İSRAİL DEVLETİNİN KURULUŞU VE TÜRK BASININA YANSIMALARI

Avrupa’da Yahudi aleyhtarlığı ve Yahudi milliyetçiliğinin etkisiyle başlayan, Filistin’de bir Yahudi Devleti kurma fikri, Siyonizm olarak ifade edilmiş ve Yahudiler bu amaçlarını gerçekleştirmek için harekete geçmişlerdir. İlk olarak Osmanlı nezdinde girişimlerde bulunan Yahudiler istedikleri sonucu alamayınca Birinci Dünya Savaşı sırasında 1917 yılında Balfour Deklerasyonu ile İngilizlerden Filistin’de yurt edinme sözü almışlardır. Yahudiler, Savaş’tan sonra bölgenin İngiliz mandasına verilmesi ile Filistin’e yerleşme faaliyetlerini yoğunlaştırmışlardır. Bu durum Araplar tarafından tepkiyle karşılanmış ve çatışmalar başlamıştır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra ise İngiltere’nin bölgedeki manda idaresine son vermesiyle Yahudiler İsrail Devleti’ni kurduklarını ilan etmişlerdir. Bölgedeki bu süreç tüm dünyada olduğu gibi Türk basını tarafından da yakından takip edilmiştir. Biz bu çalışmamızda öncelikle Yahudilerin Filistin’de devlet kurma sürecini inceleyerek, İsrail Devleti’nin kuruluşu, Türk basınına yansıması ve bu süreçte Türkiye’nin olaylara bakış açısını dönemin gazetelerinin önemli kalemlerinin yazılarıyla vermeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler:

Filistin, Arap, Yahudi, Siyonizm, Türk Basını

PDF

___

KAYNAKLAR
I. Arşiv Belgeleri
Fon Kodu: Kutu No: Dosya No: Belge No:
030 10 266 793 48
030 18.01.02 118 108 3
II.Resmi Yayınlar
Ayın Tarihi Dergisi, No:170, Ankara, (Ocak),1948
Ayın Tarihi Dergisi, No:174, Ankara, (Mayıs),1948
Ayın Tarihi Dergisi, No:183, Ankara, (Şubat),1949
III.Gazeteler
Akşam Gazetesi
Akşam Gazetesi, 15 Mayıs 1948
YAZMAN, M. Şevki, “Filistin’deki Harp”, Akşam Gazetesi, 20 Mayıs 1948
Cumhuriyet Gazetesi
DOĞRUL, Ömer Rıza, “Orta Şark, Harb İçin Açıkça Hazırlanıyor”, Cumhuriyet Gazetesi, 13 Kasım 1947
DOĞRUL, Ömer Rıza, “Ürdün Kralı Abdullah’ın Cumhuriyet’e Beyanatı”, Cumhuriyet Gazetesi, 16 Mayıs 1948
DAVER, Abidin, “Kan ve Ateş İçinde Doğan bir Devlet…”, Cumhuriyet Gazetesi, 16 Mayıs 1948
NADİ, Nadir, “Yakındoğu’nun Emniyeti…”, Cumhuriyet Gazetesi, 27 Mayıs 1948
Cumhuriyet Gazetesi, 15 Mayıs 1947
Cumhuriyet Gazetesi, 16 Mayıs 1947
Cumhuriyet Gazetesi, 1 Aralık 1947
Cumhuriyet Gazetesi, 15 Mayıs 1948
Hergün Gazetesi
Hergün Gazetesi, 15 Mayıs 1948
Son Posta Gazetesi
Son Posta Gazetesi, 2 Aralık 1947
Son Posta Gazetesi, 15 Mayıs 1947
Ulus Gazetesi
CAN, Sabah, “Manda Vefat Ederken… Ulus Gazetesi, 15 Mayıs 1948
Ulus Gazetesi, 15 Mayıs 1948
Ulus Gazetesi, “Filistin Çıkmazı…”, , 16 Mayıs 1948
Vatan Gazetesi
FENİK, Mümtaz Faik, “Arap Âleminde Buhran”, Vatan Gazetesi 16 Ekim, 1947
FENİK, Faruk, “Türk Delegesi Filistin Davasında Türkiye’nin Kararını Söylüyor”, Vatan Gazetesi, 2 Mayıs 1947,
Vatan Gazetesi,15 Mayıs 1947
FENİK, Mümtaz Faik, “Filistin’de Çarpışan Menfaatler”, Vatan Gazetesi, 1 Mayıs 1948
Vatan Gazetesi, 15 Mayıs 1948
Tasvir Gazetesi
Tasvir Gazetesi, 15 Mayıs 1948
SABİT, Selim, “Hiçbir Faydası Olmayan Tanımalar”, Tasvir Gazetesi, 19 Mayıs 1948
Yeni Gazete
US, Asım, “Arap - Yahudi Davasının Biricik Hal Şekli”, Yeni Gazete, 21 Mayıs 1948
IV.Tetkik Eserler
ARMAOĞLU, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1980),C.I,Ankara,1994.
ARMAOĞLU, Fahir, Filistin Meselesi ve Arap – İsrail Savaşları (1948-1988), Ankara,1989.
CLEVELAND,William L., Modern Ortadoğu Tarihi, (Türkçesi: Mehmet Harmancı),İstanbul, 2008.
GÜRÜN, Kamuran, Dış İlişkiler ve Türk Politikası (1939’dan Günümüze Kadar), Ankara, 1983.
İBAS, Selahattin, “Arap – İsrail Sorunu”, Ortadoğu Siyasetinde İsrail, (Der: Türel Yılmaz, Mehmet Şahin, Mesut Taştekin), Ankara, 2005.
KARAMAN, M.Lütfullah, Uluslararası İlişkiler Çıkmazında Filistin Sorunu, İstanbul,1991.
KOCABAŞ, Süleyman, Türkiye ve İngiltere (Hindistan Yolu ve Petrol Uğruna Yapılanlar), İstanbul, 1985.
KOCABAŞ, Süleyman, Filistin İçin Mücadele Türkiye ve Siyonizm, İstanbul,2005.
KOÇ, Melike Bileydi, İsrail Devleti’nin Kuruluşu ve Bölgesel Etkileri (1948-2006), İstanbul, 2006.
MERİH, Turgay, Soğuk Savaş ve Türkiye(1945-1960),Ankara,2006.
ÖKE, Mim Kemal, Siyonizm ve Filistin Sorunu (1880-1923), İstanbul, 2013.
ÖZMEN, Süleyman, Ortadoğu’da Etnik, Dini Çatışmalar ve İsrail, İstanbul, 2002.
PEHLİVANOĞLU, A. Öner, Ortadoğu ve Türkiye, İstanbul, 2004.
UMAR, Ömer Osman, “Osmanlı Döneminde Yahudilerin Filistin’e Yerleşme Faaliyetleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.12, S.2, Elazığ, 2002.
YARAR, Erhan, Tarihsel Dönüşüm Filistin Sorunu Temelinde Türk Dış Politikası ve İsrail Devletini Tanıma Süreci, Ankara, 2006.
YILMAZ, Türel, Uluslararası Politikada Ortadoğu ( Birinci Dünya Savaşından 2000’e), Ankara, 2004.