Geçmiş yüzyıllarda oluşan mezhep anlayışlarını halkın benimseyip tabi olmalarında belli etkenler vardır. Günümüzde doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki mezhep anlayışı ve patrikte uygulanışı da bunun bir göstergesidir. Türkiye’nin diğer bölgelerindeki mezhep olgusu ile ilgili durum, Atabey örneğinde olduğu gibi aynı şartlarda oluşmuştur.    Osmanlıda eğitim-öğretim kurumlarında öğrencilere verilen icâzetnâmeler ile bu medreselerde okutulan dinî eserlerin özellikleri, o zamanki toplumun dinî hayatıyla doğrudan alakalıdır. Makalede ilk kez sunulan vesikalar, Osmanlı toplumunda dini hayat anlayışı gösterilmeye çalışılmıştır. Yani o dönemde kişilerin nasıl ibadet ettiklerini, ticaret hayatını ve evlenme, boşanma, miras gibi ailevî işlerini nasıl ve hangi mezhebin görüşüne göre yaptıklarını anlaya yardımcı olacaktır. Toplumsal birlikteliği sağlamak için medreselerde hem fıkhî mezhep tercihi hem de itikadî konularda Maturîdiliğin tercih edildiği görülmektedir. Ayrıca müftülere gerekli tavsiye ve öneriler bizzat o kurumun bağlı olduğu üst rütbeli makam sahipleri tarafından yapıldığını, müftü tayinlerinde toplumun istek ve şikâyetleri dikkate alındığını anlıyoruz.