Ayşe Gül HARLIOĞLU, Muzaffer Mustafa HARLIOĞLU

Eğirdir, İznik Gölleri ve Hirfanlı Baraj Gölünden avlanan tatlı su istakozu Astacus leptodactylus (Eschscholtz, 1823)' un morfometrik analizleri ile et verimlerinin karşılaştırılması

Bu çalışmada, Eğirdir (İsparta), İznik, (Bursa) gölleri ve Hirfanlı (Kırşehir) baraj gölünden avlanan tatlı su İstakozu Astacus leptodactylus (Eschscholtz, 1823)'un morfometrik özellikleri ve et verimleri karşılaştırıldı. Erkek ve dişi kerevitlerde karapaks uzunluğu ile vücut ağırlığı arasında doğrusal bir ilişkinin olduğu bulundu (r2 Eğirdir erkek= 0,92, r2 Eğirdir dişi= 0,82; r2 iznikerkek= 0,94, r2 iznikdişi= 0,94; r2 Hirfanlı erkek= 0,89, r2 Hirfanlı dişi= 0,78). Regresyon analizlerinden elde edilen eğimler Hirfanlı baraj gölünden yakalanan erkek bireyler hariç hem erkek hem de dişi kerevitlerde negatif allometrik ağırlık artışının olduğunu gösterdi. Tüm populasyonlarda da aynı boy grubundaki (46-55 mm karapaks) dişilerin erkeklere göre abdomenlerinin daha uzun ve geniş olduğu, erkeklerin ise dişilere göre kıskaç genişliği ve uzunluğunun, ayrıca kıskaç ayağının önemli derecede uzun olduğu saptandı. Üç, farklı populasyondan yakalanan bireylerin morfometrik özellikleri karşılaştırıldığında ise, aynı uzunluk gurubundaki erkek ve dişi bireylerin bazı morfometrik özelliklerinin (örnek olarak; karapaks, abdomen ve kıskaç genişliği gibi) önemli derecede farklı olduğu bulundu.

The comparison of morphometric analysis and meat yield contents of freshwater crayfish, Astacus leptodactylus (Esch 1823) caught from İznik, Eğirdir Lakes and Hirfanlı Dam Lake

In the present study, the morphometric analysis and meat yield contents of freshwater crayfish, Astacus leptodactylus (Esch 1823) caught from İznik (Bursa), Hirfanlı (Kırşehir) and Eğirdir (İsparta) lakes were compared. It was found that there was a linear relation between carapace length and body weight in males and females (r2 Eğirdir male= 0,92, r2 Eğirdir female= 0,82; r2iznik male= 0,94, r2iznik female= 0,94; r2Hirfanlı male= 0,89, r2Hirfanh female= 0,78). The slopes obtained from the regression analysis showed that except the males caught from Hirfanlı dam lake, negative allometric body weight increase occurs in both sexes. In all populations, in the same size range (46-55 mm carapace length) while the females had bigger and wider abdomen than the males, the males had significantly wider and bigger chelae, and bigger chelipeds than the females. When the morphometric characters of the three different populations were compared, it was observed that there were significant differences in some body length parameters (for example; carapace, abdomen and chelae width) of males and females which are in the same size.

PDF

___

1. G. Köksal, Astacus leptodactylus in Europe. In: Freshwater Crayfish: Biology, Management and Exploitation (eds D.M. Holdich and R.S. Lowery), Croom Helm, London and Timber Press, Oregon,365-400, 1988. 2. J. Skurdal and T. Taugbol, Crayfish of commercial importance-Astacus. In: Biology of Freshwater Crayfish (Ed: Holdich, D.M.) Blackwell Science Company. pp: 467-510, 2002.
3. M.M. Harlıoğlu and D.M. Holdich, Meat yields in the introduced crayfish, Pacifastacus leniusculus and Astacus leptodactylus, from British waters. Aquaculture Research, 32, 411-417, 2001.
4. M. Kuşat ve Y. Bolat., Eğirdir Gölü (Türkiye) Tatlı su istakozu (Astacus leptodactylus salinus Eschscholtz 1823)’nun boy ağırlık dağılışı ve kerevit vebası hastalığının incelenmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi., 12,(1-2), 69-74, 1995.
5. M.M. Harlıoğlu, Comparative biology of the signal crayfish, Pacifastacus leniusculus (Dana), and the narrow-clawed crayfish, Astacus leptodactylus Eschscholtz. Unpublished Ph.D. thesis, University of Nottingham, 1996.
6. M.M. Harlıoğlu, The present situation of freshwater crayfish, Astacus leptodactylus (Eschscholtz, 1823) in Turkey. Aquaculture 230: 181-187, 2004.
7. Anonim, Devlet Planlama Teşkilatı 2002 Yılı Balıkçılık İstatistikleri, DPT, Ankara, 2002.
8. M.Z. Yıldırım ve H. Gülyavuz, M. Ünlü, Eğirdir Gölü kerevitlerinin (Astacus leptodactylus salinus Normdan, 1842) et verimi üzerine bir araştırma. Tr. J. Of Zoology, 21 (1997) 101-105, 1995.
9. Y. Bolat ve M.Y. Aksoylar, Eğirdir gölü kerevitleri (Astacus leptodactylus Esch., 1823)’nin uzunlukağırlıkile karapaks boyu-total boy ilişkileri ve kabuk değiştirme periyodunun saptanması. SüleymanDemirel Üniversitesi, Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi Cilt 2. 10, 26-31, 2003.
10. A.Ü. Erdemli, Beyşehir, Eğirdir, Akşehir ve Apa baraj gölü tatlı su istakozlarının (Astacusleptodactylus Esch., 1823) populasyonları üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Doğa Bilim Dergisi 7: 313-318, 1983.
11. M. Bayrak, Mogan gölündeki kerevitlerin (Astacus leptodactylus Esch., 1823) üreme ve gelişme özellikleri üzerinde bir araştırma. Doktara tezi, Ankara Üniversitesi. 104 sayfa, 1985.
12. G. Köksal, Studies on aquaculture potential of Akşehir lake crayfish (Astacus leptodactylus salinus Nordman 1842) at the Sakaryabaşı Fish Breeding and Research Station. Habil. Thesis, University of Ankara, 1982.
13. Y. Bolat, Eğirdir Gölü Hoyran Bölgesi tatlı su istakozlarının (Astacus leptodactylus salinus Nordman 1842) populasyon büyüklüğünün tahmini. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, Doktora Tezi, Isparta, 116 s, 2001.
14. Ü. Erdem ve Ü. Erdem, Ayrancı baraj gölündeki (Karaman) tatlı su istakozu (Astacus leptodactylus Esch. 1823)’nun bazı biyo-ekolojik ve morfometrik özelliklerinin incelenmesi. XII. Ulusal Biyoloji Kongresi, Edirne: 358-361, 1994.
15. E. Sarıhan ve N. Tekelioğlu, Akşehir ve Eber gölleri tatlı su istakozu (Astacus leptodactylus Esch. 1823) populasyonlarının iki metrik karakter bakımından karşılaştırılması. Doğa Tu Bio. D. 10(3): 495-498, 1986.
16. M. Kalma, Konya Konuklar Beşgöz gölü istakozlarının (Astacus leptodactylus salinus Nordman 1842) çeşitli vücut özellikleri ve yenilebilir et oranı üzerine bir araştırma. C. Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi 6: 83-95, 1988.
17. M.M. Harlıoğlu, Keban Baraj Gölü, Ağın yöresi tatlı su istakozu, Astacus leptodactylus Eschcholtz populasyonunda ağırlık-uzunluk ilişkisi ve et verimi. Türk Zooloji Dergisi 23(1999) Ek Sayı 3, 949- 957, 1999.
18. C.P. Rhodes and D.M. Holdich, Length-weight relationship, muscle production and proximate composition of the freshwater crayfish Austropotamobius pallipes (Lereboullet). Aquaculture 37:107-123, 1984.
19. C.P. Rhodes and D.M. Holdich, On size and sexuel dimorphism in Austropotamobius pallipes (Lereboullet) – A step in assessing the commercial exploitation potential of the native British freshwater crayfish. Aquaculture 17: 345-358, 1979.
20. R.P. Romaire, J.S. Forester and J.V. Avault, Length-weight relationships of two commercially important crayfishes of the genus Procambarus. Freshwater Crayfish 3: 463-470, 1977.
21. Ü. Erdemli, Hotamış gölü ile Mamasın barajı tatlı su istakozu populasyonlarının karşılıklı incelenmesi. Doğa TU. Zooloji D.C. 11s. 1: 15-23, 1987.
22. D.E. Aiken and S.L. Waddy, The growth process in crayfish. Reviews in Aquatic Sciences 6(3-4): 335-381, 1992.
23. R.G.D. Steel and J.H. Torrie, Principles and Procedures of Statistics: A biometric approach. 2nd edn., McGraw-Hill, New York, 1960.
24. R.A. Stein, Sexuel dimorphism in crayfish chelae: functional significance linked to reproductive activities. Can. J. Zool. 54: 220-227, 1976.
25. O.V. Lindqvist and E. Lahti, On the sexuel dimorphism and condition indexs in the crayfish Astacus astacus L. İn Finland. Freshwater Crayfish 5: 3-11, 1983.
26. J.V. Huner, P. Henttonen and O.V. Lindqvist, Length-length and length-weight characterizations of noble crayfish Astacus astacus L. (Decapoda-Astacidae) from central Finland. Journal of Shellfish research 10(1): 195-196, 1991.
27. M.M. Harlıoğlu, Comparison of the chelipeds of two crayfish species, Astacus leptodactylus Eschscholtz and Pacifastacus leniusculus (Dana). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 17(1-2): 47-56, 2000.
28. R.S. Lowery, In: Freshwater crayfish: biology, management and exploitation (Holdich D.M.& Lowery R.S., eds), Chapman&Hall, London, pp: 83-113, 1988.
29. C.M. Austin, Length-weight relationships of cultured species of Australian freshwater crayfish of the genus Cherax. Freshwater Crayfish 10: 410-418, 1995. 30. M. Pursiainen, M. Saarela and K. Westman, Moulting and growth of the noble crayfish Astacus astacus in an oligotrophic lakle. Freshwater Crayfish 7: 155-164, 1988.
31. J.C. Mason, Crayfish production in a small woodland stream. Freshwater Crayfish 2: 449-479, 1975.
32. R. Geldiay ve A. Kocataş, Türkiye Astacus (Decapoda) Populasyonlarının Dağılış ve Taksonomik Tespiti. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi İlmi Raporlar Serisi, No:94, Biologie 63, İzmir, 11 s., 1970.