, C., 1999, Kadirli Tarihi, Kadirli Hizmet Birliği Kültür Yayınları, Yay. No:2, Kadirli.
BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ, Tapu Tahrir Defteri (1525-1526 Sayımı), No:998, s.486- 487, İstanbul.
BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ, Tapu Tahrir Defteri (1562-1563 Sayımı), s. 154-158, İstanbul.
D.İ.E., 1929-2002, 1927-2000 Genel Nüfus Sayımları, Ankara.
D.İ.E., 1994, 1990 Genel Nüfiıs Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, DİE Yay. No: 1657, Ankara.
D.İ.E., 2002, 2000 Genel Nüfiıs Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Osmaniye, DİE Yay. No:2686, Ankara.
İLLER BANKASI, 1998, Kadirli (Osmaniye) Kanalizasyon Tatbikat Projesi Gerekçe Raporu, Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı, Adana.
KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1984, Köy Envanter Etüdleri-1981, Adana Kitapçığı Salname-i Vilayet-i Adana 1309 ve 1319 .