19. Yüzyılda Antakya-İskenderun Bölgesinde Nüfus Hareketliliği

Osmanlı Devleti'nin güneyinde ticaret ve diğer yol bağlantıları üzerinde bulunan kentlerin gelişimi özellikle ticarî faaliyetlere dayanmaktaydı. Ticarî faaliyetlerin insansız olması elbette düşünülemez. Bu nedenle insanı kayıtlara geçiren en iyi belgeler olan Şer'iyye Sicillerinden hareketle bölgenin insan profilini ortaya koymaya çalışacağız. Ticaret için kısa süreli ya da uzun süreli şehirde yaşamayı tercih eden, memleketini terk edip buraları yurt tutan insan profilleri söz konusu. Bunların yanında savaşlarda ölen, yaralanan, siyasî olaylardan dolayı mekanda ve demografide hareketlilik yaratan insanlar da yerlerini almışlardır sicillerde. Çalışmamızda bu nüfus hareketliliğinden, bu hareketliliğin nedenlerinden bahsedilecektir.

Population Movements of Antakya-İskenderun Region in 19th Century

Development of cities which are on trading and other road connection south of The Ottoman Empires of especially depends on trading activities. Certainly, the activities of trading can not be thinking without human being. Because of this reason, we are trying to expose human beings profile of this region according to Kadi Registers which are best record books. For trading in a short time period or long time period in question human profiles who left their homeland and prefer to live in cities. In addition, some people take part in these register that died or wounded in wars, because of political events and demography movement cerate. In this study we mention about population movements and movements reason.

PDF

___

Antakya Şer'iye Sicili (AŞS), 40, 47, 60, 63, 66.
Akyüz, Jülide, "Evlenme Sözleşmesinin Önemli Bir Öğesi Olan "Mehir" Hakkında Bazı Düşünceler", A. Ü DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, S:37, Ankara, Mart 2005, s. 213-230.
Akyüz, Jülide, "XIX. Yüzyılda Rusya'dan Yapılan Göçler ve Kars-Sarıkamış Çevresinde Yaşanan Muhacir Hareketleri", Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı: 154, İstanbul, Ocak-Şubat 2005, s. 179-193.
Atalar, Münir, Osmanlı Devletinde Surre-i Hümâyûn ve Surre Alayları,Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları., Ankara, 1999.
Çakar, Enver, "XVI. Yüzyılda Şam Beylerbeyliğinin İdarî Taksimatı", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C:13, Sa: 1, Elazığ, 2003, s. 351-374.
Çakar, Enver, "17. Yüzyılın İkinci Yarısında Antakya Kazasında İskân ve Nüfus (1678/1089 Tarihli Avarız Defterine Göre)", Belleten, C: LXVIII, Sa: 252, Ankara 2004, s. 431- 460.
Darkot, Besim, "İskenderun", W5/2, MEB Yayınları, Eskişehir, 1997, s. 1090-1093.
Ferruh, Ömer, İslâm Aile Hukuku, Çeviren: Yusuf Ziya Kavakçı, İstanbul, 1994.
Kara, Adem, 19. Yüzyılda Bir Osmanlı Şehri Antakya, IQ Yayınları, İstanbul, 2005.
Kaya, Önder, Tanzimat'tan Lozan'a Azınlıklar, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2005,
Masters, Bruce, "Halep: Osmanlı İmparatorluğu'nun Kervan Kenti", Doğu İle Batı Arasında Osmanlı Kenti Halep, İzmir ve İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları., İstanbul, 2000, s. 19-87.
Özdemir, Rifat, "Osmanlı Döneminde Antakya'nın Fizikî ve Demografik Yapısı 1709- 1860", Belleten, C:LVIII, Sa:221-223, Ankara, 1994, s. 119-157.
Öztürk, Said , Askerî Kassama Ait Onyedinci Asır İstanbul Tereke Defterleri, Osmanlı Araştırma Vakfı (OSAV) Yayınları, İstanbul, 1995.
Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü/ili, MEB Yayınları, İstanbul, 1983.
Sahillioğlu, Halil "Antakya", TDVİA/3, İstanbul 1991, s. 231-234.
Streck, "Antakya", İA/l, MEB Yayınları., Eskişehir, 1997, s. 456-459.
Toledano, Ehud R., Osmanlı Köle Ticareti 1840-1890, Çeviri: Y. Hakan Erdem, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1994.
Yorulmaz, Şerife, "Osmanlı Liman Şehirlerinde Yabancı Tüccarlar ve Levantenler", Türkler/U, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, s. 283-292.