Dr. REFİK SAYDAM ÖNDERLİĞİNDE CUMHURİYET DÖNEMİ SAĞLIK HİZMETLERİNİ MODERNLEŞTİRME ÇABALARI

Sağlık ilk çağlardan günümüze kadar medeniyetlerin, milletlerin ve bütün insanlığın olmazsa olmaz yaşam değerleri arasında yer almıştır. Dünyanın hemen her bölgesinde İnsanın sağlıklı yaşaması sağlam bireylerin, ailelerin, toplumların, milletlerin ve medeniyetlerin sağlıklı yetişebilmesi için tıp ilmine ve sağlık araştırmalarına ihtiyaç duyulmuş ve bu doğrultuda ilk insandan günümüze kadar bilimsel incelemeler süregelmiştir. 1923’te Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte sağlık çalışmaları ve tıbbi araştırmalar Gazi Mustafa Kemal’in önderliğinde ve onun direktifleri doğrultusunda hız kazanmış ayrıca dönemin Sağlık Bakanı Dr. Refik Saydam başkanlığında Hıfzıssıhha Enstitüsü kurulmuş, Türk Kızılay Cemiyeti çağdaş değerlerle yeniden şekillendirilmiştir. Çağın mevcut ihtiyaçları doğrultusunda doktor ve hastabakıcı yetiştirilmeye başlanmış, yataklı tedavi hizmetleri yurt genelinde kurulmuş ve bu dönemde çeşitli hastalıklarla mücadele edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Refik Saydam, Hıfzıssıhha, Sağlık, Hastaneler, Kızılay

Dr. Efforts to Modernize Republican Health Services under the Leadership of Refik Saydam

Health obsavately take part in civilization’s, nations and people’s life valve from the ancient times till now, people need medicine and health researchs in the world’s almost every region because people live healthy and healthy people, healthy families, healthy socities, healthy nations, healthy civilizations and so sicientific resarch have been done from the first person time till now. By the Republik founded in 1923, health and medical resaechs earned the speed thanks to Gazi Mustafa Kemal and his instruction, however Dr. Refik Saydam, who was the Term’s Health Minister, set up Hıfzıssıhha institue, and Red Crescend was found again with comtemporory valve Doctor and nurse was started to breed, sleeping cure was found around the coujntry and in this term it is resisted againist to different ilnesses.

Keywords:

Refik Saydam, Hıfzıssıhha, Health, Hospital, Red Crescend,

PDF

___

Ansiklopediler
Cumhuriyet Dönemi Sağlık Ansiklopedisi, Sağlık Maddesi, Feridun Nafiz Uzluk, C.VII, Medipol Yayınları, Ankara, 1999
Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 1923-1973, Dr. Refik Saydam, İsmail ARAR, Uluğ İĞDEMİR, Sami N. ÖZERDİM, S. 4, C. 3, İnkılap Yayınları, İstanbul, 1974
Arşivler
BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 110.66.28
BCA Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 177.39.19
BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 250.35.29
BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 7.39.9
BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 7.44.12
BCA, Fon Kodu: 041 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 940.11.1
BCA, Fon Kodu: 030 Dosya No: 10.0.0 Belge No: 6.34.13
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre II, İçtima Senesi 6, C.5, Yıl 1936
Düstur; 3. Tertip, VII, 1926, s. 1644-1666.
Düstur; 3. Tertip, VIII, 1927, s. 109-113.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kavanin Mecmuası, Devre: 5, İçtima:1, XVI, Ankara, 1936
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem II. Toplantı 81, XXIV 1926
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem II. Toplantı 54, XXXI 1927
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem III. Toplantı 76, IV 1928
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem III. Toplantı 60, XIX, 1930
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem III. Toplantı 69, XX, 1930
Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, T.C. Başvekâlet Müdevvenat Müdürlüğü Neşriyat Şubesi Yayını, Ankara 1930
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, T.C.3.Mıntıka Etıbba Odası Neşriyatı, İstanbul,1930
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair 11 Nisan 1928 tarih ve 1219 numaralı Kanun ve Etibba Odaları Nizamnamesi, SİMV Yayınları, İzmir, 1940, s. 3-26, Sıhhiye Mecmuası, 14 (Yıl 4, Mayıs 1928),
Sıhhiye Mecmuası Fevkalade Nüshası, Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti Yayını, Ankara, 1942 Tetkik Eserler
ATEŞ, Toktamış, Türk Devrim Tarihi, İstanbul, 2002
AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal, 1919-1922, İstanbul
AYDIN, Erdem, Türkiye’de Sağlık Teşkilatlanması Tarihi, Ankara, 2002
BERTAN, Münevver, Çağatay GÜLER, Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Ankara, 1997
DOĞANAY, Rahmi, Teali-i İslam Cemiyeti’nin Beyannameleri, Elazığ
EREN, Nevzat, Zafer ÖZTEK, Sağlık Ocağı Yönetimi, Ankara, 1993
ERKUN, Saim Ahmet, Türk Tababeti Tarihine Genel Bir Bakış, İstanbul, 1935
FİRİK, Feridun, Cumhuriyet Devri Sağlık Hareketleri, 1923-1963, Ankara, 1983
GÖNÜLALAN, Uğur, Murat Dizbay, Gül Ruhsar Yılmaz, Fatih Bakır, Banu Bayar, Tahir Uzunmehmetoğlu-Nilgün Özen, Oktay Cansız, “Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Kuruluşu ve Tarihçesi”, S.1, T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Ankara, 2002
GÜL, Süreyya Kadri, Dr. Refik Saydam, Poliklinik Aylık Tıp Mecmuası, No: 61, İstanbul, 1938
İNAN, A. Afet, M. Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, İstanbul, 1971
KÂHYA, Esin, Ayşegül D. Erdemir, Bilimin Işığında Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Tıp ve Sağlık Kurumları, Ankara, 2000
KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi, 1918-1938, S. 49, Ankara, 1988
NASUHİOĞLU, İlhami, Tıp Tarihine Kısa Bir Bakış, Ankara, 1975
ÖNAL, Sami, Hüsrev Gerede’nin Anıları Kurtuluş Savaşı Atatürk ve Devrimler, İstanbul, 2002
ÖNGER, Faruk, “Dr. Refik Saydam’ın Türk Eczacılığına Yaptığı Hizmetler”, Dr. Refik Saydam 1881- 1942 Ölümünün 40. Yıl Anısına, Ankara, 1968
ÖZPEKCAN, Meliha, Türkiye Cumhuriyeti’nde Sağlık Politikaları (1923-1933), Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İstanbul, 1999
ÖZTÜRK, Kazım, Türk Parlamento Tarihi TBMM- II. Dönem 1923-1927, I. Cilt, Ankara, 1950
SAYDAM, Dr. Refik, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sağlık Propagandası ve Tıbbi İstatistik Genel Müdürlüğü, Ankara, 1982
SAYDAM, Dr. Refik, 1881-1942 Ölümünün 40. Yıl Anısına, Merkez Hıfzıssıhha Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1982 Sağlık Hizmetlerinde 50 yıl, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Yayınları, No: 442, Ankara, 1973.
ŞAKAR, Ayşe Yiğit, Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Harcamaları, İstanbul, 1999
TEVETOĞLU, Fethi, Atatürk’le Samsun’a Çıkanlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara,1989
TOKGÖZ, Server Kamil, “Prof. Dr. Refik Saydam”, Türk Hıfzıssıhha ve Tecrübî Biyoloji Mecmuası, C. III, T.C. Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Müessesesi Yayını, Ankara, 1943
UZLUK, Feridun Nafiz, Genel Tıp Tarihi, Ankara, 1958
ÜNVER, A. Süheyl, Tıp Tarihi I, İstanbul, 1938