Mukadder BOYDAK ÖZAN, Hakan POLAT, Zübeyde YARAŞ, Seda GÜNDÜZALP

ETİK KODLARA İLİŞKİN OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ VE ETİK KOD ÖNERİLERİ

Bu çalışmada okullarda etik kodların gerekliliği konusunda okul yöneticilerinin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması Anabilim dalında yüksek lisans yapan 39 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Verileri elde etmek için hazırlanan iki adet açık uçlu soru görüşleri alınmak üzere okul yöneticilerine sorulmuştur. Elde edilen verilerin analizinde nitel araştırmaları çözümlemede kullanılan içerik analiz yöntemi uygulanmış ve ifadelerin benzerliğine göre gruplandırmalar yapılarak temalar oluşturulmuştur. Her bir temada dikkat çeken öğretmen görüşlerine doğrudan alıntılarla yer verilmiştir. Araştırma sonunda okul yöneticilerinin görüşlerinden elde edilen sonuçlara göre; okullarda etik kodların, etik davranış ve değerlerin benimsenmesi, etik okul kültürünün oluşturulması, okulların başarısı için hedeflere ulaşılması, yönlendirmelerin ve karar vermenin etik kurallar çerçevesinde yapılması, etik okul ikliminin oluşması, görüş birliğinin ve örgütsel iletişimin sağlanması açısından gerekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Etik kod, eğitimde etik kodlar, mesleki etik

School Administrators’ Opinions and Suggestions on Codes of Ethics

This study aims to determine school administrators’ opinions on the necessity of codes of ethics in schools. The study group of the research consists of 39 school administrators doing a master’s degree at Fırat University, Institute of Educational Sciences, the Department of Management, Inspection and Planning of Education. For this study, phenomenological research design that is one of qualitative methods was used. Two open-ended questions prepared to obtain the data were asked to school administrators. In order to analyse the obtained data, the content-analysis method that is used for analysis of qualitative researches was applied and the expressions were grouped and hence the themes were created. In each theme, draws attention to the teachers' opinions are given direct quotations. According to the results obtained from the school administrators’ opinions, it was concluded that codes of ethics are required in schools for adopting the ethical conducts and values, creating the ethical school culture, achieving the goals for the success of schools, guiding and taking decision under the framework of codes of ethics, forming ethical school atmosphere and ensuring agreement and organizational communication.

Keywords:

Ethical code, ethical codes in education, professional ethics,

PDF

___

Acar, A. G. (2000). Etik Değerlerin Kurumsallaştırılması Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Aksoy, A. H. (1998). Eğitim Denetiminde Etik Boyut. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K.( 2011) Öğretmen Adaylarının Öğretmenlerin Mesleki Etik Dışı Davranışlar İle İlgili Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 113 – 128.
Ay, Ü., Kılıç, K.C., Biçer, M. (2009). İlaç ve Sigorta Sektörlerinde Çalışan Satış Elemanlarının İş Davranışlarının Örgütsel Etik İklim İle İlişkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 57-71.
Aydın, İ. (2012). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik (5.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Aydın, İ. (2013). Eğitim ve Öğretimde Etik (4.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Begley, P.T. & Johansson, O. (2003). The ethical dimensions of school leadership. The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
Bektaş, Ç. (2008). Etik Kodların Otel Endüstrisine Katkıları ve Bir Alan Araştırması. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 1-17.
Beu, D.S. ve Buckley, M.R. (2004). Using Accountability to Create More Ethical Climate. Human Resource Management Review, 14(1), 67-83.
Calabrese, R. L. (1989). Ethics for Principals. The Educational Digest, 54(7).
Cemaloğlu, N., Kılınç, A.,Ç. (2012). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Algıladıkları Örgütsel Güven ve Yıldırma Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(165), 137-151.
Dağlı, A. ve Akyıldız, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin görüşlerine göre ilköğretim denetmenlerinin etik davranışları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 27-38.
Daniel, R. E. (2001). Ethics in Educational Administration: That Which is Expected vs. That Which is Required. Yayımlanmamış Doktora Tezi. University of North Carolina, Faculty of the Graduate School. North Carolina.
Demirtaş, Z., Kahveci, G., Yirci, R., Şanlı, Ö. ve Kartal E. S. (2011). Eğitim müfettişlerinin uyması gereken etik ilkeler. III. Uluslararası katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran, Mersin.
Denig, S. J. ve Quinn, T. (2001). Ethical dilemmas for school administrators. High School Jo¬urnal. 84(4), 43-49. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), 2006. Küreselleşme Etik Kodlar ve Örgütler. I. Baskı. EMO Yayın No: BT/2006/3. Ankara.
Erdoğan, Ç. (2012). İlköğretim Okul Müdürlerinin Davranışlarının Etik İlkelere Uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 503-518.
Ergüç, N. (2002). İlköğretim Müfredat Laboratuar Okulları Müdürlerinin Mesleki Etik İlkelere İlişkin Davranışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ersel, H. (1998). Aracıların Kendi İç İşleyişinde ve Müşterileri ile Olan İlişkilerinde Etik Değerler, Türk Sermaye Piyasasında Etik Değerler ve İş Adabına İlişkin Çalışma Kuralları, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası. İstanbul: Acar Matbaacılık A.Ş.
Helvacı, M.A. (2010). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışı Gösterme Düzeyleri. Zeitschrift für die Welt der Türken, 2(1), 391-410.
Institute of Management Accountants, (2008). Values and ethics: From inception to practice. statements on management accounting. Institute of Management Accountants - IMA “Advancing the Profession ” USA. (http ://nicksherd.Ca/pdf/SMA_Ethic _031908.pdf. ; Erişim:16 / 05 / 2014).
Kahraman, N. (2003). İlköğretim Müfettişlerinin Mesleki Etik İlkeleri ve Bu Etik İlkelere Uyma Düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karaköse, T. (2007). Okul Yöneticilerinin Etik Liderliği. Çağdaş Eğitim, 338(21), 78-85.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi (17. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kayıkçı, K., & Uygur, Ö. (2012). İlköğretim okullarının denetiminde mesleki etik (Bir durum çalışması). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 18(1), 65-94.
Kentsu, J. (2007). Okul yöneticilerinin kişilik özelliklerinin örgütsel etik üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
KPMG, (2014). http://www.kpmg.com/TR/tr/hizmetlerimiz/Advisory/risk-consulting/forensic/ Documents/forensic-Etik-Kod-WP.PDF, 21.07.2014 tarihinde indirilmiştir.
Küçükkaraduman, E. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin etik davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis : An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE.
Özdemir, M. (2008). Kamu Yönetiminde Etik. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 179-195.
Özmen, F. ve Güngör, A. (2008). Eğitim denetiminde etik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 137-155.
Pehlivan, İ. (2001). Yönetsel Mesleki Ve Örgütsel Etik. Ankara: Pegem A.
Pieper, A. (2009). Etiğe Giriş, Çev.: Veysel Atayman, Gönül Sezer. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
Sarıışık, M., Akova, O., Çontu, M. (2006). Otel Yöneticilerinin Etik Politika ve Yöntemlere Yaklaşımları Üzerine Ampirik Bir Araştırma Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 22-34.
Shapiro, J. P., ve Stefkovich, J. A. (2001). Ethical Leadership and Decision Making in Education: Applying Theoretical Perspectives to Complex Dilemmas. New Jersey: Lawrence Erlba¬um Associates.
Turhan, M. (2007). Genel ve mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
TÜSİAD, (2003). Kamu Hizmetinde Etik Güncel Konular ve Uygulama. TÜSİAD-T/2003-9-363. Uğurlu, C. T. (2010). Öğretmenlerin eğitim müfettişlerinin etik davranışlarına ilişkin görüşleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 66–78.
Usta, A. (2011). Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminde Etik ve Ahlâk. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergi, 1(2), 39-50.
Wotruba, T.R., Chonko, L.B., Loe, T.W. (2001), The Impact of Ethics Code Familiarity On Manager Behaviour, Journal of Business Ethics, 33(1), 59-69.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin.
Yılmaz, E. (2006). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri Ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.