GÜRCİSTAN’IN BAĞIMSIZLIĞINI KAZANMASI İLE BİRLİKTE TRANSKAFKASYA’DA TÜRK-GÜRCÜ İLİŞKİLERİNDE YAŞANAN GELİŞMELER (1918-1920)

Bu çalışmada Birinci Dünya Savaşı’nın da tetiklediği Bolşevik İhtilali ve sonrasında Kafkasya’da yaşanan siyasi gelişmeler ve bu gelişmelerin Türk-Gürcü ilişkilerine yansımaları üzerinde durulmuştur. Sovyet ihtilalinden sonra Kafkasya Rusya’dan ayrılmış ve bölgede Gürcü, Azeri ve Ermenilerden oluşan Maverayı Kafkas Komiserliği teşkil edilmiştir. Brest-Litovsk Barış Antlaşması’nın dördüncü maddesi doğrudan Osmanlı Devletini ilgilendirdiği için Elviye-i Selâse dâhil Rusya’nın ele geçirdiği toprakların iadesi düzenlenmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle Osmanlı Devletinin Güney Kafkasya’yı tahliye çalışmalarına başladığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gürcistan, Transkafkasya, Bolşevik İhtilali, Osmanlı Hükümeti, Kafkasya

Developments in Turkish-Georgia Relations with Transmission in Geography with the Individuals of Georgia (1918-1920)

In this study, the Bolshevik Revolution triggered by the First World War and the political developments in the Caucasus and its reflections on the Turkish-Georgian relations were emphasized. After the Soviet Revolution, the Caucasus left Russia, and the Maveriya Caucasus Commissariat, composed of Georgian, Azeri and Armenians, was formed in the region. Since the fourth article of the Brest-Litovsk Peace Treaty was directly related to the Ottoman Empire, the territories that Russia acquired, including Elviye-i Selâse, were regulated. By the end of the First World War, the Ottoman Empire began to evacuate the South Caucasus. Giriş

Keywords:

Georgia, Transcaucasia, Bolshevik Revolution, Ottoman Government, Caucasus,

PDF

___

ATAÇ, A.M., Rusya Tarihi, Türkler ve Komşularıyla Münasebetleri, Ankara, 1952
ATAK, Sadık, Rusya Siyaseti ve Rusların Yayılma Siyaseti, Ankara, 1964
ASLAN, Zehra, ‘‘Brest Litovsk Müzakerelerinin Türk Kamuoyuna Yansımaları ‘’, I. Dünya Savaşında Karadeniz ve Kafkasya (Askeri, Siyasi ve Sosyal Gelişmeler), Editörler: Prof. Dr. Mehmet Okur, Doç. Dr. Bahadır Güneş, Yrd. Doç. Dr. Ülkü Köksal, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, Trabzon, 2017
ASLAN, Zehra, ‘‘Batum Göçmenleri (1914-1930)’’, Bilig Dergisi, Sayı:71, Ankara, Güz 2014
ASLAN, Zehra – Usta Yeliz, ‘‘Dış Basın ve Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında Brest Litovsk’tan İngiliz İşgaline “Batum” (Haziran 1918-Ocak 1919)", Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Sayı:22, Trabzon, 2017
BİLGE, Suat, Güç Komşuluk Türkiye-Sovyetler Birliği İlişkileri 1920-1964, Ankara, 1992
EKİCİ, Yunus, İkinci Dünya Savaşından Bağımsızlığına Kadar Gürcistan (1939-1991), (Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Elazığ, 2017 GÖKAY, Bülent, Bolşevizm İle Emperyalizm Arasında Türkiye (1918-1923), (Çev: Sermet Yalçın), İstanbul, 1998
GÖKDEMİR, Ahmet Ender, Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti, Ankara, 1989
GÖNLÜBOL, Mehmet - Cem Sar, Olaylarla Türk Dış Politikası cilt:1 (1919-1973), Ankara, 1982
GUNİEVA, Gela, Türk-Rus İlişkileri ve Gürcistan XX. Yüzyılın İlk Çeyreğinde (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, 2007
GÜL, Muhittin, “Türk-Gürcü İlişkileri ve Türkiye Gürcüleri”, Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, Cilt 11, No:1, Sakarya, 2009
GÜL, Mustafa, “Elviye-İ Selase’nin Osmanlı Devletine İadesi ve Bazı Uygulamalar”, TİTE Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 4, Sayı 15, Ankara, 1995
GÜRÜN, Kamuran, Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1953), AKDTYK, TTK Basımevi, Ankara,1991
İstikbal, 24 Mart 1337/1921, No: 258
KAVRELİŞVİLİ, Roin, “Türkiye-Gürcistan İlişkileri (1921 Sonrası Tarihi Süreç)”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, Ordu, 2010
KILIÇ, Selami, “1917-1918’de Kafkasya’daki Bazı Siyasi ve Askeri Gelişmelerin Işığı Altında, Bağımsızlık Yolundaki Gürcistan ve Berlin Gücü Komitesinin Bu Konudaki Çalışmaları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 4, Erzurum, 1996
KURAT, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Ankara, 1990
LAWRENCE, John, A Hıstory Of Russıa, Newyork, 1978
LENİN, Vladimir İliç, Yaklaşan Felaket ve Kurtulma Çareleri (Çev: Mehmet Korkmaz), Ankara, 1990
MACKENZİE David - CURRAN Mıchael W., A Hıstory Of Russıa, The Sovıet Unıon, And Beyond, Grensboro, 2001 MISIROĞLU, Kadir, Moskof Mezalimi, İstanbul, 1972
OKUR, Mehmet, “Mütareke Döneminde İngilizlerin Batum’daki Faaliyetleri ve Türk Ordusunun Tahliye Edilmesi”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri 2. ( Sunulmayan Bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye ve Kafkaslar (24-26 Ekim 2001- İstanbul) Ankara, 2003
ÖZGÜLDÜR, Yavuz, “1918-1922 Dönemi Kafkasya’daki Siyasi Gelişmeler ve Türkiye”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri II (Sunulmayan Bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye ve Kafkaslar (24-25 Ekim 2001- İstanbul), Ankara, 2003
PİPES, Richard, The Russian Revolution, Newyork, 1991
SANDER, Oral, Siyasi Tarih ( İlkçağlardan 1918’e) Ankara, 2008
SARI, Mustafa, Türkiye-Kafkasya İlişkilerinde Batum (1917-1921), (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Sakarya, 2010
SARI, Mustafa, ‘‘Kafkas Murahhaslarının İstanbul Seyahati ve Kafkasya Cephesi’’, Kafkasya Çalışmaları- Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, İstanbul, Mart 2016 SÜRMELİ, Serpil, Türk-Gürcü İlişkileri (1918-1921), Ankara, 2001
ŞAHİN, Enis, ‘‘Ana Hatlarıyla Türklerin Kafkasya Politikaları’’, Yeni Türkiye Dergisi, Kafkaslar Özel Sayısı, Sayı:71, 2015, Ankara
ŞAHİN, Enis, Türkiye ve Maverayı Kafkasya İlişkileri İçerisinde Trabzon ve Batum Konferansları ve Antlaşmaları (1917-1918) (Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılapları Tarihi Enstitüsü, Doktora Tezi), Erzurum, 1996
TBMM Gizli Celse Zabıtları, Cilt ll, 13 Eylül 1920, Ankara, 1981
Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi, Klasör No:18, Belge No:38, Adet:1.
Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi, Klasör No:18, Belge No:67, Adet:1.
YALÇIN, Durmuş, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1, Ankara, 2004
YAMAN, Ahmet Emin, “Türk Kurtuluş Savaşı’nda Kafkasya İlişkilerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Yansıması ve Kafkasya Politikası”, Sekizinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri II (Sunulmayan bildiriler) XIX. ve XX. Yüzyıllarda Türkiye İle Kafkaslar ( 24-26 Ekim 2001- İstanbul), Ankara, 2003
YÜCEER, Nasır, Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusu’nun Azerbaycan ve Dağıstan Harekâtı, Azerbaycan ve Dağıstan’ın Bağımsızlığını Kazanması 1918, Ankara, 2002