Bursa Şer'iyye Sicillerinin Dili Üzerine Bir İnceleme Denemesi

Her bilim dalının kendine özgü araştırma malzemeleri vardır. Belli bir alanda ele alınıp incelenen malzemeler başka bir bilini dalı için de malzeme olabilir. Özellikle bir toplumun tarihinden gelen ve onun geçmiş dönem kültürünü, inançlarını ve geleneklerini yansıtan eserler tek bir bilim dalına ait olamazlar. Kadı sicilleri de bu türden malzemelerdir. Öncelikle tarih, sosyoloji, 1 ekonomi, hukuk gibi alanların doğrudan ilgilendiği bu belgeler bazı yönleriyle diğer bilimleri de "yakından ilgilendirir. Dilin kültürün aktarıcısı, düşüncenin ürünü ve toplumun ortak malı olma özellikleri düşünüldüğünde sicillerin dil çalışmalarında da kullanılması gereği ortaya çıkar. Bu Belgeler söz varlığı açısından Türk dili kaynaklı kelimeleri çokça kullanmamasına rağmen özellikle birleşik fiiller, fiilimsiler, işletme ekleri ve o dönem kültürüne ait söz varlığı hakkında ipuçları vermesi açısından son derece önemlidir.

An Introduction to the Language Used in the Bursa Judge Records

Every field of science has its own materials. These materials which are subject to other sciences, especially the historical materials that reflect the culture, beliefs, traditions of a society 'cannot be related to a single field of science. Judicial records, are these kinds of materials. The sciences like economy, law are primarily interested in these documents, but some other sciences 'also pay attention to these documents, because of other specialities. As knowing that the language fis the reliler of culture and the common possession of the society, it can be concluded that it is needed to use judicial records in language studies. These documents didn't use a lot of words originating from Turkish language, but in spite of this, especially combined verbs, verbalia and inflexion suffix give important clues about (lie culture and the richness of word existence of the related period of time.

PDF

___

Baltacı, Cahit; ‘’Şer‘iyye Sicillerinin Tarihsel ve Kültürel Önemi’’, Osmanlı Arşivleri ve Osmanlı Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk-Arap İlişkileri İncelemeleri Vakfı Yayınları:1, Mayıs 1995.
Buri-Gütermann, Johanna; Der Satzbau in der Sprache der Osmanischen Urkunden aus der Zeit von Mehmet Fatih bis Süleyman-i Qanuni Dissertationen der Universitat Wien, Verlag Notring, Wien, 1972.
Dizdaroğlu , Hikmet, Tümce Bilgisi , TDK Yayınları, Ankara, 1976.
Eliaçık, Muhittin, ‘’Osmanlı Belgelerinde Yakın Anlamlı Kelimeler’’, Türk Dili, S.584, Ağustos 2000, s. 178-201.
Göyünç, Nejat; Tımar Tevcihleri Hakkında, Osmanlı-Türk Diplomatiği Semineri , İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul, 1995.
Gülensoy, Tuncer, Türkçe Yer Adları Kılavuzu, Atatürk Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu , Türk Dil Kurumu Yayınları 618 , Ankara, 1995.
Gülsevin, Gürer, Eski Anadolu Türkçesi’nde Ekler, TDK, Ankara, 1997.
Hatiboğlu, Vecihe, Türkçe’nin Sözdizimi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Basımevi , Ankara, 1982.
Kütükoğlu, Mübahat, Osmanlı Belgelerinin Dili, Kubbealtı Yayı., İstanbul, 1994.
Reychman Jan- Zajaczkowski Ananiasz, (Çev: Andrew S. Ehrenkreutz); Osmanlı-Türk Diplomatikası El Kitabı, TC Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın No:10, İstanbul, 1993.
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Şer’iye Sicilleri, İstanbul, 1988.
Yücel, Yaşar, Osmanlı Devlet Teşkilatına Dair Kaynaklar, Kitab-ı Müstebab, Kitab-ı Mesalihi’l Müslimin ve Menafi’il Mü’minin, Hırzü’l Mülük, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1988.